تمدید زمان بررسی لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام که با موافقت رهبر معظم انقلاب در پاسخ به درخواست رئیس‌جمهوری انجام گرفت، موجب طرح مجدد فواید و مضرات پیوستن به این سازمان جهانی شد، به نظر کارشناسان، FATF یک شرط لازم برای ایجاد رشد اقتصاد در کشور است.
رئیس اسبق پژوهشکده پولی و بانکی پیوستن به FATF و تصویب لوایح چهارگانه مربوط به آن را برای اقتصاد ایران شرط لازمی دانست که به‌تنهایی برای ایجاد رشد و رونق اقتصادی کافی نخواهند بود.
احمد مجتهد، در ادامه توضیح داد: ما برای آنکه اقتصاد ایران از شرایط فعلی خارج شده و به سمت رونق حرکت کند باید بتوانیم از لیست سیاه FATF خارج شده تا پس‌ازآن وارد مبادلات بین‌المللی شویم. البته مغلطه‌ای که برخی از مخالفان پیوستن ایران به این سازمان بین‌المللی مطرح می‌کنند، این است که انتظار دارند با پیوستن به این معاهده، رونق اقتصادی هم ایجاد بشود و چون این اتفاق نمی‌افتد، پیوستن به آن را بیهوده توصیف می‌کنند.
رئیس اسبق پژوهشکده پولی و بانکی افزود: FATF و معاهدات بین‌المللی دیگر چون آن، از جمله WTO (سازمان تجارت جهانی)، همگی بسترهایی هستند که امکان مراودات بین‌المللی را برای اقتصاد کشورها فراهم می‌کنند. به بیانی دیگر، استخرهایی هستند که به شناگران فرصت و امکان شنا در آن را می‌دهند. طبیعتاً وجود استخر به معنای مهارت شناگر نخواهد بود و اگر ما می‌خواهیم شاهد رونق و رشد اقتصادی باشیم، علاوه بر حفظ امکان شنا در استخر، باید مهارت‌های شناگری خود را هم افزایش دهیم.
این استاد دانشگاه ادامه داد: بنابراین پیوستن به FATF و تصویب لوایح چهارگانه‌ای که دولت به مجلس تقدیم کرده بود، به‌منزله شروط لازم برای رونق اقتصادی کشور است. اما تحقق این مهم نیاز به شروط کافی دیگری دارد.
مجتهد در خصوص مضرات قرار گرفتن در لیست سیاه FATF گفت: اینکه بزرگ‌ترین مشکل بین‌المللی امروز اقتصاد ایران را تحریم‌های یک‌جانبه و ظالمانه دولت آمریکا علیه ایران می‌دانند، حرف درستی است و با خروج از لیست سیاه FATF در شرایط این تحریم‌ها تفاوت ویژه‌ای ایجاد نخواهد شد، اما باید توجه داشته باشیم که در همین شرایط تحریمی فعالان اقتصادی ایرانی می‌توانستند با برخی بانک‌های چینی، روسی و حتی ترکیه‌ای مراودات مالی داشته باشند و با قرار گرفتن در لیست سیاه FATF این امکان از صادرکنندگان و واردکنندگان گرفته شد. اتفاقی که روند تجاری ایران را با خلل جدی دیگری مواجه ساخت.
او در تشریح دلایل مخالفان پیوستن به FATF در ایران توضیح داد: این افراد به‌نوعی اقتصاد خودبسنده فکر می‌کنند، به این معنا که فضای تولیدی و اقتصادی داخلی کشور به‌گونه‌ای شود که هرگونه ارتباط و وابستگی بنیادین به خارج مرزها از میان برود. این اعتقاد در حالی مطرح می‌شود و پیگیری شده است که واقعیت اقتصادهای کشورهای مختلف در سراسر جهان نشان می‌دهد امکان ایجاد چنین فضای بسته اقتصادی برای هیچ کشوری وجود نداشته و نخواهد داشت. حتی کره شمالی هم مراودات اقتصادی با چین دارد و به‌خصوص در مواد معدنی مانند زغال‌سنگ به این اقتصاد بزرگ جهانی وابسته است.
این کارشناس امور اقتصادی در ادامه به رشد منفی اقتصادی کشور طی ماه‌های گذشته اشاره کرد و گفت: این مسئله عوامل مختلفی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به منفی بودن نرخ سرمایه‌گذاری در داخل کشور اشاره کرد که تحت تأثیر تحریم‌ها علیه ایران و عدم امکان ورود تکنولوژی‌های جدید ایجاد شده است.
رئیس اسبق پژوهشکده پولی و بانکی خاطرنشان کرد: در این شرایط برخی فکر می‌کنند ما می‌توانیم تکنولوژی را خودمان ایجاد کنیم. البته که امکان ساخت در داخل وجود دارد، اما متأسفانه این تکنولوژی‌ها عموماً بسیار عقب‌تر از سطح دنیاست و بهره‌وری بسیار کمتری دارند. مسئله‌ای که در صنعت پتروشیمی به‌وضوح شاهد آن هستیم. پتروشیمی‌هایی که کاملاً با اتکا به داخل ساخته می‌شوند به دلیل عقب بودن از تکنولوژی‌های روز دنیا، علاوه بر آنکه نسبت به نرم جهانی هزینه بسیار بیشتری را بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کنند، درنهایت هم فقط می‌توانند مواد اولیه پتروشیمی را تولید کنند. بنابراین امروز کشور ما فقط صادرکننده مواد اولیه پتروشیمی هست که ارزش‌افزوده کمی برای اقتصاد کشور ایجاد کرده است.
مجتهد تأکید کرد: من از دلایل سیاسی مخالفت‌ها اطلاع ندارم، اما از بعد اقتصادی از انجام چنین مخالفت‌هایی به‌شدت متعجب هستم. اگر منافع ملی را در نظر بگیریم، نباید به خاطر مخالفت با فرد، گروه یا جریان خاصی، زمینه بسته شدن مرزهای اقتصادی کشور را فراهم کنیم. رونق اقتصادی زمانی ایجاد می‌شود که بتوانیم مراودات بین‌المللی سالم داشته باشیم و بتوانیم از تکنولوژی و تجربه جهانیان به نحو احسن استفاده کنیم.
این استاد دانشگاه افزود: برخی می‌گویند در همین شرایط تحریمی و قرار داشتن در لیست سیاه FATF هم توانسته‌ایم مراودات مالی با دیگر کشورهای جهان داشته باشیم. این درست است، اما آن‌ها به این نکته بسیار مهم توجه ندارند که هزینه و ریسک انجام این مراودات مالی، تا چه حد بالا رفته است. انجام مراودات مالی از طرق غیررسمی مانند صرافی‌ها، علاوه بر اینکه بین 5 تا 8 درصد هزینه تبادل‌های مالی را افزایش می‌دهد، ریسک از بین رفتن اصل پول در این مجاری غیررسمی را به همراه دارد. این شرایط تا یک میلیارد دلار هزینه اضافی بار اقتصاد کشور کرده است، این به‌جز سرمایه‌هایی فراوانی است که بعضاً در این مجاری غیررسمی از میان رفته‌اند و امکان پیگیری آن‌ها هم فراهم نیست.
او در پایان خاطرنشان کرد: حتی اگر تحریم‌های آمریکا علیه ایران همچنان باقی بماند، خروج ایران از لیست سیاه FATF، برای تجار و بازرگانان ایرانی امکان مراودات مالی بیشتر و کم‌هزینه‌تر را با کشورهایی مانند چین و روسیه فراهم می‌کند،. علاوه بر این بسیاری از بانک‌های کوچک جهانی هم که مراودات چندانی با آمریکا ندارند، تمایل به پذیرش ریسک ارتباط با ایران را دارند و خروج از لیست سیاه می‌تواند این فرصت را به اقتصاد کشور تا مراودات خود را در سراسر جهان افزایش دهد.