مرکز پژوهش‌های اتاق ایران بولتن بررسی مسائل روز اقتصادی در مهر 1399 را به درخواست هیات رئیسه اتاق ایران، با تمرکز بر «بررسی تحولات اخیر بازار سرمایه و توصیه‌های اتاق ایران» تهیه کرده است. آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت تحولات بی‌سابقه بازار سرمایه و جایگاه اتاق ایران در شورای عالی بورس موجب شد تا نظرات طیفی از صاحب‌نظران و متخصصان درباره این موضوع اخذ شود.
تحولات بازار سرمایه در ماه‌های اخیر و به‌خصوص پس از آغاز سال 1399، به گواه تمامی شاخص‌های عملکردی بازار، بی‌سابقه است. این بازار که در گذشته نه‌چندان دور، بخشی کوچک و نسبتاً کم‌اهمیت از اقتصاد کشور را تشکیل می‌داد، هم‌اکنون به‌عنوان یک نیروی تعیین‌کننده در تحولات اقتصادی در نظر گرفته می‌شود.
وقوع چنین تحولی در یک بازه زمانی کوتاه از یک‌سو فرصتی تاریخی برای ارتقاء نقش بازار سرمایه در تجهیز منابع سرمایه‌گذاری و تشویق مردم به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری دارایی‌های خود در فعالیت‌های تولیدی ایجاد کرده و امکان سوق دادن سرمایه از بازارهای غیرمولد همچون ارز و طلا به بخش واقعی اقتصاد را فراهم آورده؛ اما از سوی دیگر، چالش‌های متعددی را در درون و بیرون بازار سرمایه ایجاد کرده است. این چالش‌ها علاوه بر بعد اقتصادی، ابعاد اجتماعی و امنیتی نیز به همراه دارد؛ ازاین‌رو فهم دقیق و همه‌جانبه تحولات بازار سرمایه و تأثیرات آن بر اقتصاد کشور و کسب‌وکارها اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بر همین اساس مرکز پژوهش‌های اقتصادی در گزارش «بررسی مسائل روز اقتصادی، مهرماه 1399» به بررسی اثر تحولات بازار سرمایه بر اقتصاد و محیط کسب‌وکار بخش خصوصی پرداخته و در قالب 3 بخش مجزا تحلیل کاملی درباره وضعیت بازار سرمایه ارائه شده است.
برخی نکات مهم بولتن مهرماه
عواملی نظیر افزایش قابل‌توجه انتظارات تورمی و تلاش آحاد مردم برای حفظ قدرت خرید، محدود کردن سفته‌بازی در بازار ارز و طلا توسط بانک مرکزی، تشدید تحریم‌ها و محدودیت‌های ارزی دولت، تبلیغات و اعلام حمایت‌های مستمر دولت از بازار سرمایه و کاهش معاملات در بازارهای فیزیکی به‌واسطه شیوع کرونا، ریشه‌های اصلی تحولات بازار سرمایه تا خردادماه بوده-اند.
سهم بازار سرمایه از نظام تأمین مالی در کشور از 10 درصد در 10 سال منتهی به سال 97 به 15% در سال 98 افزایش یافته است. این رقم، فاصله قابل‌توجهی با ظرفیت‌های تأمین مالی در بازار سرمایه کشور (وجود ظرفیت 30 درصدی) دارد.
کندی و زمان‌بر بودن فرآیند اخذ مجوز ورود به بورس و یا افزایش سرمایه، از موانع اصلی بهره‌برداری بخش خصوصی از ظرفیت‌های تأمین مالی سرمایه‌ای ایجادشده در این بازار است.
در بازار بدهی نیز فرآیند دشوار، پرهزینه و زمان‌بر انتشار اوراق به دلیل وجود انحصار در شرکت‌های تأمین سرمایه و الزام به وجود ارکان متعدد نظیر ضامن و وثیقه از طرف نهاد ناظر، محدودیت‌های پیش روی توسعه تأمین مالی از طریق اوراق بدهی را تشکیل می‌دهند.
تأمین مالی شرکتی توأم با اصلاح ترازنامه شرکت‌های خصوصی به‌ویژه شرکت‌های بزرگ و نیز اصلاح ساختار بودجه، از مهم‌ترین فرصت‌های ناشی از رونق در بازار سرمایه هستند.
در انتهای هر سه تحلیل، مهم‌ترین توصیه‌ها به دولت و نیز پیشنهادها به بخش خصوصی جهت بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود در بازار سرمایه ارائه شده است (توصیه‌های بیان شده در گزارش سوم به بخش خصوصی، به تفکیک شرکت‌های بزرگ و کوچک و متوسط است.)
متن کامل بولتن مسائل روز اقتصادی مهر 1399 با عنوان «بررسی تحولات اخیر بازار سرمایه و توصیه‌های اتاق ایران» را از اینجا دریافت کنید.