نبود مدیریت یکپارچه در مرزها به صادرات ضربه جدی می‌زند

نشست رئیس اتاق ایران، دبیرکل و معاونت امور استان‌ها و تشکل‌های اتاق ایران با رئیس و هیات رئیسه اتاق رشت به صورت آن‌لاین برگزار شد. در ابتدای نشست هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق رشت از مشکلات مرز ایران و آذربایجان گفت: در زمان شیوع ویروس کرونا، خیلی از مرزهای ایران بسته بود ولی مرزهای زمینی، دریایی و ریلی استان گیلان با جمهوری آذربایجان باز بود و شبانه‌روز تردد انجام می‌شد. ما برای باز بودن این مرز مذاکراتی با «بنیاد حسین‌اف»، سفیر آذربایجان در ایران و «لوان جاگاریان»، سفیر روسیه در ایران داشتیم؛ تمام سعی ما بر این بود شد که این مرز در دوره شیوع ویروس کرونا که همه مرزها بسته بود، باز بماند؛ آن زمان حجم صادرات در این مرز بسیار بالا بود. صف‌های 15 کیلومتری کامیون تشکیل می‌شد که خود این مسئله مشکلی جدی برای صادرکننده‌ها و کامیون‌ها است.

مشکل دوم از نظر تیزهوش تابان مشکلات ارزی کشور است؛ قوانین ارزی قواعد و پول‌های ملی کشورهای مختلف را در نظر نگرفته است؛ باید دولت در حوزه ارز برای کشورهای مختلف قوانین مختلفی داشته باشد.

قیمت‌گذاری و ترخیص کالا مشکل دیگر تجار است؛ به‌گفته تیزهوش تابان طبق قوانین گمرکی کسی که 100 دلار صادر می‌کند باید 160 دلار وارد کند؛ تعرفه کالاها در سازمان توسعه تجارت بسیار بالاست.

مشکلات سامانه یکپارچه کارت بازرگانی از مواردی بود که رئیس اتاق رشت به آن اشاره کرد: بدون اینکه زیرساخت‌ها آماده شود، کار را شروع کرده‌اند درحالی‌که سامانه باید کامل و جامع کار کند.

یکی دیگر از هیات نمایندگان رشت درباره مرز ایران و آذربایجان گفت: این مرز یکی از مرزهای اصلی و ترانزیتی کشور است که حدود 90 درصد محصولات میوه و تره‌بار از آنجا صادر می‌شود. در 6 ماه نخست امسال، 53 میلیون و 200 هزار دلار به آذربایجان صادرشده است و از کشور آذربایجان به میزان 5 میلین و 400 هزار دلار واردات داشتیم. البته صادرات چمدانی در مرز آستارا از اواخر سال گذشته متوقف‌شده است. مشکل اصلی این مرز نبود زیرساخت‌های لازم در مرز آستان-آذربایجان است؛ باید زیرساخت‌های ارتباطی و گمرکی برای ارائه خدمات منظم و بدون قطعی فراهم شود. باید گمرک ایران و سازمان توسعه تجارت موانع را شناسایی کرده و نسبت به حل آن‌ها اقدام کنند.

بعد از آن محمدرضا رمضانی، دبیرکل اتاق ایران از سامانه یکپارچه کارت بازرگانی گفت: این مسئله در قانون ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تصویب‌شده و در سال 1397 ابلاغ‌شده است؛ در 1398 با توافق اتاق ایران، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار شد این سامانه به‌تدریج در استان‌ها عملیاتی شود؛ البته به دلیل شیوع کووید 19 مشکلاتی به وجود آمد. درنهایت از یکم مردادماه امسال وزارت صنعت، معدن و تجارت این را اجرایی می‌کند. البته در عمل مشکلاتی هم وجود دارد که با پیگیری معاونت امور استان‌ها و تشکل‌های اتاق ایران تا حدودی این موارد مرتفع شده و پیگیری‌ها هنوز ادامه دارد.

رمضانی ادامه داد: در مورد مسائل ارزی و تعهدات ارزی اتاق یاران بارها نشست‌هایی با هر سه قوه مجریه، مقننه و قضاییه برگزار کرده است و در نشست مشترک با رئیس‌کل بانک مرکزی هم دغدغه‌ها مطرح‌شده که امیدواریم نتیجه مثبتی داشته باشد.

بعد از آن غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران درباره مسائل و مشکلات مرزی گفت: مسائل مرزها در شورای عالی صادرات که به ریاست دکتر جهانگیری برگزار می‌شود، مطرح می‌شود، در نشست قبلی هم که حدود یک‌ماه قبل برگزار شد اتاق ایران پیگیر حل مسائل و مشکلات تجار در مرزهای کشور بود.

شافعی گفت: مشکلات کلیه مرزها این است که از مدیریت یکپارچه برخوردار نیست. حکمرانی در مرزهای ایران مصداق «یک مویز و چهل قلندر» است. عدم هماهنگی در مرزهای کشور از مشکلات اساسی است که به شورای عالی صادرات منتقل‌شده و آن‌ها به دنبال حل مشکل هستند. این ناهماهنگی‌ها به فعالان اقتصادی ضربه می‌زند.

او ادامه داد: موضوع بعد در حوزه مرزها و گمرکات این است که ما به دنبال این هستیم که در اداره گمرکات مرزی بخش خصوصی متولی بخش‌هایی باشد؛ این موضوع مطرح‌شده و در اتاق ایران کمیته‌ای مأمور شده که با گمرکات هماهنگی‌های لازم را انجام دهد.

به گفته شافعی مسئله صادرات درد همگانی کشور است. شاه‌بیت این مشکلات هم تعهد ارزی است. ما در اتاق ایران برای حل مشکل تلاش می‌کنیم ولی تا الآن توفیق کافی نداشتیم. فضای حاکم بر این تصمیم‌گیری‌ها غیر کارشناسی است و عدم توجه به حضور بخش خصوصی در سیستم تصمیم‌گیری به مشکلات اضافه می‌کند. اینکه تمام گناه را در مسائل ارزی به ناروا بر دوش صادرکنندگان می‌اندازند اثر خوبی برای آینده صادرات کشور ندارد.

شافعی درباره مشکلات سامانه یکپارچه کارت بازرگانی گفت: ما در جلسه‌ای در وزارت کشور برگزار شد به‌طور مفصل موضوع و مشکلات را توضیح دادیم. پیشنهاد ما این بود که این سامانه در برخی از استان‌ها به‌صورت پایلوت اجرا شود، مشکلات آن رفع شود و بعد از روان شدن روند در بقیه استان‌ها اجرایی شود. قرار است ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در یک هفته این پیشنهاد را بررسی کرده و به آن پاسخ دهند.

رئیس اتاق ایران در نشست مجازی با هیات نمایندگان اتاق رشت درباره بحث صادرات ریالی گفت: ما در نشست‌هایی که با رئیس‌کل بانک مرکزی داشتیم این موضوع را مطرح کرده‌ایم؛ اگرچه رئیس سازمان توسعه تجارت این را پول‌شویی خوانده است. ما چند میلیون افغان در ایران داریم که آن‌ها در ایران کار می‌کنند یا سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اگر آن‌ها به‌جای دستمزد خود که در مرزها تبدیل به ارز کرده و به خانواده خود می‌فرستادند کالا می‌دادیم، برای دو طرف سودآور بود ولی به‌جای این کار تقاضا را برای خرید ارز بالا برده‌ایم.

شافعی درباره قیمت‌گذاری پایه در گمرک گفت که همکاران ما این مسائل را کمیته گمرکی پیگیری می‌کنند تا قیمت‌ها تعدیل شود؛ البته تعدیل با نوسانات نرخ ارز مسئله‌ای است که باید بازبینی‌ها به‌طور منظم انجام شود، اما امکان این کار وجود ندارد. دلیل این مسئله نبود تثبیت در نرخ ارز است و قیمت امروز در چند ماه آینده مشکل ایجاد می‌کند.

او درباره منطقه اوراسیا و موقعیت استراتژیک استان گیلان در تجارت با کشورهای همسایه شمالی ایران سخن گفت. همچنین قرار است دفتر شتاب‌دهنده صادرات در چند استان دیگر راه‌اندازی شود. استان‌ها باید طرح توجیه اقتصادی ارائه دهند و دلایل اولویت‌ها در طرح توجیهی ارائه شود تا موردبررسی قرار گیرد. البته استان‌های مرزی اولویت بالایی دارند.

رئیس اتاق ایران درباره راه‌اندازی پنجره واحد در اتاق‌ها گفت و اینکه اتاق ایران کمک‌هایی را در این زمینه به اتاق‌ها انجام خواهد داد.