بازار آشفته نهاده‌ها و کالاهای استراتژیک از جمله جو، کنجاله سویا، دانه‌های روغنی، روغن خام و غیره در طول چندماه گذشته، چالش‌های مختلفی را درپی داشته است. کاهش سطح واردات این نوع کالاها و نگرانی‌هایی نسبت به تأمین نیاز داخل تا پایان سال به دنبال داشت.
از طرف دیگر اختلافات بین وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت موجب شد تا تنش‌ها در این حوزه افزایش پیدا کند. به اعتقاد رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق ایران سوءمدیریت ها در این حوزه بیش‌ترین آسیب‌ها را وارد کرد.
به گفته کاوه زرگران، رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق ایران حجم واردات 5 قلم کالای اساسی در 9 ماهه سال 98 بالغ بر 12.2 میلیون تن بوده که در سال جاری به 10.8 میلیون تن کاهش پیدا کرده است و دلیل اصلی برخی گرانی‌ها در این بازارها همین کمبود کالاست.
این فعال اقتصادی پیش از این وضعیت ذخایر روغن کشور را نامناسب ارزیابی کرده و معتقد است در صورتی که بانک مرکزی همراهی لازم را نداشته باشد، شرایط از این هم پیچیده‌تر شود. طبق گفته‌های او تا آذر 99 حدود 42 درصد کاهش واردات روغن خام نسبت به مدت مشابه سال قبل را شاهد هستیم.
با توجه به پیش‌بینی‌هایی که درباره وضعیت روغن شده، حسن حنان، معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی ایران با بیان اینکه در دو ماه آخر سال حدود ۴۰۰ هزار تن روغن وارد کشور می‌شود، اعلام کرد: هیچ کمبودی در تأمین روغن مصرفی خانوار و صنفی صنعت نخواهیم داشت.
او در نشست سراسری هماهنگی و تبادل نظر برای تأمین روغن مصرفی خانوار و صنایع، با اشاره به این که هیچ کمبودی در تأمین روغن مصرفی خانوار و صنعت نداریم، بر لزوم حمل روغن خام توسط کارخانه‌های تولید روغن تأکید کرد و گفت: نیاز مصرفی کشور در هر سال یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار تن است که ۹۰ درصد آن از طریق واردات روغن خام تأمین می‌شود.
وی تصریح کرد: تأمین روغن مصرفی کشور پروسه بسیار مشکلی است که پس از واردات روغن خام، توسط کارخانه‌های تولید و ساخته می‌شود و در سراسر کشور از طریق شبکه‌های زنجیره‌ای توزیع می‌شود.
معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی ایران گفت: به طور متوسط نیاز سرانه مصرف در هر ماه دو لیتر است که کوچک‌ترین وقفه در تأمین سبب ایجاد کمبود می‌شود. این اتفاق دو ماه قبل رخ داد که با هوشیاری و تدبیر تأمین‌کنندگان روغن از بخش دولتی و خصوصی برطرف شد.
حنان اضافه کرد: در حال حاضر هیچ مشکلی در زمینه تأمین کالاهای اساسی گندم، روغن، برنج و شکر در کشور نداریم.
این مقام مسئول گفت: در دو ماه آخر سال حدود ۴۰۰ هزار تن روغن وارد کشور می‌شود که با توجه به واردات قبلی توسط شرکت و بخش خصوصی و استحصال روغن از دانه‌های روغنی تولید شده در کشور هیچ مشکلی در تأمین روغن مصرفی خانوار و صنعت نداریم.
معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی ایران افزود: اما آنچه مهم است گلوگاه‌های خروج روغن از چرخه مصرف در زنجیره تأمین و مسائل احتکار و انبار آن است که باید مورد مداقه مدیران سازمان صنعت، معدن و تجارت وادارات کل غله و خدمات بازرگانی استان‌های سراسر کشور قرار گیرد.
حنان سامانه جامع تجارت و سامانه انبارها را ابزار مناسب برای رصد کالاهای اساسی در کشور اعلام کرد و گفت: اطلاعات کالای وارد شده ثبت شده در این سامانه‌ها زمینه رصد کالاهای اساسی در زنجیره تأمین را برای مدیران استانی صنعت، معدن و تجارت و غله میسر ساخته که باید روزانه از طریق این سامانه‌ها میزان موجودی و نیاز استان رصد شود.
معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی ایران گفت: کارخانه‌های روغن مکلف هستند که روغنی که حواله آن صادر شده را به زودی حمل کنند و تنها مشکلی که در بحث زنجیره تأمین داریم مسائل و گلوگاه‌های زنجیره تأمین هستند و مشکلی برای تأمین روغن خام کارخانه‌های با توجه به تأمین خوبی که انجام شده نداریم.
وی گفت: مدیران استانی باید میزان مصرف روغن خام کارخانه‌های را به طور مستمر رصد کنند تا بر اساس میزان نیاز روغن دریافت کنند. موضوع مشخص شدن نیاز به روغن در استان‌های مرزی بیشتر ضروری است و لازم است که فرم‌های آماری ارسالی ما را تکمیل و ارسال کنند تا با اطلاع از میزان مصرف مسائل قاچاق کالاهای اساسی به خارج مرتفع شود.