مرکز پژوهش‌های اقتصادی اتاق ایران گزارشی با عنوان «جهان در تکاپوی کشف و تولید واکسن کووید-19» را ترجمه کرده؛ این گزارش در سایت Council on Foreign Relations (شورای روابط خارجه آمریکا) منتشر شده است.
در بخشی از این گزارش آمده است: جستجو برای یافتن واکسن ویروس کرونا به خوبی در حال انجام است. دولت‌ها و محققان در تلاش هستند تا میلیاردها انسان را طی هجده ماه یا کمتر در برابر این ویروس مصونیت بخشند که چنین زمانی بی سابقه است. واکسن‌ها قبل از تأیید برای استفاده عمومی باید از منظر ایمنی و اثربخشی مورد آزمایش قرار گیرند که این فرآیند اغلب سال‌ها به طول می‌انجامد. دولت‌ها، سازمان‌های چندجانبه و شرکت‌های خصوصی میلیاردها دلار برای دستیابی به واکسن مؤثر برای ویروس کرونا تا سال 2021 هزینه کرده‌اند. ده‌ها مورد کاندید واکسن احتمالی در بیش از ده کشور، تحت آزمایش‌های بالینی قرار گرفته‌اند. بسیاری از دولت‌ها هشدار داده‌اند تا زمانی که به واکسن کووید-19 دست پیدا نکنند، زندگی روزمره نمی‌تواند به حالت عادی بازگردد. آزمایش‌های بالینی تسریع شده در دست انجام است، اما تولید واکسن اغلب سال‌ها به طول می‌انجامد. البته تولید واکسن به تنهایی کافی نیست. بسیاری از کشورها با چالش تولید مقادیر لازم برای تأمین واکسن مورد نیاز همه شهروندان خود روبرو هستند و رقابت بر سر اینکه چه کسی واکسن را آماده کند، رو به افزایش است.
تولید واکسن کووید-19 در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
در بخشی از گزارش آمده است: بیش از صد واکسن در مرحله توسعه پیش‌بالینی توسط شرکت‌های دارویی، مؤسسات دانشگاهی و سازمان‌های دولتی قرار دارند. بیش از هفتاد مورد توسط سازمان بهداشت جهانی در حال پیگیری است. ده‌ها کاندید واکسن، در بیش از ده کشور، در حال حاضر تحت آزمایشات بالینی قرار دارند.»
در بخش دیگر گزارش درباره گروه‌هایی درگیر تولید واکسن آمده است: واکسن‌ها اغلب نتیجه همکاری جمعی شرکت‌های دارویی خصوصی با مراکز بهداشت عمومی یا آزمایشگاه‌های دانشگاهی هستند. دولت‌ها، بخش خصوصی، نهادهای بین‌المللی و مؤسسات تحقیقاتی و غیرانتفاعی در حوزه تولید واکسن کووید 19 فعالیت می‌کنند.
همچنین درباره فعالیت بخش خصوصی نوشته‌اند: صنعت داروسازی بیشتر بر کشف واکسن تمرکز دارد. شرکت‌های مختلف از شرکت‌های نوپای بیوتکنولوژی گرفته تا غول‌هایی مانند جانسون‌اند جانسون و شرکت چینی سینوفارم به سرعت تلاش‌های تحقیق و توسعه خود را به واکسن کووید-19 معطوف کرده‌اند. در حالی که تحقیقات اولیه در مورد یک کاندید واکسن معمولاً با بودجه دولتی انجام می‌شود، اما قسمت اعظم بودجه برای توسعه بالینی واکسن معمولاً از منابع خصوصی تأمین می‌شود.
آیا می‌توان سرعت تولید واکسن را افزایش داد؟
در این گزارش در پاسخ به این پرسش گفته شده: بسیاری از کارشناسان معتقدند که جدول زمانی دوازده تا هجده ماهه که توسط مقامات آمریکایی برای واکسن کووید-19 بیان شده بسیار خوش‌بینانه است. در شرایط عادی که طی آن مراحل تولید واکسن اتفاق می‌افتد، تولید واکسن به طور متوسط هشت تا پانزده سال طول می‌کشد تا از آزمایشگاه به دست تأمین‌کنندگان خدمات بهداشتی برسد. سریع‌ترین واکسنی که تاکنون تولید شده پنج سال به طول انجامیده است. با این وجود در مورد این همه‌گیری، محققان در سراسر جهان با انجام مراحل توسعه واکسن و به طور همزمان با نگاه به فناوری‌های جدید، در حال تسریع روند تولید واکسن کووید-19 هستند. توماس جی بالی‌کای از کارشناسان شورای روابط خارجی (CFR) می‌گوید: «آنچه در مورد کووید-19 متفاوت از سایر بیماری‌هاست، تلاش بسیار عظیم جهانی برای تولید واکسن است». «هر نهادی که در این زمینه فعالیت دارد، به طور گسترده به دنبال واکسن کووید-19 است». اما سرعت بخشیدن به آزمایشات بالینی دشوار است، زیرا توسعه آنتی‌بادی‌ها در بدن نیازمند زمان است. انجام آزمایش از طریق قرار دادن هدفمند افراد در معرض بیماری می‌تواند روش دیگری برای کاهش زمان آزمایشات باشد، اما از نظر اخلاقی بحث برانگیز است. روش دیگری که محققان به دنبال سرعت بخشیدن به روند کار هستند، تمرکز بر رویکردهای جدید است. واکسن‌های مبتنی بر RNA و DNA می‌توانند بسیار سریع‌تر از واکسن‌های معمولی تولید شوند که به ماه‌ها زمان برای رشد پادتن‌ها در سلول‌های حیوانی یا حشرات نیاز دارد. با این حال، هیچ یک از آنها برای استفاده تجاری تأیید نشده است. ده نفر از داوطلبان آزمایشات بالینی کووید-19، متعلق به شیوه مبتنی بر RNA یا DNA هستند.
آیا واکسن می‌تواند به همه‌گیری ویروس کرونا پایان دهد؟
در این گزارش آمده است: مقامات دولتی در سراسر جهان تأکید کرده‌اند که تا زمانی که واکسن بیماری کشف نشود، همه گیری احتمالاً پایان نخواهد یافت. با این وجود، حتی پس از تأیید واکسن، چالش عظیم تولید کافی آن برای جمعیت جهان همچنان وجود دارد. تخمین زده می‌شود که یک میلیارد دوز واکسن فقط برای واکسیناسیون کادر درمان و سایر صنایع ضروری در سطح جهان مورد نیاز خواهد بود و این تنها در شرایطی است که برای هر فرد فقط یک دوز لازم باشد.
این امر از یک طرف، انگیزه کشورها را برای تولید واکسن در مقیاس وسیع فراهم کرده است و از طرف دیگر، آنها را به دلیل ترس از تولید بالقوه محدود واکسن، در برابر یکدیگر قرار داده است. در حالی که برزیل، چین و هند همگی دارای صنایع بزرگ واکسن سازی هستند، اما جزء پرجمعیت‌ترین کشورها قرار دارند و می‌توانند در تأمین واکسن، شهروندان خود را پیش از بقیه کشورها در اولویت قرار دهند. برخی از کشورها به دنبال توافق انحصاری با تولیدکنندگان واکسن هستند تا از کمبودهای داخلی جلوگیری کنند. برزیل، ایالات متحده و اتحادیه اروپا همه با شرکت داروسازی دانشگاه آکسفورد، آسترازنکا برای صدها میلیون دوز واکسن وارد معامله شده‌اند. توماس بالی‌کای، از کارشناسان شورای روابط خارجی (CFR) هشدار داده است که جنگ‌های مناقصه بر سر واکسن منجر به توزیع نابرابر واکسن و در نهایت، عدم موفقیت در جلوگیری از گسترش بیماری می‌شوند.
در رأس همه این چالش‌ها، نگرانی مردم در مورد کشف سریع واکسن قرار می‌گیرد. نظرسنجی گالوپ در ماه ژوئیه تا اوت نشان داد که بیش از یک‌سوم از آمریکایی‌های حاضر در نظرسنجی پس از کشف واکسن کرونا به دنبال آن نخواهند رفت. علاوه بر این، دانشمندان هنوز در حال بررسی چگونگی رفتار ویروس کرونا هستند و در تلاش‌اند تا به بسیاری از پرسش‌های مردم در مورد خطر ایجاد شده و محافظت از واکسن پاسخ دهند. این بررسی‌ها شامل کارآیی واکسن در برابر ویروس کرونا است، اگرچه محققان اشاره دارند که جهش ویروس لزوماً به معنای تغییر در عفونت یا کشندگی آن نیست. آنها معتقدند تنها کشف چنین جزئیاتی در مورد ویروس به تولید واکسن موفق کمک می‌کند.
متن کامل گزارش مرکز پژوهش‌های اقتصادی اتاق ایران را اینجا بخوانید.