در نشست تسهیل تجارت ایران با ارمنستان که به همت معاونت امور بینالملل اتاق ایران برگزار شد، ضمن تاکید بر برنامه‌ریزی برای شناسایی و معرفی ظزفیت‌های اقتصادی ایران، تاسیس مرکز تجاری به عنوان گامی مهم در راستای توسعه روابط تجاری دو کشور مورد تاکید قرار گرفت.
در تازه‌ترین نشست بررسی وضعیت تجارت ایران و ارمنستان با حضور معاون امور بینالملل اتاق ایران، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ارمنستان، نماینده وزارت امور خارجه، روسای کمیسیون‌های حمل و نقل و توسعه صادرات غیر نفتی اتاق ایران و سفیر ایران در ارمنستان، آخرین وضعیت تردد کالا در مرزهای ایران و ارمنستان و مشکلات جاری و اقدامات انجام شده توسط سفارت ایران در ارمنستان، اقدامات گمرک برای بازگشایی مرزها، رفع موانع ترانزیتی و تداوم همکاری‌های تجاری با کشور ارمنستان با توجه به شرایط کنونی توسط تشکل‌های مرتبط مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
محمدرضا کرباسی معاون امور بینالملل اتاق ایران در این نشست که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، با تاکید بر اولویت جمهوری اسلامی ایران در تجارت با کشورهای همسایه اظهار داشت: ارمنستان به لحاظ فرهنگی مشترکات زیادی با ایران دارد و به واسطه داشتن مرز مشترک با ایران و مثبت بودن روابط دیپلماتیک هیچ گونه محدودیتی جهت توسعه روابط با این کشور وجود ندارد. به ویژه اینکه امضای موافقتنامه تجارت ترجیحی با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز باعث بهبود شرایط در این خصوص شد.
کرباسی در ادامه افزود: با وجود آثار منفی کرونا در حوزه تجارت، روابط تجاری ایران و ارمنستان در سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ مثبت بود و پس از یک وقفه کوتاه که در مرز بین دو کشور ایجاد شد، ورود کلیه کالاها به ارمنستان با تلاش‌های سفارت ایران در آن کشور آزاد شد. در حال حاضر عبور کالاها از مرز ایران و ارمنستان بصورت ترانشیپمنت انجام می‌شود که لازم است در این مقوله سرعت لازم لحاط شود.
معاون امور بینالملل اتاق ایران خاطرنشان کرد: امکان افزایش همکاری میان دو کشور به خصوص در حوزه‌هایی مانند حوزه کشاورزی و کشت فراسرزمینی با ارمنستان وجود دارد.
اقتصاد، محور فعالیت سفارت است
در ادامه عباس ظهوری سفیر ایران در ارمنستان، به ارائه توضیحاتی در خصوص وضعیت ارمنستان و اقدامات انجام شده پرداخت و تاکید کرد: محوریت فعالیت‌های سفارت، اقتصاد و فعالیت های اقتصادی است. سیاست اساسی کشور و وزارت امور خارجه نیز اولویت کشورهای همسایه است.
او در ادامه افزود: ارمنستان به عنوان کریدوری برای ارتباط ایران با سایر کشورها به خصوص کشورهای اروپایی محسوب می‌شود. ظرفیت کم نظیری در این کشور وجود دارد که لازم است به صورت علمی تبیین و به صورت عملی برنامه‌ریزی شود. با وجود وسعت و جمعیت کم این کشور، رقبای سرسختی وجود دارند که لازم است برای آن‌ها نیز برنامه‌ریزی شود. با توجه به ظرفیت مرز نوردوز به لحاظ وسعت در مقایسه با مرز مغری، لازم است برنامه‌ریزی بیشتری برای بهره‌برداری از این مرز و همچنین حضور مناسب‌تر کالای ایرانی در بازارچه‌های مرزی آن صورت گیرد.
ظهوری تصریح کردک زمینه‌های زیادی برای فعالیت اقتصادی در این کشور وجود دارد، مانند حوزه دانه‌های روغنی، تولید و پرورش دام و طیور و کشت فراسرزمینی. همچنین ظرفیت منطقه آزاد ارس و انبوهی از معافیت‌های مختلف بسیار مغفول مانده است.
به باور سفیر ایران در ارمنستان، تأسیس مرکز تجاری ایرانیان می‌تواند در معرفی ظرفیت‌های کشور کمک بسیار زیادی کند. در همین ارتباط او تاکید کرد که لازم است ارتباط بین اتاق و نمایندگان وزارت صنعت جهت تکمیل و تجمیع اطلاعات تجاری موجود بیشتر شود.
ظهوری گفت: پس از بسته شدن مرز به دلیل کرونا رایزنی‌هایی جهت آغاز مجدد میادلات انجام شد و با وجود آثار منفی کرونا حجم تجارت دو کشور کاهش نداشت. با این وجود، لازم است آیین‌نامه‌ای برای چنین نشست‌هایی با برنامه‌ریزی و زمانبندی جهت پیگیری موارد مطروحه وجود داشته باشد. بانک ملت ایروان هرچند بصورت محدود، فعالیت دارد. در خصوص تهاتر اقدامات و بررسی‌های لازم در حال انجام است و سفارت در حال رایزنی برای ایجاد مکانیزمی برای انجام تهاتر است.
او همچنین حوزه کشت فراسرزمینی را یکی دیگر از مهم‌ترین حوزه‌هایی عنوان کرد که در توسعه روابط ایران و ارمنستان باید مورد توجه قرار گیرد.
مسائل بانکی؛ بزرگترین مانع توسعه روابط ایران و ارمنستان
هرویک یاریجانیان رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ارمنستان نیز با بیان اینکه در حال حاضر بزرگترین مشکل تجار ایران و ارمنستان به مسائل بانکی برمی‌گردد، افزود: صرا‌فی‌ها نمی‌توانند به صورت دائمی رابط مالی خوبی بین دو کشور باشند. همچنین لازم است رفت و آمد ماشین‌ها در مرزها تسریع شود. بسیاری از ایرانی‌هایی که ساکن ارمنستان هستند و فعالیت اقتصادی در آنجا داشتند به دلیل عدم امکان رفت و آمد دچار مشکل شده‌اند. شرکت‌های بزرگی مانند شرکت صانیر نیز با مشکل مواجه است. مورد دیگری که درخور توجه است بحث جهانگردی است و لازم است رایزن فرهنگی فعالیت بیشتری در این حوزه داشته باشد. همچنین کیفیت پروازهای بین دو کشور بسیار نامناسب است.
به گفته حسین کاخکی مدیرکل دفتر همکاری‌های بین‌المللی گمرک در این نشست، آمار تجارت سال ۹۸ با ارمنستان نسبت به سال ۹۷ رشد قابل توجهی داشته است. او افزود: هفته گذشته رئیس کمیته درآمدی ارمنستان با رئیس گمرک ایران جلسه ویدیو کنفرانس داشت و در خصوص تخلیه و بارگیری در نوردوز و گمرک مغری مذاکراتی انجام شد و با توجه به اینکه نوردوز فضای بارگیری وسیعتری دارد مقرر شد با رعایت اصول بهداشتی ترانشیپمنت در نوردوز انجام شود و این موضوع باعث افزایش حجم تردد کامیون‌ها شد.
جمشید نفر، رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق ایران نیز در این نشست گفت: لازم است اقتصاد صادرات محور باشد. همچنین باید اتاق‌های مشترک در اتاق‌های استانی بیشتر تقویت شوند.
انتقاد از عدم دسترسی به آمار تجاری، از دیگر مواردی بود که مورد انتقاد رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق ایران قرار گرفت. او در همین ارتباط خواهان بهره‌مندی از ظرفیت‌های کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق ایران شد.
حمید عزت آبادی پور، رئیس کمیسیون حمل و نقل اتاق ایران نیز اعلام داشت: ما در حوزه ترانزیت منافع مشترک زیادی با ارمنستان داریم. ارمنستان در کریدور ترکمنستان قرار نگرفته است؛ علاوه بر این ترکیه نیز سختگیری‌هایی به دلیل نبود کریدور جایگزین برای ایران اعمال کرده است. لازم است کریدور ارمنستان, گرجستان و پوتی اروپا با نگاه ویژه‌ای پیگیری گردد. اگر این کریدور راه اندازی شود از سخت‌گیری‌های ترکیه نیز کاسته می‌شود. همچنین می‌توان با ایجاد شرکت‌های مشترک‌المنافع بین دو کشور در حوزه حمل و نقل همکاری داشت.
ایجاد کمیته حل و فصل اختلافات تجاری و استفاده از ظرفیت مرکز داوری اتاق ایران از جمله پیشنهادهایی بود که از سوی کارشناس ارمنستان در وزارت امور خارجه در این ویدئو کنفرانس مطرح شد.