اعضای شورای گفت‌وگو تازه‌ترین نشست شورای را به بررسی وضعیت ساماندهی مرزهای صادراتی و مبادلات مرزی اختصاص دادند. در این رابطه گمرک ایران گزارشی از اقدامات خود برای تقویت فعالیت‌های این سازمان ارائه داد. به اعتقاد بخش خصوصی نبود مدیریت واحد در گمرکات به ویژه گمرکات مرزی، چالش جدی در برابر تجارت ایران است که باید با همکاری کلیه سازمان‌ها و دستگاه‌های حاضر در مرزها، اصلاح شود.
در این نشست فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد و دارایی که ریاست شورای گفت‌وگو را نیز بر عهده دارد ضمن تبریک روز صنعت و معدن از لزوم صنعتی شدن تمامی بخش‌های اقتصادی سخن گفت و تأکید کرد: از اوایل دهه 80 حمایت از تولید و صنعت، رنگ و بوی جدیدی به خود گرفت و تمام جوانب آن یعنی پیش و پس از تولید نیز حمایت شد. در واقع تصمیم سازان کشور به این محله رسیدند که باید برای بهبود اوضاع تولید و صنعت، قبل و بعد از آن را نیز ببینیم و حمایت کنیم.
وی ادامه داد: حتی بخش کشاورزی هم برای توسعه و پیشرفت راهی جز صنعتی شدن ندارد و تمام مراحل آن از ابتدا تا انتها که فرآوری محصول است باید صنعتی شود.
وزیر اقتصاد ایجاد پنجره واحد کسب‌وکار که به تازگی راه‌اندازی شد را قدمی رو به جلو توصیف کرد و گفت: این کار می‌تواند رتبه ایران را از نظر تسهیل محیط کسب‌وکار در مقایسه با دیگر کشورها بهبود ببخشد.
بر اساس اظهارات او امروز صدور مجوزها به 4 روز محدود شده و روند پذیرش شرکت‌ها در بورس نیز با همکاری سازمان ثبت اسناد از یک ماه به 4 روز کاهش پیدا کرده است.
وی با بیان این مطلب که موافقت‌های نهایی برای ایجاد دادگاه‌های تجاری به همت قوه قضائیه صورت گرفته اظهار امیدواری کرد که با همکاری همه دستگاه‌ها روند کسب‌وکار در کشور بهبود یابد.
دژپسند در بخش دیگری از سخنان خود حذف نظارت‌های پیشین و تمرکز بر نظارت‌های پسین را مورد تأکید قرار داد و گفت: اگر می‌خواهیم به تولید توجه شود لازم است حواشی مزاحم را حذف کنیم. گمرک در یک سال گذشته در حذف کنترل‌های مزاحم، اقدامات خوبی انجام داده و باید این امر در تمام جنبه‌های کار به یک فرهنگ تبدیل شود؛ نظارت‌های پیشین را حذف و ایجاد گمرک هوشمند را پیگیری کنیم.
وزیر اقتصاد گفت: باید تا دهه فجر گمرک هوشمند را به معنای واقعی ایجاد کنیم.
او در ادامه دو خبر خوب در مورد بورس نیز داد: از آنجا که شرکت‌های تازه ورود به بورس از اقدام سازمان مالیاتی در مورد رجوع به دفاتر مالی سال‌های قبل شرکت‌های متقاضی، نگران بودند، برای تشویق آنها به حضور در بازار سرمایه، شورای هماهنگی اقتصادی تصویب کرد که سازمان مالیاتی تنها دفاتر مربوط به سال 98 را بررسی کند.
دژپسند در مورد تصمیم بعدی که در این بازار اتخاذ شد، گفت: تشکیل بورس املاک و مستغلات، خبر دیگری است که از اجرایی شدن آن خرسندیم. خوشبختانه این بورس نیز به زودی کار خود را آغاز می‌کند و دستگاه‌های زیادی برای عرضه املاکی که در اختیار دارند، اعلام آمادگی کردند. این اقدامات برای عمق دادن به بازار سرمایه صورت می‌گیرد.
به گفته وزیر اقتصاد قرار است هر هفته یک روز عرضه اولیه در این بازار جدید انجام شود و در ادامه به دو روز در هفته ارتقا یابد.
رئیس شورای گفت‌وگو در مورد تفاهم‌نامه‌ای که بین شرکت بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، جامعه حسابداران رسمی و اتاق ایران امضا شد نیز گفت: هدف اصلی این است که شرکت‌های بخش خصوصی بتوانند با سهولت بیشتری وارد بورس شوند. اما آنچه برای ما مهم است، حفظ حقوق سهام‌داران بوده و در این رابطه تأکید زیادی بر اعمال قوانینی داریم. سازمان بورس حداکثر نظارت و دقت را در این مورد اعمال می‌کند تا حقوق سهام‌داران رعایت شود.
تعیین تکلیف تسویه حساب تعهدات ارزی در اسرع وقت
در ادامه محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصاد مجلس از اهمیت تعیین تکلیف تسویه حساب تعهدات ارزی مربوط به سنوات گذشته و نحوه تسریع صادرات اقلام غیرنفتی سخن گفت و تصریح کرد: این دو موضوع باید در اسرع وقت مورد بررسی قرار گرفته و در مورد آن تصمیم‌گیری کرد.
وی همچنین پیشنهاد داد: اتاق ایران محورها و دیدگاه‌های خود را در مورد ارز در قالب یک بسته آماده کند تا در نشست فوق‌العاده شورای گفت‌وگو آن را بررسی کنیم. همچنین لازم است در صورت نیاز به اصلاح یا حذف قوانین، پیشنهادات خود را به مجلس بدهید.
مدیریت واحد مرزی را دنبال می‌کنیم
در ادامه مهدی میراشرفی، رئیس‌کل گمرک، گزارشی از فعالیت‌ها و اقدامات این دستگاه در راستای بهبود روندهای گمرکی در کشور ارائه داد. بر اساس اظهارات او ایران پتانسیل‌های بالایی از نظر ترانزیت و تجارت دارد و نباید اجازه دهد که این ظرفیت از بین برود. امروز دنیا به سمت کنترل‌های غیرملموس و کوتاه در گمرک می‌رود. ایران نیز باید در این مسیر قدم بردارد.
این مقام مسئول الکترونیک شدن بسیاری از رویه‌های گمرکی و انجام آنها بدون نیاز به کاغذ را یکی از اهداف و برنامه‌ها دانست و ادامه داد: بی‌نیازی به کاغذ و حضور کارشناسان مجازی و راه‌اندازی گمرک موبایل از برنامه‌های جدی گمرک است که به جد دنبال می‌شود.
رئیس‌کل گمرک به‌روز شدن رویه‌ها و ایجاد شبکه‌ای از فعالان اقتصادی شناسنامه‌دار و حرفه‌ای از دیگر موضوعاتی است که پیگیری می‌کنیم. اگر بتوانیم این گروه از حرفه‌ای‌ها را شناسایی کنیم قابلیت ارائه تسهیلات ویژه به این افراد را هم داریم؛ کاری که در تمام دنیا انجام شده است.
میراشرفی در ادامه به مشکلات موجود در این حوزه اشاره کرد. بر اساس گفته‌های او وجود قوانین متعدد و ارتباط حدود 30 دستگاه مختلف با مسئله تجارت، کار را بسیار سخت کرده است. قوانین متعدد، متکثر و متناقضی در مورد تجارت جاری است که هماهنگی آنها با یکدیگر اتفاق نمی‌افتد.
وی با بیان این مطلب که در دنیا، امری واحد، مرجعی واحد دارد، تشریح کرد: در ایران هر موضوعی با حدود 4 مرجع مواجه است. از طرفی این 4 مرجع نیز استانداردهای متناقضی با یکدیگر دارند. تعدد قوانین مانع از کیفیت بالای تجارت می‌شود.
ناهماهنگی بین دستگاه‌ها معضل دیگری است که از نظر میراشرفی مانع از فعالیت‌های گمرکی مناسب می‌شود. در هر کشوری یک نظام گمرکی وجود دارد اما در ایران چنین نیست، بخش‌هایی در گمرک فعال‌اند که از دولت فرمان نمی‌برند. گمرک مسئولیت‌های خطیری به عهده دارد و مرزبان اقتصادی محسوب می‌شود اما ابزار اجرای این مسئولیت‌ها را در اختیار ندارد.
این مقام مسئول نبود زیرساخت‌های لازم در گمرکات را نیز موردتوجه قرار داد و خواستار حل این مسئله شد. به باور او نبود کانتینرهای یخچال دار در ایران یک معضل جدی است که روند ترانزیت و حمل کالا را مختل می‌کند. از طرفی نبود زیرساخت‌ها در گمرکات باعث می‌شود کالا مدتی را در پایانه‌های مرزی متوقف شود و هزینه‌های تجارت افزایش یابد.
میراشرفی، از پیگیری‌های این سازمان برای امکان ورود موقت به کشور متناسب با شرایط پیچیده حاکم بر اقتصاد خبر داد و گفت: ورود موقت به عنوان یک راهکار جلوی پای ما قرار دارد و باید از آن استفاده کنیم.
واگذاری بخشی از فعالیت‌های گمرکی به بخش خصوصی
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران در واکنش به آنچه در گزارش گمرک آمد، گفت: مبارزه با ناهماهنگی‌هایی که در گمرکات به ویژه گمرکات مرزی وجود دارد، به منابع خاصی نیازمند نیست اما چرا تا به امروز حل نشده‌اند، جای سئوال است. امروز ده‌ها سازمان متعدد در مرزها فعالند که هر کدام از آنها کار خود را می‌کنند و هیچ هماهنگی بین آنها نیست. در آخر کار هم یک مأمور مرزبانی مانع از خروج کالا می‌شود.
وی وجود تشتت در برنامه‌ها و تصمیم‌گیری‌ها را عامل بالا رفتن میزان خسارت به بدنه تجارت کشور دانست و تأکید کرد: متأسفانه هیچ سازمانی این هزینه‌ها که بر تاجر و تولیدکننده وارد می‌شود را محاسبه نمی‌کند.
رئیس اتاق ایران پیشنهاد داد: نمونه‌های موفقی از فعالیت‌های گمرکی در کشورهای اطراف خود داریم. اتاق ایران آماده است، مطالعه‌ای در این رابطه با همکاری گمرک انجام دهد و اگر زمینه آن فراهم باشد، امکان واگذاری بخشی از فعالیت‌های گمرکی به بخش خصوصی مهیا شود.
ورود موقت به بهبود تجارت کمک می‌کند
جمشید نفر، رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران، ظرفیت ورود موقت را یک فرصت برای بهبود وضعیت تجارت کشور قلمداد کرد و وجود قوانین غیرمنطقی در این حوزه را مورد انتقاد قرار داد. سال گذشته 85 میلیارد دلار تجارت انجام شد که تنها 600 میلیون دلار آن بر اساس ورود موقت بوده است.
محسن حاجی بابا، رئیس کمیسیون پول و بازار سرمایه اتاق ایران تعیین ارزش کالای صادراتی را وظیفه گمرک نمی‌داند و تأکید کرد: این موضوع از سال 95 به عهده گمرک گذاشته شد اما به نظر می‌رسد باید این وظیفه مجدد به سازمان توسعه تجارت محول شود. در حال حاضر اختلاف ارزش‌های تعیین شده در داخل و خارج بسیار زیاد است اما در گذشته این رقم ناچیز بود.
وزارت کشور آماده حل ناهماهنگی‌های مدیریتی در مرزهاست
بابک دین پرست، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور وجود قوانین محکم برای دستگاه‌های مختلف حاضر در گمرکات مرزی را یک معضل جدی توصیف کرد و خواستار رسیدگی به این مشکل شد.
به باور او قانونی درباره ساماندهی مبادلات مرزی تصویب شده اما بعد از آن قوانینی وضع شده که این قانون جامع و کامل را نقض می‌کند. از طرفی امروز که موضوع رسیدگی به این مشکل مطرح است و به دنبال هماهنگی در مدیریت مرزی هستیم، دستگاه‌های مختلف پیگیر حل موضوع شده‌اند و هماهنگی لازم بین آنها هم وجود ندارد.
دین پرست از ظرفیت‌های خوب وزارت کشور برای رسیدگی به این مشکل سخن گفت.
در این نشست حمیدرضا حاجی بابایی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز حضور یافت و از لزوم اتخاذ تصمیمات جهادی در شرایط سخت اقتصادی امروز سخن گفت. به اعتقاد این نماینده مجلس باید در شرایط حساس، تصمیمات ویژه گرفت و بدون فوت وقت آنچه لازم است انجام داد.
حمید زادبوم، رئیس سازمان توسعه تجارت نیز از فعالیت شورای عالی صادرات و تفویض اختیار وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد مسئله صادرات به سازمان توسعه تجارت که مسئولیت این شورا را به عهده دارد، خبر داد و گفت: در حوزه صادرات هر مشکل یا چالشی وجود دارد می‌توان به کمک شورای عالی صادرات بررسی و حل کرد.
واگذاری امور اجرایی گمرکاتی که تحت مالکیت گمرک است
در ادامه میراشرفی با بیان این مطلب که مالکین مرزهای بازرگانی، پرویزخان و آستارا با سازمان گمرک بوده و این سازمان آمادگی دارد تصدی‌گری و امور اجرایی این گمرکات را به بخش خصوصی واگذار کند.
در بخش پایانی این نشست تفاهم‌نامه همکاری بین شرکت بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، جامعه حسابداران رسمی و اتاق ایران در راستای ایجاد پنجره واحد برای ورود شرکت‌های بخش خصوصی به بازار سرمایه، امضا شد.
بر اساس اظهارات حسین سلاح ورزی، نایب‌رئیس اتاق ایران موضوع این تفاهم‌نامه به ایجاد پنجره واحد برای ورود شرکت‌های بخش خصوصی به بازار سرمایه مربوط می‌شود.
قائم‌مقام دبیر شورای گفت‌وگو با بیان این نکته که تفاهم‌نامه در 5 ماده و 4 نسخه تنظیم شده است، گفت: همکاری بین اتاق ایران و بورس ادامه‌دار است و در این راستا اقدامات مناسبی به همت محمدرضا انصاری، نایب‌رئیس اتاق ایران برای تأمین مالی پروژه‌های نیمه‌تمام دولتی که در قالب صندوق پروژه، تعریف شده‌اند، صورت گرفته و قرار است زمینه ورود آنها به بورس فراهم شود.