روسیه واردات محصولات سبزی، صیفیجات و برخی از میوهها مانند سیب را از جمهوری آذربایجان منع کرد. چند روز قبل دیدهبان کشاورزی روسیه اعلام کرد که واردات سیب و گوجهفرنگی از کشور آذربایجان را به دلیل وجود بیماری و آفتهای گیاهی ممنوع کرده است و این ممنوعیت از 10 دسامبر (بیستم آذرماه) اجرایی میشود. در اطلاعیه دیدهبان کشاورزی روسیه آمده است که وجود آفت و بیماری و مشکلات قرنطینهای در سال جاری نسبت به سال گذشته در محصولات وارداتی از آذربایجان افزایش یافته و از 22 اکتبر(بیستوششم مهرماه) 17 مورد عدم رعایت مسأله قرنطینهای و وجود آفت و بیماری مشاهده شده است.
شاید این فرصت مناسبی برای فعالان اقتصادی و صادرکنندههای ایرانی باشد. اگرچه قبلا هم در زمینه صادرات به روسیه فرصتهایی ایجاد شده بود ولی به دلیل مشکلات و موانع زیرساختی ایران نتوانست آنطور که باید از بازار روسیه برای صادرات کالا و محصولات کشاورزی بهره گیرد.
هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه در این زمینه به «ایلنا» گفته است: ما در حال بررسی و مذاکره برای استفاده از فرصت پیش آمده هستیم و امید داریم بتوانیم از آن استفاده کنیم. البته برای استفاده از فرصت پیش آمده نیازمند همکاری سازمانهای استاندارد و حفظ نباتات کشور و ... برای بحث بهبود کیفیت محصولات هستیم که لازم است این سازمانها هر چه سریعتر اقدامات مربوطه را انجام دهند.
بهگفته تیزهوش تابان، روسیه درباره سلامت محصولات کشاورزی سختگیر است و بارها به کشور آذربایجان برای رعایت مسائل قرنطینهای میوه و سبزیجات هشدار داده بود و بیتوجه این کشور موجب شد بازار پر سود روسیه را از دست بدهد.
تیزهوش تابان با تاکید بر اینکه نگاه ما به بازار روسیه نباید موقت باشد، تصریح کرد: باید ساز و کارهای لازم را فراهم کنیم تا حضور ما در بازار روسیه استمرار داشته باشد. این سازوکارها نظارت دائم بر کیفیت و سلامت محصولات و همچنین معرفی برند است. عدم برندسازی موجب شده برخی کشورهای رقیب محصول ایران را با نام و برند خود به کشورهای هدف صادراتی ارسال کنند.
ایران در بازار روسیه بدون رقیب نیست، ترکیه و مصر رقبای جدی ایران در این بازار هستند. از طرفی خیلی از فعالان اقتصادی از مسائل و مشکلات زیرساختی در حوزه ترانزیت و حملونقل میگویند. تیزهوش تابان هم به این اشاره کرده و میگوید: باید مسیرهای ترانزیتی را تغییر داد؛ استفاده از مسیرهای دریایی به جای مسیر زمینی با عبور از خاک سایر کشورها، میتواند مانع صادرات محصول ایرانی با نام سایر کشورها شود.
آذربایجان یکی از بزرگترین کشورهای صادرکننده گوجه فرنگی به روسیه است و حالا با منع واردات جای آن در بازار روسیه خالی شده است. فعالان حوزه کشاورزی از توانمندی ایران در زمینه تولید صیفیجات میگویند. از طرفی ایران توافقنامه تجاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا امضا کرده است؛ قرار است این توافق از زمان امضا تا سه سال بعد از آن به قرارداد تجارت آزاد تبدیل شود. شاید همه اینها فرصتی باشد که باید قدر آن را بیشتر دانست.