«پوتین بر توافق با اوپکی‌ها بر سر فریز نفتی تأکید کرده اما ایران را از این ماجرا معاف کرده‌است» این خبر کوتاه از دل مصاحبه مفصل بلومبرگ با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه بیرون آمده و از روز گذشته زلزله‌ای را در دل بازار نفت به راه انداخته‌است. اما قصه فریز نفتی چند ماهی است که شروع شده و هنوز مشخص نیست آیا صحبت‌های رئیس‌جمهور روس فرجام این ماجرا را تعیین خواهد کرد یا خیر. بررسی‌های پایگاه خبری اتاق ایران از گزارش‌های اولیه بلومبرگ در ماه فوریه در مورد فریز نفتی نشان می‌دهد عربستان سعودی در روز 24فوریه به شایعه‌ها در مورد کاهش تولید نفت خود خاتمه داد و تنها اعلام کرد با فریز تولید نفت موافق است و اگر همه بر سر آن تعهد کنند تابستان امسال جریان تولید نفت خود را متوقف خواهد کرد. اما نگاهی به آمار تولید نفت از ماه فوریه تا کنون نشان می‌دهد تا به امروز سعودی‌ها و دیگر اعضای اوپک نه تنها تولید نفت خود را متوقف نکرده‌اند بلکه برخی از آن‌ها به ویژه عربستان سعودی آن را افزایش نیز داده‌اند. حتی از آن جالب‌تر این است که تولید نفت عربستان سعودی در این مدت رکورد شکسته و به بالاترین میزان خود در تاریخ تولید نفت این کشور رسیده‌است.
قصه فریز نفتی از کجا شروع شد؟
هنوز دو ماه از ابتدای سال میلادی جدید نگذشته بود که قیمت نفت به پایین‌ترین سطح خود در 13 سال گذشته رسید. تا کار به اینجا رسید اوپکی‌ها و سردم‌دار آن‌ها یعنی سعودی‌ها به این نتیجه رسیدند که باید تولید نفت خود را متوقف کنند. به این ترتیب در ماه فوریه زمزمه فریز نفتی از زبان مقامات مختلف نفتی به گوش رسانه‌ها رسید. روس‌ها و سعودی‌ها تصمیم گرفتند سطح تولید خود را به میزان تولید ماه ژانویه نگه دارند و همین مسئله باعث افزایش دوباره قیمت نفت شد. اما یک ماه بعد آمار نشان داد هر دو طرف نه تنها تولید نفت خود را متوقف نکرده‌اند بلکه نفت بیشتری نیز تولید و روانه بازار کرده‌اند. آن‌ها اعلام کردند که انتظار دارند دیگر تولیدکنندگان بزرگ نیز در این ماجرا به آن‌ها ملحق شوند.
توافقی که جوکی مسخره خوانده شد
اما این تولیدکنندگان بزرگی که روس‌ها و سعودی‌ها از آن‌ها می‌گفتند چه کشورهایی بودند؟ هدف اصلی آن‌ها ایران و عراق بود؛ اما ایران که بعد از تحریم‌های نفتی سهم خود را در بازار نفت از دست داده بود حالا تازه میدان یافته و حاضر نیست از سهم خود دست بکشد. بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران نیز در همین راستا در واکنش به درخواست‌های دیگر مقامات نفتی، چنین توافقی را از سوی ایران «یک جوک مسخره» خواند. به این ترتیب ایرانی‌ها آب پاکی را روی دست سایر تولیدکنندگان ریختند و رسماً اعلام موضع کردند. عراق نیز که بعد از تحریم‌های نفتی علیه ایران جای این کشور را در بازارهای جهانی نفت اشغال کرده، حاضر نیست از سهم بادآورده خود کنار بکشد. وقتی داستان اینطور پیش رفت، همه تولید نفت خود را نه تنها کاهش ندادند و متوقف نکردند بلکه برای حفظ سهم در بازار، نفت بیشتری نیز روانه بازارهای جهانی کردند. در بازی لجبازی سعودی‌ها بیش از همه به چشم رسانه‌ها آمد. بلومبرگ در گزارش آوریل خود از زبان مقامات سعودی نوشت: «اگر ایرانی‌ها تولید نفت خود را فریز کنند، ما هم در این پروژه مشارکت می‌کنیم.»
حالا نه ماه از سال میلادی می‌گذرد و طلای سیاه بخش زیادی از ارزش خود را به خاطر همین لجبازی‌ها در بازارهای جهانی از دست داده‌است. ایران موفق شده‌اند بخشی از سهم از دست‌رفته خود را در بازار نفت احیا کند و اکثر کشورها به حداکثر ظرفیت تولید خود رسیده‌اند؛ نفت روی قیمت‌های زیر 50دلار در ازای هر بشکه درجا می‌زند و هر کسی جیب خود را وابسته به طلای سیاه کرده بود، حیران و سرگردان در این بازار مانده‌است. در میانه این سرگردانی بالاخره روز گذشته دوباره بحث فریز نفتی که آتش زیر خاکستر بود با صحبت‌های ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه زنده شد. پوتین در گفت‌وگو با بلومبرگ تأکید کرده که بهترین تصمیم در بازار فعلی نفت، فریز تولید آن است. او لابه‌لای صحبت‌های خود به ایران نیز اشاره کرده و اعلام کرده که می‌توان مسئله ایران را حل کرد و این کشور را از طرح فریز نفتی معاف کرد. این اظهارات از سوی پوتین فعلا باعث افزایش قیمت نفت شده اما فرجام فریز نفت هنوز مشخص نیست.