اخیرا گمرک ایران دست به کار شده است و ترفندهای مختلفی را برای کاهش قاچاق کالا اجرا می کند. "تلههای الکترونیکی" یکی از راهکارهای گمرک برای اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی است که همواره مورد تاکید رهبری بوده است.
آمار اخیر قاچاق خودرو خبری بود که خیلی افراد را متعجب کرد؛ چرا که قاچاق کالایی با این حجم در اذهان به سختی جای میگیرد. طبق صحبتهای مسئولان گمرک، ورود این خودروها از طریق مناطق آزاد و با سندسازی صورت گرفته است. یعنی افرادی در این ماجرا نقش دارند که اسناد گمرک را جعل میکنند و با جعل این اسناد برای خودروها پلاک میگیرند و در مواردی این خودروها را پیش فروش میکنند که در نهایت باعث خسارت به خریدار میشود.
در راستای این اتفاق و برای مبارزه جدیتر با قاچاق، گمرک اعلام کرده است که تبادل الکترونیکی اطلاعات میان انبارهای بنادر و گمرک آغاز شده است.
اطلاعات منتشر شده از سوی گمرک ایران نشان میدهد در گام اول قبض انبار الکترونیک انبارهای طرف قرارداد با سازمان بنادر و دریانوردی از طریق سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی در منطقه ویژه شهید رجایی به بارنامه متصل شد. با فراهم شدن این امکان، خروج کانتینرهای موضوع بارنامههای اظهاری به گمرک بعد از صدور پروانههای الکترونیکی از محوطههای بندری و انبارهای طرف قرارداد با سازمان بنادر و دریانوردی امکانپذیر خواهد بود. دریافت الکترونیکی این اطلاعات در راستای پوشاندن خلا موجود و با توجه به مدل تبادل داده سازمان جهانی گمرک برمبنای دریافت اطلاعات بارنامهها از مبدأ انجام میشود و با اجرایی شدن این برنامه، تلههای الکترونیکی گمرک برای مبارزه با قاچاق کالا تکمیل خواهد شد. این اقدام پس از آن صورت میگیرد که با بررسی دقیق پرونده باند بزرگ قاچاق کالا توسط کارشناسان مجرب و مورد وثوق گمرک جمهوری اسلامی ایران مشخص گردید افراد متخلف بدون اظهار کالا و تنظیم اظهارنامه در گمرک، اقدام به خروج کالای بارنامههای غیرمرتبط با بیجکهای صوری و ساختگی از انبارها نمودهاند و علت اصلی این امر عدم اتصال سیستم انبارها به بارنامه الکترونیک بوده است. در این خصوص مهندس سعیدنژاد مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی به انبارهای فعال در منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی دستور صریح داده تا با گمرک برای تبادل الکترونیکی اطلاعات همکاری نمایند.
این گزارش میافزاید، در گام بعدی با همکاری مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی دریافت اطلاعات تالی تخلیه از اپراتورهای تخلیه و بارگیری سازمان بنادر و دریانوردی در دستور کار گمرک قرار میگیرد و در مراحل نهایی رهگیری کالا به محض تخلیه کشتی تکمیل خواهد شد. برنامه اصلی گمرک دسترسی به مانیفست بار کشتیها و یا اصطلاحاً کریرها در زمان تخلیه بار و صدور تالی است و این موضوع در دستور کار گمرک قرار دارد. مانیفست کشتی فهرست کل کالاهای موجود در کشتی است که در اختیار ناخدای هر کشتی بوده و در زمان تخلیه از روی مانیفست کشتی، اصطلاحاً تالی تخلیه صادر میشود و سپس به چندین بارنامه و هر بارنامه به نام یک شخص تقسیم میگردد. بنابر اعلام گمرک اطلاعات مانیفست کشتی، اطلاعات قابل اتکایی هستند و در صورت ورود اطلاعات براساس تالی تخلیه در بنادر، زنجیره دادهها در سامانه جامع گمرکی تکمیل و کلیه اطلاعات ورودی برمبنای مانیفست الکترونیکی، بارنامه، قبض انبار، اظهارنامه و بیجک انبارها تقاطعگیری میشود و عملاً امکان تخلف از بین میرود. عدم امکان کنترل ورودی و خروجی کالاها در محوطههای بندری و انبارها به دلیل نبود تبادل دادهها احتمال صدور بیجکهای جعلی و قاچاق کالاها را تقویت میکند. مصوبه شورای عالی امنیت ملی و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز که قبلاً تصویب شده بر لزوم دسترسی گمرک ایران به اطلاعات انبارها و محوطههای بندری تأکید دارد.