در سال جاری، اقتصاد ایران در کنار فشار حداکثری تحریم‌ها، با عامل اثرگذار دیگری به نام کرونا نیز دست‌وپنجه نرم می‌کند. این دو عامل، بر روند رشد اقتصادی و ارزش پول ملی تأثیر معناداری داشته است تا جایی که مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی در بهار امسال را منفی 3.5 درصد اعلام کرده است.
حال در جلسه روزهای گذشته ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، رئیس‌جمهور با اشاره به برنامه‌های اقتصادی دولت تأکید کرد: در شرایط رو به بهبود اقتصادی دولت با اتخاذ سیاست‌های متناسب مالی و کنترل و هدایت نقدینگی به سمت تولید و توسعه سرمایه‌گذاری، تقویت ارزش پول ملی و کمک به تولید ملی و رشد اقتصادی کشور را با قوت دنبال می‌کند.
بر این اساس به نظر می‌رسد دولت تدبیر و امید در ماه‌های پایانی دولت، به دنبال اثرگذار بر سه مؤلفه رشد اقتصادی، تقویت ارزش پول ملی و کمک به تولید ملی است. اهدافی که به گفته روحانی، با اتخاذ سیاست‌های متناسب مالی و کنترل نقدینگی دنبال خواهد شد.
در این خصوص، مهدی پازوکی از کارشناسان اقتصادی ضمن اشاره به جایگاه کلیدی رشد اقتصادی به‌عنوان یک شاخص بسیار مهم در همه کشورها گفت: رشد اقتصادی، توان تولیدی یک کشور هست، برای اینکه این رشد انجام بگیرد، مهم‌ترین فاکتور، سرمایه‌گذاری در اقتصاد است که باید اتفاق بیفتد.
او ادامه داد: برای اینکه سرمایه‌گذاری در اقتصاد اتفاق بیفتد، نیاز هست که فضای کسب‌وکار مناسب برای تولید و حمایت از تولید ملی باشد. به گفته پازوکی، برای اینکه فضا مناسب باشد، سه کار اساسی باید در دستور کار قرار بگیرد:
یک- ایجاد شفافیت؛ یعنی به عبارتی مبادله آزاد اطلاعات بین بنگاه‌های اقتصادی است و درنتیجه وقتی‌که شفافیت حاصل می‌شود، رانت و فساد از اقتصاد رخت می‌بندد.
دو: ایجاد رقابت سالم بین بنگاه‌های اقتصادی و سومین نکته که خیلی مهم است، نفی انحصار؛ یعنی از هرگونه انحصاری باید از اقتصاد ایران، به دور باشیم. چه انحصار دولتی، چه انحصار خصوصی و چه انحصار خصولتی، یعنی این سومی، به عامل دوم یعنی رقابت بسیار مرتبط است؛ یعنی وقتی انحصار نباشد، رقابت سالم بین بنگاه‌های اقتصادی، زمینه را برای رشد اقتصادی فراهم می‌کند.
متأسفانه وقتی فضا نامناسب باشد، شاهد خروج سرمایه از کشور خواهیم بود؛ شما ببینید در همین بحران ارزی که در کشور داشتیم، چه اتفاقی افتاد؟ باید گفت: سال گذشته ایرانی‌ها بعد از عرب‌ها، دومین متقاضی مسکن در ترکیه بودند. یعنی میلیاردها دلار از این کشور خارج شده؛ چه در کشورهای آسیای میانه مثل گرجستان و چه در کشور ترکیه، ایرانی‌ها ملک خریدند. خب ما اگر فضا را در داخل کشور مناسب بکنیم، این پول، همین‌جا به تولید ختم می‌شود، این ملک در اینجا ساخته می‌شود؛ وقتی ملک در اینجا ساخته می‌شود، فلان کارخانه کاشی، کارخانه سیمان و گچ به حرکت درمی‌آید.
او در بخش دیگری از صحبت‌های خود به فضای مناسب در تعامل بین‌المللی اشاره داشت و افزود: هیچ اتفاقی در اقتصاد ایران رخ نداده است، ولی قیمت ارز به دلیل انتخابات آمریکا کاهش پیدا کرده است، باید ایران به دنبال این فضا، پذیرش fatf را در دستور کار خودش قرار بدهد؛ یعنی من می‌خواهم با سیستم بانکی دنیا کار کنم. اگر الآن بایدن به برجام برگردد، ولی سیستم بانکی ما، بدون پذیرش fatf باشد، سیستم بانکی ما عملاً قفل خواهد بود. یعنی صادرکننده ما که کالای خود را صادر می‌کند، پول خود را نمی‌تواند به کشور بازگرداند و سرمایه‌گذاری کند.
به استناد گزارش رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، امروز بانک‌های درجه‌یک چینی با ما کار نمی‌کنند. بانک‌های کوچک با اقتصاد ایران کار می‌کنند. این بانک‌ها هزینه بسیار بالایی دارند، یعنی حواله ۱۰۰ یورویی برای ما ۲۰ درصد کارمزد می‌گیرند. بنابراین ما باید سعی بکنیم تعادل در دستور کارمان قرار بگیرد.
الآن طبق سند چشم‌انداز، قرار بوده به لحاظ رشد اقتصادی، شاگرد اول منطقه بشویم. شاگرد اول منطقه یعنی چه؟ یعنی نرخ رشد اقتصادی ما حداقل ۸ درصد باشد. خب این اتفاق نیفتاده است.
پازوکی اظهار کرد: خوشبختانه حجم پس‌انداز در اقتصاد ایران بالاست. ما باید کاری کنیم که بخشی از این نقدینگی که پس‌انداز است به سمت تولید حرکت کند. با شعار نمی‌شود. باید فضا درست شود. یعنی اگر سیستم شفاف باشد، باید به‌سرعت مجوز به تولیدکننده داده شود. صاحب کسب‌وکار احساس کند که از سوی نهادهای نظارتی و مالی حمایت می‌شود.
او ادامه داد: سرمایه‌های خارجی وقتی به اقتصاد ایران می‌آید که ما اول از سرمایه‌دار داخلی حمایت بکنیم. یعنی به دنبال حمایت از سرمایه‌گذاری داخلی، زمینه برای سرمایه‌گذار خارجی فراهم می‌شود. الآن در بدبینانه‌ترین حالت، ایرانی‌هایی که در خارج از کشور هستند، ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه دارد. در حقیقت‌بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است. اگر بدبینانه را در نظر بگیریم که همان ۴۰۰ میلیارد دلار است و فضا را مناسب کنیم و ۱۰ درصد این پول یعنی ۴۰ میلیارد دلار وارد اقتصاد کشور شود، تحول عظیمی را شاهد خواهیم بود.
پازوکی گفت: باید یادآور شد که دولت به‌تنهایی نمی‌تواند، باید مجموعه حکومت حمایت کنند. حتی قوه قضاییه که مهم‌تر از قوه مجریه است، حمایت کنند. بنابراین مبارزه با فساد، ایجاد شفافیت در اقتصاد، شفافیت در نظام اقتصادی جامعه و ایجاد رقابت سالم بین بنگاه‌های اقتصادی و از بین بردن هرگونه انحصاری، باعث افزایش تولید ملی خواهد شد.
پازوکی گفت: دولت قطعاً برای تقویت ارزش پولی و رشد اقتصاد، باید انضباط پولی و مالی را بر اقتصاد حاکم کند. در حقیقت انضباط پولی که به‌وسیله بانک مرکزی و انضباط مالی که از طریق ابزار بودجه اعمال خواهد شد، نقش به سزایی در فضای مناسب برای تولید خواهد داشت.