هفتاد و هشتمین جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان خراسان رضوی با دستور کار بررسی اجرای مواد 25 و 11 قانون بهبود محیط کسب‌وکار پیرامون قراردادهای کارخانه‌ها سیمان استان با شرکت‌های گاز و پخش فرآورده‌های نفتی و محدودیت‌های تأمین سوخت مایع در فصل زمستان برای این بنگاه‌های تولیدی و همچنین رسیدگی به پرونده مشکلات صنایع مستقر در محور غرب مشهد برگزار شد.
رئیس اتاق ایران در این نشست، درباره دستور کار مطرح شده در شورا، گفت: زمستان امسال با سرمای شدیدی مواجه نشدیم اما بازهم مشکل قطع گاز و برق واحدهای تولیدی رقم خورد. حالا اگر برودت و سرمایه هوا دوچندان بود، وضعیت چه می‌شد؟
غلامحسین شافعی، با انتقاد از نادیده گرفته شدن مواد 11 و 25 قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار، افزود: اینکه قراردادی تنظیم و گفته شود که 4 ماهه پایانی سال، گاز واحدهای تولیدی سیمان قطع می‌شود، مخالف نص صریح قانون است. اگر مقرر شده تا شورای تأمین برای قطعی گاز تصمیم بگیرد، لازم است تا طبق قانون به این موضوع عمل شود.
او از نمایندگان مجلس خواست تا بر روند اجرای قانون نظارت داشته و با رویکردهایی که قانون را در شکل دیگر تفسیر کرده یا مفری برای عدم اجرای آن پیدا می‌کنند، برخورد کنند.
رئیس اتاق ایران با اشاره به اینکه دبیرخانه شورا در تعامل با مجلس باید موضوعات مطرح شده در این حوزه را دنبال کند و نتیجه این ارتباط را در جلسه بعدی به اطلاع شورا برساند، تأکید کرد: موضوع انتقال گاز از جنوب نیز باید پیگیری شود و مسئله قراردادی که شرکت گاز با واحدهای سیمانی منعقد می‌کند هم به لحاظ حقوقی موردبررسی قرار بگیرد و نتایج آن به اطلاع نمایندگان مجلس و رئیس شورا برسد تا مشخص شود که آیا از منظر حقوقی و قانونی، این اقدام درست است یا خیر؟
ضرورت پیگیری افزایش ظرفیت انتقال گاز به استان
علی‌اکبر لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی خراسان رضوی در این جلسه گفت: کارخانه‌های سیمان استان از دو ماه پیش دچار مشکل شده و برخی به دلیل قطعی گاز، فعالیت خود را متوقف کرده‌اند و شماری نیز که دارای مشعل دوم هستند، از مازوت استفاده می‌کنند؛ ازاین‌رو در یک‌فصل کاری دو تا سه‌ماهه، روند تولید سیمان استان متوقف می‌شود و یا بنگاه‌های مذکور با 20 الی 30 درصد ظرفیت تولید فعالیت می‌کنند. در این میان، خطوط تولیدی که با سوخت جایگزین فعالیت دارند، باید به‌واسطه مباحث محیط‌زیستی و جرائم آلایندگی، باری مضاعف را بر دوش بکشند.
او درباره پیشنهادات تجمیع شده در این دبیرخانه در خصوص این مشکل واحدهای تولیدی سیمان، اظهار کرد: یکی از پیشنهادات، افزایش ظرفیت برای انتقال گاز به خراسان رضوی است وگرنه شاهد اسراف در سرمایه‌گذاری‌ها در استان هستیم و نمی‌توانیم از ظرفیت صنایع معدنی، فولادی و سیمانی بهره بجوییم. لذا پیشنهاد نخست ما این است که افزایش ظرفیت انتقال گاز از سوی شرکت گاز استان و ایران پیگیری شود.
لبافی گفت: نکته دوم اینکه، در ماده 25 قانون بهبود محیط کسب‌وکار و تبصره‌ها 1 و 2 آن بر این موضوع تأکید شده که به‌جز با تصمیم شورای تأمین استان، دیگر دستگاه‌ها و شرکت‌های خدمات رسان نمی‌توانند راسا اقدام به قطع انرژی کارخانه‌ها کنند اما عملاً این اتفاق نمی‌افتد زیرا قراردادی که بین شرکت گاز و واحدهای صنعتی منعقد شده، ذکر می‌کند که تنها 8 ماه می‌توانند گاز این واحدها را تأمین کند. این در حالی است که قراردادها و رویه‌ها باید برگرفته از قانون باشد. درواقع با روش مذکور، مسیر قانونی این کار نادیده گرفته شده است.
او ادامه داد: نکته دیگر درباره استفاده از سوخت مازوت توسط کارخانه‌های سیمان است. اداره کل محیط‌زیست استان به دلیل آلایندگی ناشی از مصرف این سوخت به دنبال جریمه این واحدهاست و ما در این زمینه پیشنهاد دادیم تا تعاملی در این رابطه شکل بگیرد.
لبافی در ادامه به قرائت پیشنهاداتی پرداخت که در دبیرخانه این شورا جمع‌بندی شده بودند و گفت: پیشنهاد شده است که قرارداد شرکت گاز با این صنایع، از 8 ماه به‌کل سال تسری یابد و در مواقع اضطرار هم که از مشعل دوم و مازوت استفاده می‌شود، تعاملی از سوی محیط‌زیست برقرار شود و نکته دیگر اینکه، ارزش حرارتی مازوت است که پیشنهاد می‌شود تا به قیمت انرژی گاز برای این بنگاه‌ها محاسبه گردد.
قیمت مازوت نسبت به قیمت کنترل شده سیمان، گران است
حسین احمدی سلیمانی، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد نیز با بیان اینکه در سه سال اخیر بیش از دوسوم صنایع ثبت شده در استان، صنایع معدنی و انرژی بر بوده‌اند، گفت: ازیک‌طرف چون تحریم هستیم این صنایع می‌تواند کارگشا باشند اما از سوی دیگر، علاوه بر مبحث گاز در زمستان برای این واحدها، امسال با مشکل قطعی برق هم روبه‌رو بوده‌اند.
او ادامه داد: مشکل سیمان را امروز ازاین‌جهت مطرح می‌کنیم که بنا به سیاست‌های شرکت گاز و در زمستان، این شرکت برای قطع این انرژی ابتدا به سراغ واحدهای سیمانی می‌رود؛ البته ناگفته نماند که امسال همکاری خوبی از سوی شرکت مذکور صورت گرفت و قطعی گاز به‌صورت نوبتی اتفاق افتاد. از طرفی برخی واحدها می‌توانند برای تولید خود به سراغ استفاده از سوخت مازوت بروند اما باز با توجه به قیمت کنترل شده سیمان، تولید این محصول با سوخت مازوت گران تمام‌شده پس واحدها امسال نتوانستند حتی به میزان نیاز خود هم از مازوت به‌عنوان سوخت جایگزین بهره بگیرند.
مصرف 61 میلیون مترمکعب گاز در زمستان امسال در خراسان رضوی
حسن افتخاری، مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی در ادامه این جلسه و در پاسخ به نکات مطروح شده، گفت: ما در کشور دارنده بالاترین ذخایر اثبات شده گاز دنیا هستیم و روزانه بالغ‌بر یک میلیارد و 40 میلیون مترمکعب گاز استخراج می‌شود، ولی مصرف گاز در زمستان سال گذشته فراتر از این رقم بود. به‌عبارت‌دیگر، مشکل کمبود گاز در کل کشور بود و با این روند مصرف، راهی جز وارد کردن گاز از خارج از کشور یا بهینه کردن مصرف نداریم.
او ادامه داد: طی سال‌های گذشته خراسان رضوی از محل مخازن هاشمی نژاد تأمین‌کننده گاز موردنیاز استان‌های خراسان ضوی، خراسان شمالی، جنوبی، گلستان و بخشی از مازندران و سمنان بود اما تنها مصرف گاز در زمستان امسال در خراسان رضوی 61 میلیون مترمکعب برآورد می‌شود، درحالی‌که میزان گاز تأمین شده 54 تا 57 میلیون مترمکعب است؛ البته بزرگ‌ترین مخزن ذخیره گاز کشور در هاشمی نژاد سرخس است و ما 20 میلیون مترمکعب گاز هم ذخیره کردیم تا بتوانیم پاسخگوی نیاز استان باشیم.
او افزود: امسال برای اولین بار با اعمال محدودیت گازی، تمام کارخانه‌های سیمان کشور سهمیه‌بندی شدند و وضعیت ما در این زمینه مطابق با سایر استان‌ها بوده است و اتفاقاً اولین استانی بودیم که محدودیت‌ها را برداشتیم و از 15 بهمن‌ماه محدودیت‌های گازی واحدهای سیمانی حذف شد.
افتخاری در خصوص قرارداد 8 ماهه شرکت گاز با واحدهای سیمانی گفت: این قرارداد مؤخر بر قراردادهایی است که بسته‌ایم و واقعیت این است که ما قادر به تأمین گاز 4 ماه پایانی سال برای این صنایع نیستیم. مصرف خانگی در زمستان به نحوی رشد می‌کند که ما موظفیم بخش خانگی و بیمارستانی را در اولویت بگذاریم و امکان انعقاد قرارداد 12 ماهه با این صنایع را نداریم.
او همچنین در پاسخ به پیشنهاد دبیرخانه شورای گفت‌وگو درباره کاهش قیمت مازوت خاطرنشان کرد: دولت مصوب کرده است تا مازوت را به نرخ گاز طبیعی عرضه شود و وزارت نفت موظف است تا در ماه هزار میلیارد تومان یارانه مازوت به استان ما بدهد. در تأمین زیرساخت‌ها نیز هم‌اکنون فاز 2 ذخیره‌سازی گاز در استان تأمین اعتبار شده و 20 میلیون به ظرفیت گازی ما اضافه خواهد کرد اما بااین‌وجود، بازهم درصورتی‌که امکان تأمین گاز نباشد، مجبور به قطع گاز واحدهای سیمانی هستیم.
مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی با تأکید بر لزوم پرداخت گازبها از سوی واحدهای صنعتی، گفت: بخش سیمان با 24 میلیارد تومان معوقه، بدهکارترین بخش در پرداخت گازبها به ماست.
کمبود سوخت صنایع سیمانی و فولادی، به صنعت ساختمانی ضربه می‌زند
محمدحسین روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد نیز درباره قرارداد 8 ماهه شرکت گاز با صنایع سیمانی گفت: شرکت‌های دولتی چون انحصاری هستند، نباید این حق را داشته باشند که خود متن قراردادی تهیه کنند و به مصرف‌کننده تحمیل نمایند تا آن را امضا کند. اینکه شرکت گاز بگوید فقط 8 ماه می‌توان قرارداد بست، صحیح نیست.
علی‌رغم اثبات آلایندگی برخی صنایع، هیچ واحدی را تعطیل نکرده‌ایم
تورج همتی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان نیز در خصوص پیشنهاد دبیرخانه شورای گفت‌وگو مبنی بر تعامل اداره کل حفاظت محیط یست با واحدهای صنعتی در هنگام استفاده از مازوت، اظهار کرد: بحث سوخت و انرژی موضوعی است که خارج از اراده و صلاحیت محیط‌زیست است اما در زمینه مصرف مازوت، در استان سیاست‌های ما تابع رویکردهای کلان کشور بوده و در کارگروه آلودگی هوا مسائل را مدیریت کرده‌ایم.
او ادامه داد: آنچه برای ما مهم است، اینکه هر صنعتی بر اساس سوختی که مصرف می‌کند، باید فیلتراسیون داشته باشد. نیروگاه‌ها و واحدهای سیمانی حتی اگر زغال‌سنگ هم استفاده کنند، تأکید ما بر استفاده از فیلتراسیون است. نکته دیگر اینکه در سال 1400 دولت طبق قانون هوای پاک مکلف به تعیین استاندارد ملی برای سوخت شده و اگر این استاندارد ابلاغ شد، آن را اجرا می‌کنیم و در غیر این صورت طبق روال خود به کار ادامه می‌دهیم.
او افزود: علی‌رغم اینکه آلایندگی برخی صنایع اثبات شده اما امسال هیچ صنعتی را تعطیل نکرده‌ایم و حتی از دادستانی دستوری برای تعطیلی واحدهای صنعتی به ما ابلاغ نشده است.
نماینده انجمن سیمان استان نیز در این نشست گفت: خراسان رضوی دومین قطب تولیدکننده سیمان در کشور است و به‌عنوان صادرکننده به افغانستان و کشورهای حوزه CIS (اتحادیه کشورهای مستقل) توانسته جایگاه خود را پیدا کند. صنعت استان ما قدیمی‌ترین صنعت در این حوزه بوده و همچنان به کارش را ادامه می‌دهد؛ اما یکی از مشکلات امروز ما در استان این است که به‌عنوان تولیدکننده، برنامه‌ای برای 4 ماه از سال خود نداریم و برای اینکه ثبات داشته باشیم، باید با مشتری طبق برنامه صحبت کنیم. درواقع این بی‌ثباتی و عدم اطمینان نسبت به تأمین سوخت و تداوم فعالیت خط تولید، ما را با چالش در برنامه‌ریزی و تأمین نیاز بازار مواجه می‌کند.
او درباره قیمت گاز و مازوت نیز ابراز کرد: از ابتدای آذرماه، گاز شرکت‌های سیمانی قطع شد و مصوبه هیات دولت درباره قیمت مازوت 27 دی‌ماه به دست ما رسید و عملاً بالغ‌بر 2 ماه زمان از دست رفت.
این تولیدکننده، خواستار برنامه‌ریزی درست و تصمیم‌سازی‌های به‌موقع شد و گفت: امسال قیمت سوخت مازوت تا 3 برابر افزایش یافت و سؤال اینجاست که تولیدکننده با چه ظرفیتی می‌تواند این رشد را در محصولی که قیمت آن پایین نگه داشته شده، جبران کند؟
وعده پیگیری قراردادهای شرکت گاز با صنایع سیمانی در مجلس
محسن زنگنه، دبیر کمیسیون جهش تولید مجلس نیز در این نشست گفت: در ماده 25 قانون بهبود محیط کسب‌وکار به این موضوعی اشاره و نوشته شده است که آیین‌نامه اجرایی این ماده باید توسط وزارتخانه‌های نفت و نیرو تنظیم شود. موضوع این است که وقتی قانونی مصوب و ابلاغ می‌شود، قراردادها هم باید به همان نسبت تغییر کند. این مسئله را طی نامه‌ای با امضای نمایندگان استان به مجلس اعلام می‌کنیم و در کمیسیون جهش تولید نیز مطرح خواهیم کرد.
این نماینده مجلس افزود: برخی قراردادها الزاماتی ایجاد کرده است و تولیدکنندگان انرژی و نیروگاه‌ها نیز، در موضوع گازهای گلخانه‌ای دچار مشکل شده‌اند. ما در سال آینده بحث گاز و توزیع این انرژی را به‌طورجدی در مجلس پیگیری خواهیم کرد.
محمد صفایی دلویی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در این جلسه، از پیش‌بینی برای اصلاح نظام بانکی در سال اول مجلس یازدهم گفت و اظهار کرد: مشکلات زیادی در این حوزه وجود دارد که کسب‌وکار را با چالش‌های فراوانی روبرو کرده است. 6.5 درصد منابع بانکی در بخش کشاورزی و 15 درصد در بخش صنعت و 80 درصد در بخش سوداگری استفاده می‌شود. در بحث اصلاح نظام مالیاتی هم مالیات بر سرمایه را پیش‌بینی کرده‌ایم تا به سرمایه جهت‌دهی شود و به سمت تولید ببرد.
او در خصوص دستور کار نخست این نشست هم گفت: مشکل انرژی به‌ویژه در حوزه برق در استان ما بسیار زیاد است؛ در سال 1386، با سرمای 30 درجه زیر صفر قطعی برق نداشتیم اما امسال با وجود اینکه دما به آن مقدار نرسید، چالش‌های متعددی را تجربه کردیم. بحث‌هایی هم در موضوع خدمت رسانی ادارات زیرساختی استان وجود دارد که روند کار و حل مشکلات را کند کرده است.
در ادامه نشست، علی اصغر اصغری، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه خراسان رضوی در درباره تأمین مازوت موردنیاز واحدهای سیمانی و قیمت این فرآورده توضیح داد: نگرانی کارخانه‌های سیمان را درک می‌کنیم اما همراهی لازم را با واحدهای سیمانی داشته‌ایم؛ قرار بود بابت تحویل مازوت به نرخ 300 تومان ضمانتامه اخذ شود اما خلاف مقررات عمل کردیم و این ضمانتنامه را نگرفتیم و اولین استانی بودیم که پیشنهاد نرخ 119 تومان به جای 300 تومان را ارائه کردیم و محدودیتی هم در بحث ذخیره‌سازی نداریم.
او افزود: اعلام شده در مقاطعی که مصرف گاز محدود می‌شود، نرخ سوخت 119 تومان شود اما برای ذخیره‌سازی این رقم اعلام نشده و تقاضایمان از نمایندگان مجلس پیگیری این موضوع است تا برای ذخیره‌سازی هم نرخ 119 تومان درنظر گرفته شود.
ضرورت اتصال خراسان رضوی به خط اصلی انتقال گاز از عسلویه
محمدصادق معتمدیان، استاندار و رئیس شورای گفت‌وگوی خراسان رضوی در پایان مباحث مطرح شده از سوی بخش خصوصی و مدیران دستگاه‌های اجرایی در خصوص دستور کار نخست این نشست، گفت: در وضعیتی نیستیم که فشار مضاعفی بر بخش تولید وارد شود و به همین دلیل امسال موضوع تأمین انرژی واحدهای این بخش را به‌صورت روزانه پیگیری و رفع و رجوع کردیم تا شرایط مدیریت گردد. اگر در بحث نیروگاه‌ها محدودیتی ایجاد شده و برای صنایع قطعی انرژی اتفاق افتاده، درواقع تلاشی بوده تا از قطع گاز خانگی جلوگیری به عمل آید.
او ادامه داد: حقیقت آن است که اگر بحث قطعی‌ها اعمال نشود، باید این کمبود از بخش خانگی جبران شود و نتیجه آن می‌تواند خاموشی تا 6 ساعت روزانه در این بخش باشد.
معتمدیان تأکید کرد: وضعیت تولید نیروگاه خانگیران و رکورد در برنامه‌های توسعه‌ای آن، ظرفیت‌های ما را محدود ساخته و مشکلاتی جدی را رقم زده است. در حال حاضر تأمین گاز شش استان از این محل انجام می‌شود و برای حل مشکلات احتمالی باید به خط اصلی انتقال گاز از عسلویه وصل شویم. مذاکراتی برای این مسئله انجام گرفته است.