دوازدهم آذرماه لایحه بودجه 1400 به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد؛ بودجه‌ای که به اعتقاد رئیس‌جمهور، راه را برای تحرک کشور در مسیر پیشرفت و توسعه زیرساخت‌ها باز می‌کند و «حمایت از قشر ضعیف» و «توسعه‌زیرساخت» دو مبنای اصلی بودجه سال آینده است. اما برخی از کارشناسان و مجلس یازدهم به ساختار و رقم‌های اعلام شده در بودجه نقد دارند و حتی زمزمه‌های عدم تصویب کلیات لایحه بودجه 1400 از سوی مجلس یازدهم به گوش میرسد.
بخش مهمی از مخالفت مجلس برای تصویب نکردن کلیات لایحه بودجه 1400، به برآورد دولت از فروش نفت برمی‌گردد که طبق توضیحات محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه، کف صادرات نفت یک‌میلیون بشکه در نظر گرفته‌شده و سقف آن ۲.۳ میلیون بشکه در روز است و طوری برنامه‌ریزی‌شده که اگر محقق نشد و نفت فروش خارجی نشد، بتوان پیش‌فروش داخلی کرد. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در نقد لایحه بودجه 1400 می‌گوید که بودجه وابسته به نفت است و نمایندگان مجلس تاکید می‌کنند: فروش نفت به این تعداد در شرایطی محقق خواهد شد که دولت فرض کرده، تحریم‌ها به طور کامل برداشته خواهد شد.
از طرفی بیژن زنگنه، وزیر نفت با اشاره به انتقادهای مجلس نسبت به تعیین ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز با توجه به مشکلات حوزه صادرات و تحریم‌ها و میزان فروش نفت امسال گفته است: انتقاد نمایندگان نسبت به رقم تعیین‌شده نیست، بلکه آنها نگران این موضوع هستند که در صورت برداشته نشدن تحریم‌ها، دولت چه اقدامی می‌خواهد انجام دهد. به گزارش «خانه ملت»، زنگنه می‌گوید: ما در صورت رفع نشدن تحریم‌ها به روند عادی کار خود طبق گذشته ادامه خواهیم داد، البته در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ پیش‌بینی شده اگر مقدار فروش ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز محقق نشد، چه کاری انجام دهیم.
به گفته زنگنه، رئیس جمهوری بحث فروش نفت به مردم در داخل کشور را از طریق لایحه بودجه به مجلس ارائه کرده تا در صورت تصویب بتواند اجازه فروش آن را داشته باشد و مقدار آن هم براساس همان ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت تعیین شده است.
آرش نجفی، در گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران می‌گوید: تحقق فروش نفت و ارائه اوراق نفتی که در لایحه بودجه 1400 به آن اشاره شده، ممکن است. با انتخاب «جو بایدن» به ریاست‌جمهوری امریکا دنیا در موقعیت تعامل بهتری با ایران قرار گرفته است. با تغییر رویکردهای امریکا تحقق فروش 2.3 میلیون بشکه نفت در روز ممکن و عملی است.
نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران می‌گوید: عده‌ای معتقد هستند که اگر دولت نتواند نفت بفروشد، چگونه انتظار دارد که مردم بتوانند اوراق نفتی را به فروش برسانند؛ اما من معتقدم با شیوه درست مدیریت، با عقلانیت و اعتماد به بخش خصوصی می‌توان این میزان نفت را به فروش رساند.
نجفی می‌گوید: من به اوراق سلف نفتی اعتقاد دارم؛ به کارگیری اوراق سلف نفتی برای دولت و مجلس الزامی است و می‌توان از این ظرفیت مالی به پشتوانه حوزه‌ها و ذخایر نفتی بهره برد. البته باید تا الان از آن استفاده می‌کردیم. کشوری مثل آمریکا از 50 شال قبل پشتوانه دلار را از دلار خود برداشت و پول خود را در تمام دنیا جا انداخت. آن وقت ما با داشتن این همه ذخایر محرز و موجود نمی‌توانیم اوراق سلف نفتی را به عنوان اوراق بهادار در دنیا عرضه کنیم.
نجفی تاکید می‌کند: البته من با ورود دولت به فروش اوراق قرضه نفتی به شکل ریالی به هیچ وجه موافق نیستم و تمام حرف من این است که باید اوراق سلف نفتی و اوراق پیش‌فروش نفت با ارز در ازای صرفه‌جویی نفتی عرضه شود نه ریال.
او ادامه می‌دهد: ما طرح خود را در این زمینه به دولت ارائه داده‌ایم؛ در کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی هم این طرح تبیین شده و به صورت شفافی با طرح موافقت شده است. معاونت اول ریاست‌جمهوری هم با تعریف ما از اوراق نفتی موافقت کرده‌اند.
نجفی می‌گوید: برای سال 1400 ایران می‌تواند حدود 40 میلیارد دلار ظرفیت اقتصادی با اوراق پیش‌فروش نفتی از محل ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر تعریف کند. البته باز هم تاکید می‌کنم که بخش خصوصی با عرضه ریالی اوراق نفتی موافق نیست ولی می‌توان آن را با ارز و در حوزه بین‌المللی و بازارهای جهانی ارائه کرد. ما باید از همه ظرفیت‌های خود استفاده کنیم.
نجفی می‌گوید: اوراق ریالی برای عرضه نفت کارآمد نیست؛ بخس خصوصی با پیش‌فروش نفت با ارز و در حوزه بین‌المللی و با ارائه آن به بازار جهانی موافق است؛ محل بازگشت آن از محل صرفه‌جویی است نه فروش نفت. البته پیش‌فروش اوراق نفتی به صورت ریالی هم ممکن است ولی الزاماتی اساسی دارد که ممکن است دولت‌ها آن را نپذیرند.