کالاهای اساسی در ۲۵ گروه کالایی طبقه‌بندی شده و به‌غیراز چند قلم محدود ازجمله ذرت، دانه‌های روغنی، جو، روغن خام و بخشی از دارو و تجهیزات پزشکی که با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد می‌شود مابقی با ارز نیمایی که در حال حاضر حدود ۲۵ هزار تومان است تأمین ارز می‌شود.
بررسی آخرین وضعیت واردات کالاهای اساسی بر اساس گزارش دریافتی ایسنا، نشان می‌دهد که از ابتدای سال جاری تا هجدهم آبان‌ماه ۱۴.۸ میلیون تن کالای اساسی به ارزش بیش از ۷.۱ میلیارد دلار وارد شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ازلحاظ وزنی یک درصد و ارزشی ۲۷ درصد کاهش دارد، بخشی از این کاهش می‌تواند ناشی از افزایش تولید داخل باشد.
این در حالی است که در سال گذشته ۱۴.۹ میلیون تن با ارزش بالغ‌بر ۹.۷ میلیارد دلار کالای اساسی وارد شده بود.
در بین کالاهای وارد شده بیشترین میزان به ذرت با بیش از ۶.۱ میلیون تن به ارزشی بالغ‌بر ۱.۴ میلیارد دلار اختصاص دارد.
بعد از ذرت بیشترین واردات مربوط به دارو و تجهیزات و ملزومات پزشکی ضروری به ارزش بالغ‌بر ۹۴۸ میلیون دلار است.
دیگر کالاهایی که بیشترین سهم از واردات کالای اساسی را دارند دانه‌های روغنی با ۶۸۲.۱ میلیون دلار و گندم با بیش از ۶۶۶.۵ میلیون دلار هستند.
در سایر کالاها نیز ۵۸۷.۶ میلیون دلار برنج، ۲۷.۲ میلیون دلار گوشت قرمز سبک گرم، ۹۸.۱ میلیون دلار گوشت قرمز سرد، ۱۷۵.۲ میلیون دلار چای خشک، ۴۸۸.۲ میلیون دلار روغن‌های خوراکی نیمه جامد و خام، ۳۵۳.۸ میلیون دلار کنجاله سویا، ۱۰۸.۶ میلیون دلار کودهای شیمیایی، ۱۱۸.۱ میلیون دلار خمیرکاغذ، ۲.۳ میلیون دلار کاغذ روزنامه، ۱۲۲.۷ میلیون دلار کاغذ چاپ و تحریر واردات انجام شده است.
همچنین ۷۹.۱ میلیون دلار گوشت مرغ، ۳۸.۴ میلیون دلار کره، ۹۷.۳ میلیون دلار حبوبات، ۶۴.۲ میلیون دلار انواع بذر، ۲۸۸.۳ میلیون دلار جو، ۳۳۳.۶ میلیون دلار شکر خام، ۵۸۷.۶ میلیون دلار برنج، ۴۰.۷ میلیون دلار داروهای دامی ضروری، ۴۱.۵ میلیون دلار سموم تکنیکال شیمیایی، ۱۵۱.۶ لاستیک سنگین و ۲۶۱ میلیون دلار ماشین‌آلات تولید کننده کالاهای اساسی وارد شده است.
این در حالی است که طی آخرین گزارش‌های گمرک ایران، میزان موجودی کالاهای غیرکانتینری به هفت میلیون و ۳۵۱ هزار تن می‌رسد که سه میلیون و ۹۳۴ هزار تن آن را کالاهای اساسی و مابقی را کالاهای غیر اساسی تشکیل می‌دهد که تا ۸۰ درصد آن شامل مواد اولیه و ماشین آلات خطوط تولید است. همچنین ۹۹ هزار و ۲۹۴ کانتینر (TEU) نیز در گمرک و بنادر موجود است که تعداد کانتینرهای پر وارداتی به بیش از ۳۵ هزار باکس می‌رسد.
بعد از دپوی میلیون‌ها تن کالای اساسی و غیر اساسی در گمرک و بنادر، طی مصوبات اخیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت موانع مربوط به ترخیص کالاها مورد بررسی و تسهیل شد که در رأس آن رفع موانع ارزی قرار داشت و از مدتی پیش با ابلاغ به دستگاه‌های اجرایی ترخیص کالاهای اساسی در چارچوب تعیین شده در دستور کار قرار گرفته است.