نتیجه درخواست وام از صندوق بین‌المللی پول چه شد؟

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در گفت‌وگویی با بلومبرگ از آخرین وضعیت درخواست وام ۵ میلیارد دلاری ایران از صندوق بین‌المللی پول گفت.

همتی در پاسخ به این سوال که آیا می‌تواند آخرین پیشرفت‌های درخواست خود را برای تأمین مالی از صندوق بین‌المللی پول ارائه دهد، گفت: ما جزو اولین کشورهایی بودیم که بیش از ۴۰ روز پیش، از طریق ابزار سریع تأمین مالی (RFI) درخواست کمک کردیم. به یاد داشته باشید، ما جزء پنج کشور اولی بودیم که به سختی تحت تأثیر ویروس کرونا قرار گرفتیم و زمانی که رئیس صندوق بین‌المللی پول اعلام کرد صندوق بین‌المللی پول آماده کمک به کشورها از طریق ابزار تأمین مالی سریع (RFI) است، ما نیز به عنوان یکی از کشورهای عضو درخواست خود را برای دسترسی به این امکان ثبت کردیم.

او ادامه داد: ما تمام اطلاعات و داده‌های مورد نیاز صندوق بین‌المللی پول را برای ارزیابی صلاحیت‌مان ارائه داده‌ایم. این اطلاعات و آخرین اطلاعات اقتصادی در وبسایت بانک مرکزی ایران موجود است. من همچنین نامه‌ای به رئیس صندوق بین‌المللی پول ارسال و از این که صندوق بین‌المللی پول می‌خواهد در سرتاسر جهان کمک کند، قدردانی کرده‌ام و از او خواسته‌ام سریعا درخواست ما را به هیات عامل صندوق بین‌المللی پول ارائه دهد.

صندوق بین‌المللی پول به تعهدات خود عمل کند

رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوال این که ایالات متحده گفته است که مانع درخواست می‌شود و با آن مخالف است، گفت: ما از ایالات متحده آمریکا درخواست کمک نکرده‌ایم! ما از صندوق بین‌المللی پول تقاضا کردیم که یک نهاد بین‌المللی غیر سیاسی، وابسته به سازمان ملل متحد است که ما در طول ۷۵ سال گذشته یکی از اعضای بنیانگذار و شرکت کننده در آن بودیم. ایالات متحده آمریکا به مانند ۱۹۰ کشور یا بیشتر کشورها، عضو صندوق بین‌المللی پول است. آخرین باری که من بررسی کردم، ایالات متحده آمریکا صندوق بین‌المللی پول را اداره نمی‌کند و این رئیس صندوق و هیات مدیره آن هستند که بر کارها نظارت و اطمینان حاصل می‌کنند که صندوق بین‌المللی پول تعهدات و وظایف خود را انجام می‌دهند. اما می‌خواهم تکرار کنم که همه نهادهای مرتبط با سازمان ملل، صندوق بین‌المللی پول یا سازمان بهداشت جهانی (WHO) ، باید از سیاست دور بمانند و به تعهدات نهادی خود عمل کنند.

او در پاسخ به اینکه آمریکا استدلال می‌کند که ایران از منابع خود به اندازه کافی برخوردار است و این کشور دارایی‌های زیادی دارد که می‌تواند در داخل کشور از آن برای مبارزه با شیوع ویروس کرونا کمک بگیرد؛ همچنین ایالات متحده می‌گوید که ایران از این پول برای اهداف و نیازهای بشردوستانه استفاده نمی‌کند، بلکه برای فعالیت‌های دیگری مانند سیاست‌های منطقه‌ای از آنها بهره می‌گیرد، پاسخ شما به این موضع چیست؟ توضیح داد: بگذارید با نگاهی به شرایط واجد شرایط بودن RFI به سؤال شما پاسخ دهم و سپس به نگرانی‌های شما بپردازم. طبق گفته صندوق بین‌المللی پول، RFI به منظور کمک به یک کشور عضو با حمایت فوری مالی پس از مواجه شدن آن کشور با شوک برون زا طراحی شده است که شکاف تأمین مالی در ترازپرداخت‌ها را آشکار می‌کند. پس از آن، صندوق بین‌المللی پول می خواهد اطمینان حاصل کند که آن کشور قادر به بازپرداخت وام به صندوق است و بدهی عمومی کشور پایدار است، اینها همه خوب و صحیح است. 

نیاز ۱۰ میلیارد یورویی در تامین اعتبار خارجی 

همتی ادامه داد: هنگامی که از ویروس کرونا دچار آسیب شدیم، با شوک منفی برون‌زا روبرو شدیم. برآوردهای ما نشان می‌دهد که برای مهار شیوع ویروس، تقویت نظام مراقبت‌های بهداشتی و محافظت از پرسنل خط مقدم در بیمارستان‌ها و جاهای دیگر و کمک به افرادی که شغل خود را از دست داده‌اند، ما نیاز به ۱۰ میلیارد یورو اضافه‌تر در تأمین اعتبار خارجی خود داریم، این حدود ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی ماست. این یک واقعیت است و ما این اطلاعات را با صندوق بین‌المللی پول به اشتراک گذاشته‌ایم.

به گفته همتی بدیهی است که ما بیش از حد کفایت ذخایر خارجی برای تأمین این کمبود را داریم، اما تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده دسترسی ما را محدود کرده است. اگر آنها می‌خواهند از منابع خودمان بجای امکانات صندوق بین‌المللی پول استفاده کنیم، چرا در کنگره آمریکا به بسیاری از صداها گوش نمی‌دهند و تحریم‌ها را تسهیل نمی‌کنند؟

بدهی عمومی ایران بسیار پایین‌تر از آستانه

رئیس کل بانک مرکزی افزود: در مورد دوم، ما ذخایر کافی برای بازپرداخت صندوق بین‌المللی پول، از طریق کانال‌هایی که قبلاً در این سال‌ها از پرداخت کمک‌های خود به صندوق بین‌المللی پول استفاده می‌کردیم، را داریم و آخر این که، بدهی عمومی ما نیز بسیار پایین‌تر از آستانه‌ای است که برای اقتصادهای نوظهور شرایط پایدار به نظر می‌رسد، است. اینها واقعیت‌هایی هستند و من اطمینان دارم که کارمندان صندوق بین‌المللی پول به خوبی می‌دانند. 

همتی ادامه داد: با توجه به نحوه استفاده این وام، من قبلاً به رئیس صندوق بین‌المللی پول اطلاع داده‌ام که INSTEX و SHTA ابزارهایی هستند که به راحتی در دسترسند. اینها به طور خاص برای کمک به ما در واردات غذا و دارو طراحی شده‌اند. این کانال‌ها دارای مکانیزم‌های ایمنی و محافظتی مناسب برای رفع هرگونه نگرانی‌های موجود هستند. علاوه بر این، این فرصت خوبی برای فعال کردن این کانال‌هاست زیرا بسیاری از کشورهای اروپایی مانند فرانسه، آلمان، ایتالیا و اسپانیا در تلاشند تا این کانال‌ها فعال شوند.

 از مردم ایران حمایت کنند

همتی درباره اینکه در مورد دریافت وام چقدر واقع‌بین هستید و اگر صندوق بین‌المللی پول درخواست را رد کند، چه خواهید کرد، تصریح کرد: من بسیار امیدوار هستم که آنها در این بحران غیر عادی که همه کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار داده است و ما نیز شامل آن هستیم، از مردم ایران حمایت کنند. ما زندگی‌های بسیاری را، مانند آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها از دست داده‌ایم و در رابطه با جان باختگان آمریکایی و اروپایی نیز ابراز همدردی می‌کنم. به من اطلاع داده شده که کشورهای اروپایی از تلاش‌های ما حمایت می‌کنند، من مطمئن هستم که سایر کشورهای جهان نیز از درخواست ایران حمایت می‌کنند. 

درخواست مجدد همتی از رئیس صندوق بین‌المللی

او ادامه داد: یک بار دیگر، شخصاً از رئیس صندوق بین‌المللی پول خانم جورجیووا می‌خواهم که این موضوع را جدی بگیرند. ما می‌خواهیم ریاست صندوق بین‌المللی پول درخواست RFI ما را به هیات اجرایی خود برساند. این تنها چیزی است که ما می‌خواهیم. خانم جورجیووا باید سیاست را کنار گذاشته و وظایف حرفه‌ای خود را به طور کامل انجام دهد. صندوق بین‌المللی پول بسیار شبیه آتش نشانی در محله است، به محض این که خانه‌ای آتش بگیرد باید به نجاتش بشتابد و به دنبال بزرگترین صاحب خانه در این محله نگردد که از وی اجازه عمل بخواهد. اکنون زمان عمل است، تاریخ در مورد اعمال همه ما قضاوت می‌کند و آن داوری به آسانی که فکر می‌کنیم نخواهد بود.

 همتی در پاسخ به اینکه، شما اشاره می‌کنید که ایران دارای منابع خارجی برای تأمین کمبودهاست. آیا این همان پولی است که به دلیل تحریم در خارج از کشور منجمد می‌شود و آیا شما از ایالات متحده می‌خواهید اجازه دهد که این ذخایر به وسیله کانال مالی سوئیس و INSTEX منتقل شوند؟ گفت: بله، همانطور که شما به خوبی می‌دانید، ذخایر بانک مرکزی تحت تحریم ایالات متحده آمریکا در خارج از کشور است که غیر قانونی و یک جانبه است و من می‌خواهم در این باره صریح و واضح باشم.

او افزود: آن چه ما می‌گوییم این است که باید تحریم‌ها به طور کلی برداشته شود، اما متأسفانه، بازیگرانی در دولت ایالات متحده هستند که احترام چندانی به قوانین و نظم بین‌المللی ندارند. خزانه داری آمریکا، کانال سوئیس را به عنوان ابزار و کانالی برای اهداف بشردوستانه اعلام کرده است، INSTEX نیز برای واردات غذا و دارو طراحی شده است، اگر آمریکا نسبت به ادعاهای خود صادق باشد، ما نیز باید در این دو کانال از ذخایر خود استفاده کنیم.

چه میزان پول ایران در حساب‌های خارج از کشور منجمد شده است؟

همتی درباره اینکه چقدر پول ایران به دلیل تحریم‌ها در حساب‌های خارج از کشور منجمد شده است، توضیح داد: ما ارقام مربوط به ذخایر خود را در حساب‌های تراز پرداخت خود منتشر می‌کنیم، این تعداد مطابق با آن چه در چند سال گذشته داشته‌ایم، است.

رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به اینکه تفاوت و تفکیک تقاضای شما از صندوق بین‌المللی پول چیست؟ مبلغ پولی که ایران به صندوق پرداخت کرده است و وام چقدر است؟ اظهار کرد: چنین تفاوت و تفکیکی وجود ندارد. صندوق بین‌المللی پول مانند اتحادیه اعتباری است، کشورهای عضو با این امید که صندوق بین‌المللی پول در صورت لزوم وام برای آنها و سایر کشورها در این سالها در آن مشارکت می‌کند. در راستای مقررات و محدودیت‌های صندوق بین‌المللی پول، ما حدود ۳.۶ میلیارد SDR را در قالب RFI تقاضا کرده‌ایم. این برابر با ۱۰۰ درصد از سهمیه ما در صندوق بین‌المللی پول است و باید از تجمیع منابعی باشد که صندوق بین‌المللی پول برای مبارزه با بحران اخیر ویروس جمع کرده است.