شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان (سوکار) روز پنجشنبه هفته قبل از آغاز صادرات گاز طبیعی این کشور به اروپا خبر داد.
به این ترتیب کشورهای ایتالیا، یونان و بلغارستان برای نخستین بار گاز طبیعی جمهوری آذربایجان را از طریق خط لوله ترانس آدریاتیک (تاپ) دریافت کردند.
ساخت خط لوله گازی ترانس آدریاتیک (تاپ) به ظرفیت انتقال 10 میلیارد متر مکعب اخیراً به پایان رسیده است و این سازه حمل و نقل بخشی از دالان گازی جنوب پیش‌بینی شده برای انتقال گاز طبیعی میدان شاه‌دنیز جمهوری آذربایجان در دریای خزر به اروپا است.
در قالب طرح ایجاد دالان گازی جنوب برای انتقال گاز طبیعی میدان شاه‌دنیز جمهوری آذربایجان به اروپا، در چند سال اخیر همچنین دو خط لوله دیگر از جمله خط لوله قفقاز جنوبی (در خاک جمهوری آذربایجان و گرجستان) و نیز خط لوله ترانس آنادولی (تاناپ) در خاک ترکیه احداث شده است.
به گفته رونق عبدالله‌اف رییس شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان؛ هفت سال پیش درباره انتقال گاز طبیعی جمهوری آذربایجان به اروپا تصمیم نهایی سرمایه‌گذاری اتخاذ و قرارداد 25 ساله در این زمینه امضا شده است.
بر اساس این توافقات حاصله سه خط لوله گازی (قفقاز جنوبی، تاناپ و تاپ) به طول کلی سه هزار و 500 کیلومتر احداث شده و در نتیجه آن گاز طبیعی جمهوری آذربایجان به اروپا انتقال می‌شود.
آنچه اهمیت دارد اینکه شرکت ملی نفت ایران نیز با سهم 10 درصد یکی از سهامداران توسعه میدان گازی "شاه‌دنیز" است و اکنون سؤال این است که آیا ما نیز می‌توانستیم با استفاده از این موقعیت به اروپا صادرات گاز داشته باشیم؟
فریدون عباسی‌دوانی در این باره گفت: باید مقدمات فراهم شود، هر کاری در ابتدا نیاز به سرمایه دارد یعنی ما باید امکان فروش نفت، گاز، صنایع معدنی، محصولات و مصنوعات ساخته‌شده را داشته باشیم تا ارز وارد کشور کنیم و پروژه‌های توسعه‌ای را انجام دهیم و به بازارهای هدف ورود کنیم.
وی افزود: در واقع حتی برای بازاریابی در حوزه نفت و گاز هم نیاز به سرمایه داریم، ضمن اینکه همه این‌ها مستلزم زمان است یعنی استخراج محصولات نفتی و گازی در میادینی مثل سردار جنگل نیاز به مطالعه، سرمایه، زمان و تخصص دارد. بعضاً شرکت‌های ما تخصص لازم را ندارند و یا هنوز نیروی انسانی و تجهیزات محدود است.
رئیس کمیسیون انرژی مجلس تصریح کرد: فعلاً باید تمرکز کشور بر توسعه میادین مرزی و مشترک نفتی و گازی برای برداشت بیشتر باشد، چون دستمان بازتر است.
وی با بیان اینکه در حوزه تجارت نفت و گاز مباحث سیاسی بیش از هر چیز اهمیت دارد، گفت: برای ورود به بازار گاز اروپا نوع روابط با ترکمنستان و آذربایجان و همچنین نوع نفوذ و روابط این کشورها با تحریم‌کنندگان ما بسیار اهمیت دارد. در این بین منافع کشوری مثل ترکیه هم اهمیت دارد که چقدر اجازه دهد ما مسیرهای غیر از ترکیه را به اروپا پیدا کنیم و این موضوع می‌تواند روی روابط ما با ترکیه و روسیه تاثیرگذار باشد.
عباسی‌دوانی با تاکید بر اینکه کشور ما باید فرماندهی واحد در برابر دیپلماسی انرژی داشته باشد، افزود: مبحث دیپلماسی اقتصادی و انرژی باید زیرمجموعه دیپلماسی سیاسی مدنظر باشد، یعنی وزارتخانه‌های مربوطه باید با هم هماهنگ باشند و سیاست واحد و آینده‌نگرانه داشته باشیم.
وی یادآور شد: علاوه بر یک سیاست‌گذاری قوی باید قراردادهای بلندمدت و محکمی در حوزه صادرات گاز اتخاذ کنیم تا جای پای محکمی در بازار بزرگ گاز اروپا داشته باشیم.
رئیس کمیسیون انرژی در ادامه با اشاره به ملزومات ورود به بازار گاز اروپا از مسیر آذربایجان و خط لوله تاپ گفت: مهم‌تر اینکه باید شرایطی ایجاد شود که سرمایه‌گذار خارجی رغبت به رود به ایران داشته باشد، یعنی منافع شرکت‌ها تأمین شود. البته شرکت‌هایی حاضرند در ایران سرمایه‌گذاری کنند اما فعلاً تحریم و محدودیت بانکی سد راه است. بنابراین در شرایط کنونی ما با مسائل سیاسی مواجهیم که باید مقاوت کنیم تا این دوره را پشت سربگذاریم.
وی همچنین خاطرنشان کرد: موضوع دیگر این است که حتی اگر تحریم و موانع صادرات رفع شود مصرف داخلی گاز در کشور ما بالاست، 80 درصد گاز صرف بخش خانگی می‌شود، اگر 10 درصد را صرفه‌جویی کنیم صادرات قابل ملاحظه‌ای خواهیم داشت که می‌تواند منجر به دستاوردی برای سرمایه‌گذاری و توسعه مناطق دست‌نخورده و ورود قاطعانه‌تر بازارهای صادراتی شود.