عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در برنامه گفتگوی ویژه خبری گفت که ما مانع ابر تورم شدیم؛ البته تورم در ماه‌های اخیر تشدید شد و عمده دلیل آن شوک ناشی از قیمت ارز است.
مهمترین نکات گفت‌وگوی همتی به این شرح است:
-بانک مرکزی هدفگذاری تورمی را براساس یکسری از متغیرها انجام داده و زمانی که این هدفگذاری انجام شد، نرخ دلار نیمایی ۱۷ هزار تومان بود، با این حال هنوز پیش‌بینی می‌کنیم که در یکساله منتهی به خرداد ۱۴۰۰ که پایان دوره یکساله هدفگذاری خواهد بود، بتوانیم به تورم ۲۲ تا ۲۴ درصدی نزدیک شویم.
- با روندی که بازار ارز در پیش گرفته و با اقداماتی که انجام شده و اتفاقاتی که در رشد اقتصادی و تجارت خارجی در حال صورت گرفتن است، از این پیچ گذر خواهیم کرد.
-موضوع رسوب کالاهای اساسی که در گمرک منتشر می‌شود، نیست، ماهانه ۳ میلیون تن کالا و از ابتدای سال، ۲۳ میلیون کالا از گمرک تخلیه شده است و این جریان ادامه دارد.
- کسانی که فکر می‌کردند دولت قصد حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را دارد جوسازی کردند و به بخشی از اهداف خود نیز رسیدند. این افراد کالاهای اساسی را اضافه‌تر از میزان برنامه‌ریزی شده وارد کرده‌اند.
- بانک مرکزی برای سال ۹۹ معادل ۸ میلیارد دلار تعهد تامین ارز داشته که از این میزان ۵.۵ میلیارد دلار برای کالاهای اساسی و ۲.۵ میلیارد دلار برای دارو بوده است.
- با توجه به محدودیت‌های ارزی پیش آمده برای کشور تامین ارز بیش از میزان برنامه‌ریزی شده امکان‌پذیر نیست، تاکنون که ۹ ماه از سال گذشته بانک مرکزی از ۸ میلیارد دلار تعهد خود ۷ میلیارد دلار را تامین کرده است.
- علت کمبود کالاهای اساسی و افزایش قیمت آنها تنها ترخیص کالاها و تامین ارز نیست؛ در نظام توزیع مشکل داریم و همچنین در بخش‌های اجرایی مشکلاتی وجود دارد که مسئولان مربوطه تلاش می‌کنند این مشکلات را رفع کنند.
- بسیاری از کالاهای اساسی با دلار ۴۲۰۰ تومانی وارد شده اما افزایش قیمت‌های زیادی در بازار داشته است. برای مثال کنجاله با ارز دولتی وارد شده و باید پرسید اکنون چرا در بازار با این قیمت‌ها به فروش می‌رسد؟
- بانک مرکزی اعلام کرده که با واردات اعتباری موافق است به شرط اینکه به محض موافقت بانک مرکزی کالا را وارد کشور کنند، اما واردکنندگان به جز دو شرکت که رقم بالایی هم نبوده است، به ما اعلام نکرده‌اند.
- وقتی تضمین در خصوص ارز داده می‌شود باید به طور قطع وارد کشور شود و بانک مرکزی مخالفتی ندارد. از چند شرکت حدود ۵۰۰ میلیون یورو اعتباری قبول و سریع هم تاییدیه را صادر کردیم.
-ما در خدمت تاجران و فعالان اقتصادی هستیم، اما آنها هم شرایط ما را درک کنند. در حال حاضر مشکل کشور ریال و ارز است اما مدام گفته می‌شود که بانک مرکزی ریال و ارز تخصیص نمی‌دهد. بانک مرکزی از کجا بیاورد، باید چاپ کند؟
-با واردات بدون انتقال ارز مخالف هستیم اما به هر حال اجازه آن داده شده است که البته باید منشاء ارز به طور شفاف مشخص باشد. نکته مهم دیگر این است که واردات در مقابل صادرات با واردات بدون انتقال ارز بسیار متفاوت است.
- مشکل رسوب کالاها در گمرک واردات بدون انتقال ارز نیست و در این باره اطلاعات درستی ارائه نمی‌شود. در این باره ما بیش از یک میلیارد دلار تاییدیه صادر کردیم اما کالایی از گمرک خارج نشد، چرا که برخی افراد کالاها را با تصور اینکه ارز گران می‌شود نگه داشتند، اما به هر حال بازار کنترل شد و نرخ ارز کاهش یافت.
- صادرات ۲۶.۵ میلیارد دلاری و واردات ۲۵ میلیارد دلاری از ابتدای سال تاکنون داشتیم. خوشبختانه وضعیت تجارت از ابتدای سال بهتر شده و با تراز تجاری مثبت روبرو هستیم و این در حالی است که تراز تجاری تا یکی دوماه پیش منفی بود و این امر نشان از روان شدن تجارت دارد.
- در حال حاضر عرضه ارز در سامانه نیما بسیار مطلوب است. روزانه بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ و گاهی ۲۰۰ میلیون دلار در سامانه نیما عرضه می‌شود که میانگین نرخ این ارز هم امروز ۲۵ هزار و ۴۰۰ تومان است که روند کاهشی دارد. چرا که انتطارات تورمی کاهشی است.
- وقتی در جامعه اعلام می‌شود که ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف خواهد شد طبیعتا شوکی به بازار وارد می‌شود و این سیگنال را می‌دهد که هر کسی کالا دارد نفروشد.
- همه دستورات رئیس جمهوری را دقیق و بدون دلخوری اجرا خواهیم کرد. واردات بدون انتقال ارز تا دهم آبانماه است و بعد از آن براساس ضوابط بانک مرکزی عمل شود. من اجازه خروج سرمایه از کشور و واردات کالاهایی که ممکن است در اواویت کشور نباشد را نمی‌دهم.
- فروش سهام یا اوراق هر کدام برای دولت امکان‌پذیر بود باید انجام شود و برای انتشار اسکناس نباید سراغ بانک مرکزی برود، امسال با کمک دوستان و مقاومتی که به خرج دادیم، موفق شدیم از اول سال رشد پایه پولی را ۱۳ درصد کنیم.
- تورم 30 درصدی بیشتر جهش است و در واقع فشار هزینه ناشی از رشد قیمت ارز است. قیمت ارز هم زیاد بالا رفت که نقدینگی در واقع تقاضای مربوط به آن را ایجاد می‌کند. وقتی انتظارات تورمی در کشور به خاطر رشد بر فرض ارز یا به هر دلیل هزینه‌ها که اول سال به وجود آمد که کرونا هم یکی از آنها بود، افت تولید را سبب شد.
- مشکلی از ابتدای سال تا حالا بابت تبدیل یوروها که تقریبا بالای ۷۰۰ میلیون یورو آن را تبدیل کردیم، حدود ۱۶ هزار میلیارد پرداخت شده که از این ۱۲ و نیم درصد رشد پایه پولی ۵ واحد درصد آن به این مسئله مربوط می‌شود.
-زمانی ارز در دسترس نیست، باید پول به چاپ برسد. در این خصوص مقاومت به خرج می‌دهم، ناراحت نشوند زیرا مسئول ارزش پول ملی هستم، باید این کار را انجام دهم، فحش ندهند و بگویند همتی پول نمی‌دهد.
-پیش فروش نفت و اوراق برای تحقق منابع لایحه بودجه پیش‌بینی شده است. البته مسئول بودجه نیستم، انشاالله کسری هم پیش نمی‌آید و مقاومت می‌کنیم، دوستان هم مراعات حال ما را دارند.
-شرایط آرمانی و ایده‌آلی با شرایطی که الان داریم متفاوت است. اگر همه مشکل ما تورم ناشی از نقدینگی بود سیاست‌ها و ملزومات مشخصی را می‌خواست. اما اکنون با تورمی روبرو هستیم که ناشی از شوک عرضه است که برای مدیریت آن و مدیریت تقاضا تدابیر خاصی لازم است.
- در حال حاضر با مشکل ناترازی بانک‌ها مواجه هستیم که اگر نرخ سود را بالا ببریم ناترازی بانک‌ها بیشتر خواهد شد. دوماً باید از بازار سرمایه مراقبت کنیم چرا که در شرایط امروز برای توسعه اقتصاد ما مهم است.
-باید بپذیریم که ما باید با رکود ناشی از تحریم مبارزه می‌کردیم که هدفش ابرتورم در اقتصاد ایران بود. ما نه تنها جلوی ابرتورم را گرفتیم بلکه از نابودی تولید نیز جلوگیری کردیم و شاهد هستیم که تولید در حال رونق گرفتن است و ابرتورمی هم که اوایل سال تصور می‌شد با انفجار نقدینگی و تضعیف بالای پایه پولی رخ می‌دهد، اتفاق نیفتاد.
- درباره تامین ارز برای خرید واکسن کرونا ما نمی‌توانیم اجازه بدهیم که پول‌هایمان بلوکه شود، صندوق بین‌المللی پول هم قول‌هایی داده است که برای هزینه‌های کرونا به ما پول داده شود اما تا جایی که من اطلاع دارم آنها هم جرات ندارند و آمریکا اجازه نمی‌دهد که با اینکه حرف از استقلال شان می‌زنند اما همگی تنها حرف بوده است و اصلاً نتوانستند کاری انجام بدهند.
- برای جذب ارز برای واکسن کرونا، از طریق صندوق بین المللی پول هم فعلا امکان‌پذیر نیست چون آمریکا فشار زیادی بر مدیریت صندوق بین‌المللی پول دارد. بنابراین راه‌های دیگری را شروع می‌کنیم که این راه‌ها هم به صورت رسمی است.
-ما از نظر ارزی مشکلی نداریم؛ مشکل ما انتقال ارز است چرا که همه باید مجوز اُفک را دریافت کنند اما تا الان آمریکایی‌ها مقاومت کردند و اجازه ندادند اگر همین فردا به ما بگویند آماده شده ما به لحاظ پرداخت هیچ مشکلی نداریم و همین فردا حواله می‌کنیم.
- در بازار متشکل ارزی روزانه بین ۳ تا ۵ میلیون دلار در حال مبادله و تامین اسکناس در این بازار در حال انجام است.
-تا پایان سال برای تامین مناسب کسری بودجه دولت جدی هستیم و با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری جدی هستیم که تامین کسری بودجه را به درستی انجام دهیم . انشالله تا پایان سال بخش قابل توجهی از اوراق و همچنین فروش سهام توسط انجام خواهد شد.