یلدا شب آیینى ایرانیان، طولانیترین شب سال و از کهنترینِ جشنها که طبق آداب و رسوم برجای مانده از گذشته، آن را گرامی میداریم. یلدا به وقت غروب آفتاب آخرین روز پاییز تا طلوع خورشید نخستین روز زمستان است که ریشه در عاطفه احساس و مناسبتهای جانبخش فرهنگی و اجتماعی مردم ایرانزمین دارد. به اعتبار فهم زیبای اسطورهای از گردش ایام و رویارویی با بلندترین شب سال، همواره جشن «رویش» و میلاد به زمانی برای همنشینی و شادمانی برگزیده میشود. آیینی نکو که آن را از دور و نزدیک، دارا و ندار، پیر و جوان و سنتى و متجدد عزیز میدارند و درهمه سالها و قرنها، گرما و نشاط را بر سرما و پژمردگی چیره کرده است.
اما الان زمانهای دیگر شده است؛ «زندگی مردم قبل از شروع طاعون بهشکل وحشتناکی آرام و معمولی بود، هیچ کس حواسش به زندگی نبود تا اینکه طاعون همه را بیدار کرد.» سخن آلبرکامو در کتاب «طاعون» تصویر واقعی از امروز زندگی با کرونا همین است؛ کرونا باعث شده درباره داشتهها، دانستهها و زیستههای خویش تأمل کنیم. شاید تغییر عادتهای فردی و اجتماعی در صدر نگرشها و رفتارهای انسانی و اجتماعی قرار گیرد.
امروز وقت انتخاب کردن است. هشدارهای علمی هم به لزوم انتخاب تاکید دارد. طبق یکی از جدیدترین تحقیقات دانشمندان که در نشریه علمی نیچر و پایگاه اطلاعرسانی Nature Human Behavior منتشر شده است از عوامل مؤثر بر پیشگیری از بیماری ناشی از ویروس کرونا، میتوان لغو دورهمیهای کوچک و بهعبارتی دورهمیهای خانوادگی با احتمال 83 درصد را برشمرد.
باید در روزگار اپیدمی و پاندمی بیماری ناشی از ویروس کرونا طور دیگری رفتار کرد. روزگاری متفاوت با همه آن روزها و سالهای گذشته آغاز شده است. ویروسی کوچک و نوظهور همه سنتها، آداب و شیوههای زندگی را در معرض تهدید و تغییر قرار داده است. در دوران کرونا جهان شناخته شده، فرو ریخته و جهانی دیگر در حال زایش است؛ اگرچه در این جهان یلدا به فراموشی نخواهد رفت. به گفته سعدی شیرینسخن «نه صورتیست مزخرف عبارت سعدی/ چنانکه بر در گرمابه میکند نقاش».
اما حالا وقت انتخاب است، انتخاب عواطف و ادراکات نو و پذیرش راهها و رسوم متفاوت از دیروز. همان دیروزی که برای ما عزیز بود و مایه حیات اجتماعی. باید دغدغه جان انسان داشت و در مقابله کرونا ایستاد. امروز بزنگاه رهایی از چنگال رسوم زندگی در عین وفاداری به اهداف آن است؛ حیاتبخشی، نشاط و سلامتی با دوری از هم ولی در کنار هم بودن.
ما هم امروز دعوتیم به منصرف نشدن از طلوع مهر در اوج ظلمت و تاریکی و تذکر این حقیقت که در تاریکترین زمانه و آن هنگام که احساس میکنیم اوضاع از این بدتر نمیشود هم تولد یک پرتو نحیف روشن تومار تاریکی را در هم خواهد پیچاند. اما امروز برای سلامت فردا باید ترک عادت کرد که طلوع مهر این است.