عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی شب گذشته در برنامه ویژه خبری شبکه دو سیما ضمن اعلام این که نرخ ارز امسال فقط ۱۵درصد افزایش یافته و اکنون هم ذخایر ارزی کشور فوق‌العاده است، گفت: بر اساس تصمیماتی که در دولت و بانک مرکزی در خصوص آثار شیوع کرونا بود، قرار شد پرداخت اقساط تسهیلات کسب و کارهای زیان‌دیده از کرونا سه ماه به تعویق بیفتد و جریمه برای مشتریان لحاظ نشود.
همتی گفت: فعالان این مشاغل دیگر مراجعه نکنند و البته بانکها هم مراعات کنند و افرادی که تسهیلات قرض‌الحسنه گرفتند تا سه ماه ضرورتی ندارد که اقساط خود را پرداخت کنند.
او افزود: البته در فضای مجازی نوشته بودند که از حساب افراد برداشت کردند؛ ولی از آنجایی که ۲۰ هزار شعبه داریم، تا بخشنامه‌ها ابلاغ شود، ممکن است طول بکشد. با این حال اگر برداشتی از سوی بانکها صورت گرفته باشد، موظف هستند آن را بازگردانند.
رئیس کل بانک مرکزی همچنین تصریح کرد: تصمیم گرفته شد اگر چک کسی برگشت خورد، سایر خدمات بانکی وی قطع نشود؛ چرا که شاید دلیل برگشت چک مرتبط با مسائل مربوط به کرونا باشد؛ بنابراین چک کسانی که از اول اسفند تا ۳۱ اردیبهشت برگشت بخورد، سه ماه از زمان برگشت خوردن مهلت دارند که از خدمات بانکی استفاده کنند، ولی در رویه قضایی دخالت نمی کنیم.
او گفت: بانک مرکزی برای استفاده بیشتر مردم از خدمات بانکداری الکترونیکی سقف کارت به کارت را از سه به ۱۰ میلیون تومان افزایش داده که تاثیر زیادی در تراکنش‌های غیر حضوری داشته است.
همتی افزود: به منظور کاهش حضور مشتریان در شعب بانکی قرار شد سقف برداشت پول از خودپردازها ۵۰۰ هزار تومان شد. همچنین برای افرادی که بخواهند کارت هدیه بدهند، سقف آن به دو میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.
کاهش ۵۵ درصدی جرایم فیشینگ
همتی در ادامه با بیان اینکه جرایم فیشینگ از زمان اجرای طرح رمز دوم پویا کاهش ۵۵ درصدی داشته است تاکید کرد: تراکنش‌های اینترنتی در بهمن ماه نسبت به ماه‌های گذشته روندی افزایشی داشته و به ۹۹ میلیون تراکنش رسیده است. همچنین متوسط تراکنش‌های انتقال وجه از ۴۵۰ هزار تومان به ۶۲۰ هزار تومان رسید.
وی در ادامه یادآور شد که انجام حواله بیش از ۱۰۰ میلیون تومان از طریق شعبه قابل انجام است که البته تعداد آنها محدود است. همچنین بسیاری از امور بانکی را می‌توان به عقب انداخت.
این مقام مسئول اظهار کرد که درباره حضور کارکنان بانکی در این شرایط، بانک مرکزی به بانکها اختیار کامل داده و به مدیران بانکی اعلام کرده که شرایط را برای کارکنانشان تسهیل و نسبت به شیفت بندی اقدام کنند.
ایران از ۶۰ سال پیش از صندوق بین المللی پول وامی نگرفته است
رئیس کل بانک مرکزی همچنین درخواست وام پنج میلیاردی از صندوق بین المللی پول را حق ایران دانست و گفت: ۶۰ سال است که بانک مرکزی ایران از این حق استفاده نکرده و حالا که ما نیاز داریم، چرا از این حق استفاده نکنیم؟
او گفت: ما درخواست دادیم و حالا معلوم می شود که ادعای آنها برای کمک به ایران برای مقابله با کرونا چه قدر صحت دارد. تاکنون نیز کارگروه تشکیل داده اند و احساس من این نیست که مشکل خاصی وجود داشته باشد. همکاران من هم روزانه در حال ارسال ایمیل و دریافت پاسخ ها در این زمینه هستند.
او با بیان این که گفته می شود دریافت وام با شرط و شروط هایی همراه است، توضیح داد: اصلا این طور نیست که دریافت وام از صندوق بین المللی پول دارای شرط و شروط باشد. ما الان تحریم هستیم و نقل و انتقال پول سخت است و در حال مذاکره درباره این موضوع هستیم. ما ذخایر هنگفت ارزی داریم که به دلیل تحریم های آمریکا در بانکهای کشورهای مختلف مسدود شده است؛ با این حال بانک مرکزی از ابتدای امسال ۳۹.۲ میلیارد دلار برای واردات تامین ارز کرده است.
همتی ادامه داد: فشار تحریمهای آمریکا باعث شده ایران در مخارج ارزی خود احتیاط را در دستور کار قرار دهد. ما برای تجهیزات و دارو برای کمک به کسانی که کسب و کارهای آنها آسیب دیده است، می توانیم از این وام استفاده کنیم. رستورانها و هتلهای مختلف از بابت کرونا آسیب دیده اند و استمهال تسهیلات نیز برای بانک ها هزینه دارد.
همتی با تاکید بر اینکه مشکلی درباره تامین ارز وجود ندارد، خاطرنشان کرد: از ابتدای امسال ۱۴.۸ میلیارد دلار کالاهای اساسی نهادها و دارو وارد کرده ایم. هفته پیش و دیروز شایعاتی درباره قرنطینه تهران مطرح شد که باعث هجوم مردم برای خرید مایحتاجشان شد، ولی باز هم دیدید که فروشگاه‌ها پر از کالا بود.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: دو سال است که تحت شدیدترین تحریم ها قرار داریم ولی توانسته ایم نزدیک ۱۵ میلیارد دلار برای واردات تامین کنیم. صادرکنندگان غیر نفتی نیز از ابتدای امسال ۲۴.۴ میلیارد دلار ارز عرضه کرده‌اند که رکورد خوبی در شرایط تحریمی و زمانی است که به درآمدهای نفتی دسترسی نداریم.
به گفته همتی در اسفندماه بانک مرکزی و صادرکنندگان غیر نفتی ۱.۵ میلیارد دلار ارز عرضه کرده اند و مشکلی در تامین ارز نداریم. ده ها میلیارد دلار از منابع ارزی کشور توسط بانک های خارجی به خاطر تحریم آمریکا مسدود شده است و ما تلاش داریم تا از کانال های مختلف و با رایزنی های مختلف آنها را آزاد کنیم.
همتی گفت: رهبر معظم انقلاب سال ۹۸ را سال رونق تولید نامگذاری کردند و در حالی که رشد اقتصادی نفتی و غیر نفتی ما در ابتدای امسال منفی بود، در فصل سوم امسال، رشد اقتصادی با نفت ۱.۳ درصد و بدون نفت ۳.۳ درصد مثبت شد.
او با اشاره به این که رشد اقتصادی در مجموع ۹ ماهه امسال با نفت ۶.۷ درصد منفی و بدون نفت ۱.۳ درصد مثبت شده است، افزود: بعد از پایان اسفندماه می توان درباره تاثیر کرونا بر رشد اقتصادی اظهار نظر کرد ولی تلاش مسئولان آن است که تاثیر رشد اقتصادی با نفت را به حداقل ممکن رساند.
طبق آن چه رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد عملکرد بخش‌های مختلف مانند کشاورزی، صنعت و معدن و خدمات نشان می‌دهد آن چه رسانه‌های خارجی می‌گفتند که رشد اقتصادی ایران با نفت منفی ۱۰ درصد خواهد بود، صحت ندارد. وی افزود: کرونا بر تمام دنیا تاثیر گذاشته است. دیدیم که بانک مرکزی آمریکا بعد از سقوط قیمت نفت، ۵۰۰ میلیارد دلار به بازار تزریق کرد و ۲ بار نرخ بهره را کاهش و به حدود صفر رساند ولی باز هم بازار سهامش ریخت.
همتی یادآور شد: حوادث مختلفی از ابتدای سال جاری تا به امروز از سیل، سرنگونی پهباد آمریکایی، حوادث نفتکش آرامکو، تنش‌های افزایش قیمت بنزین، سقوط ناگوار هواپیما، کرونا و سقوط شدید قیمت نفت رخ داده اما باید دید که قیمت ارز چقدر نوسان داشته است؛ رقم امروز بازار آزاد ارز که از ابتدای سال فقط ۱۵ درصد رشته داشته، رقم قابل توجهی نیست، چرا که ۳۵ درصد تورم در کشور وجود دارد.
او معتقد است: اعتقاد دارم با جوی که ایجاد شده نرخ ارز واقعی نیست و با شاخص‌های اقتصادی همخوانی ندارد. به دلیل شیوع کرونا و بسته شدن مرزها صادرات انجام نمی‌شود و کالاها در مرزها گیر کرده است که مشکلاتی را در بازگشت ارز حاصل از صادرات ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: ذخایر ارزی بانک مرکزی در بخش اسکناس فوق‌العاده است اما وارد این نوسان‌ها و بازی‌هایی که در بازار ارز می‌شود نخواهیم شد و سعی می‌کنیم که به تدریج، آرامش و ثبات را در بازار ارز ایجاد کنیم.
رئیس کل بانک مرکزی همچنین اعلام کرد: با آغاز سال جدید سیاست‌های جدید ارزی را اجرایی و سعی می‌کنیم ثبات را ایجاد کنیم. در زمینه تامین ارز از طریق سامانه نیما ۳۹.۲ میلیارد دلار از اول سال تامین ارز کردیم؛ نرخ ارز نیمایی از ابتدای سال کاهشی بوده و طبیعی نیست که نرخ در حواله کاهشی باشد و در بازار اسکناس افزایشی باشد در حالی که بازار اسکناس عدد بالایی نیست و عمده خریدار در این بازار نیز بانک مرکزی است.
به گفته همتی بانک مرکزی بر بازار تسلط دارد و مراقبت می‌کند اما تحت تاثیر هیجانات هیجانی برخورد نخواهد کرد.
او همچنین درباره پرداخت تسهیلات تولید گفت: از ابتدای سال تا آخر بهمن ماه بیش از ۸۵۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات توسط شبکه بانکی پرداخت شده است که از این میزان رقم قابل توجهی یعنی بالای ۳۰ درصد به بخش صنعت داده شده است. همچنین طرح گام را اجرا کرده‌ایم و تسهیلات خوبی به شرکت‌های کوچک متوسط و شرکت‌های دانش‌بنیان دادیم که نتیجه آن همین رشد اقتصادی غیر نفتی است.
همتی تصریح کرد: در صورتی که بانکها از نظر تامین اعتبار به خصوص به دلیل حوادث کرونا مشکل پیدا کنند، بانک مرکزی در خدمت آنها خواهد بود، بانک مرکزی از ابتدا کمک اقتصاد بوده و بانکها نگران نباشند.
او ادامه داد: یکی از مهم‌ترین کارهایی که بانک مرکزی شروع کرد و نتیجه خوبی نیز گرفته‌ایم، عملیات بازار باز است. در عملیات بازار باز هدف اصلی ما کنترل تورم و هدف واسط کنترل سود بانکی است.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: نرخ سود اوراق سه و پنج ساله بین ۲۰ و ۲۱ درصد است و نشان می‌دهد که بانک مرکزی با این ابزار می‌تواند تورم را کنترل کند. بنابراین بانک مرکزی از دولت خواهش می‌کند که اوراق بیشتری را منتشر کند و هزینه‌ها را از طریق فروش اوراق تامین کند و ما قول می‌دهیم که از طریق عملیات بازار باز کنترل کنیم که نرخ سود افزایش پیدا نکند.
همتی درباره ادغام بانک ها هم تصریح کرد: در این زمینه در شرایط خوبی قرار داریم؛ به طوری که از پنج بانک سه بانک در مراحل پایانی قرار دارد و قرار بود که مجامع آنها در هفته آخر سال جاری برگزار شود که به دلیل کنترل شیوع کرونا و ضوابط اعلامی، مجامع این بانک ها برگزار نشد و در سال آینده با برگزاری مجامع این بانک ها کار ادغام نهایی می شود و تابلوی آنها تغییر می کند.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: وقتی بانک مرکزی تعهداتی را می‌پذیرد طبیعتا با رشد نقدینگی مواجه می شود. ما در سال جاری ذخایر ارزی صندوق را با ریال خریدیم و ارزهای آن در اختیار ما است و در حال حاضر خالص ذخایر ارزی بانک مرکزی زیاد شده است که به موقع این ذخایر آزاد می شود.
او افزود: در سال گذشته برخی اعلام می کردند که در سال ۹۸ با ابرتورم و رشد شدید نقدینگی مواجه می شویم اما با تلاش های بانک مرکزی و همه ارکان توانستیم همه چیز را مدیریت کنیم و از ابرتورم هم خبری نشد و شاکله اصلی اقتصاد حفظ شد، نیاز های روزمره مردم تامین شد؛ در حالی که آمریکایی ها فکر می کردند ایران با قحطی مواجه می شود.
به گفته همتی، حتی این سطح از تورم نیز بخاطر شوک ناشی در سال ۹۷ بود اما به هر حال اثرات شوک منفی را خنثی کردیم و مدیریت بازار در اختیار ما است و با کمک دولت و بانک مرکزی شرایط بهتر هم می شود.
این مقام مسئول همچنین اظهار کرد که از رسانه ها انتظار داریم که بپذیرند که همه ما در یک کشتی هستیم و همه ما باید به یکدیگر کمک کنیم. در شرایطی که ذخایر ارزی ایران مسدود است، کانال های مالی را بسته اند و رشد اقتصادی مثبت است می بایست از این اتفاق به خوبی یاد شود و درباره آینده منفی بافی نکنیم؛ چرا که نظام، مردم و کشور با تلاش به دستاوردهای خوبی رسیده اند و موفق بوده ایم.
همتی گفت: برای سال ۹۹ که البته کرونا در آن لحاظ نشده بود، تورم را حدود ۲۰ درصد پیش بینی کرده بودیم و حالا باید منتظر باشیم تا ببینیم کرونا چه اثراتی از خود برجای خواهد گذاشت و باید این را هم در نظر گرفت که نقدینگی حال حاضر نقدینگی ۳ سال پیش نیست و باید در کنار تورم آن را کنترل کنیم و خواهش می کنم که همه در داخل یک کشتی به یکدیگر کمک کنیم.