«گشایش اقتصادی» وعدهای که رئیسجمهوری آن را مطرح کرده و رئیس مجلس یازدهم از آن دفاع کرده است. پانزدهم مردادماه رئیسجمهوری اعلام کرد: «دوشنبه ۲۰ مردادماه طرحی در جلسه سران قوا به نتیجه خواهد رسید که در صورت موافقت مقام معظم رهبری گشایشی ازلحاظ اقتصادی در کشور به وجود میآید.» پس از اعلام خبر انتشار اوراق سلف نفتی، برخی این اقدام را همان طرح گشایش اقتصادی دولت اعلام کردند تا اینکه هم مدیرعامل بورس انرژی و هم رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس بهصراحت اعلام کردند که انتشار اوراق سلف نفتی، ربطی به گشایش اقتصادی ندارد.
از طرفی، بحث بورس و هدایت نقدینگی به بازارهای مولد یکی از سوژههای روز اقتصادی امروز جامعه ماست؛ این روزها تحلیلگران نسبت به چشمانداز آینده بورس و خطراتی که در کمین این بازار نشسته است؛ هشدار میدهند. این در حالی است که از زمان آغاز سال جدید، بورس نیز یکی از مهمترین سرفصلهای جلسات هیئت دولت است تا همانطور که رئیسجمهوری هم تأکید دارد بورس بهعنوان یک بازار قابلاعتماد و اتکا برای سرمایهگذاریهای اصولی و قابلاطمینان و با کمترین ضریب خطر به جامعه معرفی و از هدر رفت سرمایههای مردم در بازارهای غیرقابل اتکا و غیرم ولد جلوگیری شود.
در همین زمینه، جعفر خیرخواهان، اقتصاددان در گفتوگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» میگوید: تجربه 7 ساله دولت حسن روحانی نشان داده است که نباید انتظار بالایی از این دولت داشته باشیم؛ بهخصوص حالا که کمتر از یک سال به پایان دولت باقیمانده است و باوجود کرونا و تحریمها هم انگیزهای برای تغییر نمانده است.
او اضافه میکند: متأسفانه اگر بخواهیم دولت یازدهم و دوازدهم را با دولتهای قبلی مقایسه کنیم، وعدههای پوپولیستی بدون پشتوانه منطقی، یکی از مهمترین شباهتهاست که متأسفانه آنقدرهم تکرار شده است که دیگر به یکی از بدیهیات تبدیلشده است. به همین دلیل است که وقتی دولت صحبت از ثبات اقتصادی یا گشایش میکند، کسی آن را جدی نمیگیرد.
خیرخواهان، حکایت این روزهای بازار سرمایه هم در ارتباط با همین وعدههای بدون منطق و پشتوانه کارشناسی دولت توصیف میکند و میگوید: به نظر من یکی از شانسهایی که دولت فعلی در وضعیت کنونی به دست آورده، همین اقبال عمومی مردم به بازار سرمایه است که متاسفاانه بهرغم تأکید مسئولان بر عدم نگرانی مردم از تحولات بازار سرمایه، اما معتقدم هیچ اعتباری به این حرفه نیست. دولت هم متأسفانه به این نکته توجه نمیکند که اگر ضرر و زیان عمومی در بورس اتفاق بیفتد، خاطره آن تا مدتها در ذهن مردم خواهد ماند.
خیرخواهان با تأکید بر اینکه بازار سرمایه زوایا و ابعاد مختلفی دارد، توضیح میدهد: یک روی بورس فعالیتهای سفتهبازی یا سوداگری صرف است که با رفتارهای بهاصطلاح گلهای و هجومی همراه است؛ فضایی که در اثر آن فرد تصور میکند که خب حالا جوی در جامعه ایجادشده است و زمین و زمان و رسانهها و شبکههای اجتماعی از بورس و سودهای کلان در این بازار میگویند که ای مردم اگر میخواهید سریع پولدار شوید و بهسرعت سودهای هنگفت را تجربه کنید به سمت بازار بورس بشتابید. آنهم نه اینکه حرف از سودهای بلندمدت و مثلاً یکساله و چندساله زده شود بلکه سودهای یکماهه و دوماهه و کوتاهمدت مدنظر قرار میگیرد.
او میافزاید: طبیعی است که این اتمسفر اقتصادی آشوبناک، نه کمکی به اقتصاد میکند و نه قادر است برای بنگاههای اقتصادی ظرفیتهای تازهای را ایجاد کند. خطری که این روزها، کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی از آن صحبت میکنند ناظر بر این روی سکه بورس است. اتفاقی که دقیقا مشابه آن را چند سال گذشته در پدیده شاندیز شاهد بودیم، اما در حاضر عموم جامعه را درگیر کرده است.