بر اساس جزئیات مصوبه کمیسیون اقتصادی دولت برای اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم که در حال بررسی و تصویب در هیئتوزیران است، معافیت مالیاتی هنرمندان، سلبریتیها و فعالیتهای هنری و فرهنگی حذف و برای آن سقف تعیین شد.
قانون مربوط به معافیت مالیاتی هنرمندان و اصحاب فرهنگ در بهمن سال ۱۳۸۱ به تصویب رسید. بهموجب این قانون، درآمدهای ناشی از فعالیت تحت مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد در حوزه فرهنگ و هنر و انتشارات و مطبوعات بهطور کامل از مالیات معاف است؛ اما نمایندگان مجلس در جلسه علنی نوبت عصر روز گذشته، در جریان بررسی جزئیات لایحه بودجه ١۴٠٠ با روی موافق به بند الحاقی ۳ تبصره ۶ ماده واحده مقرر کردند؛ معافیت مالیاتی فعالیتهای مربوط به انتشارات کمکدرسی و فعالیتهای هنری از قبیل بازیگری موضوع بند (ل) ماد (۱۳۹) قانون مالیاتهای مستقیم، صرفاً تا سقف ۲ میلیارد ریال در سال قابلاعمال است و بعدازآن حسب مورد به نرخ ماده (۱۰۵) یا ماده (۱۳۱) قانون مالیاتهای مستقیم مشمول مالیات میشود.
تصمیم نمایندگان برای سال 1400 در حالی است که سال گذشته با دستور محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامهوبودجه، این بند که «تمامی فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشمول ۵۰ درصد معافیت مالیاتی هستند»، حذف شد. تصمیمی که اعلام شد بهمنظور حمایت از هنرمندان، کمک به بهبود صنایع فرهنگی و تقویت مشاغل فرهنگی و هنری اتخاذ شد که تأثیر مضاعف و مهمی بر سرانه مصرف کالاها و محصولات فرهنگی نیز خواهد داشت.
این تصمیم، واکنشهای بسیاری را به همراه داشت و یک ماه بعد از اعلام این خبر، مرکز پژوهشهای مجلس با انتشار گزارشی ضمن تأکید بر غیرمنطقی بودن معافیت مالیاتی فعالیتهای هنری در کشور، پیشنهاد داد ضمن در نظر گرفتن یک حداقلی از درآمد و اعطای معافیت مالیاتی تا آن سقف، درآمد حاصل از فعالیتهای هنری نیز همانند درآمد سایر مشاغل، مشمول پرداخت مالیات قرار گیرد.
در این گزارش با عنوان «بررسی تجارب کشورها درزمینهٔ معافیتهای مالیاتی درباره معافیت مالیات بر درآمد فعالیتهای هنری» توضیح داده شده است: بررسی تجارب کشورهای مختلف درزمینهٔ معافیتهای مالیاتی که در بیشتر موارد با دقت و وسواس زیاد طراحی میشود، میتواند در اعمال معافیتهای هدفمند و بالطبع پرهیز از معافیتهای غیر هدفمند راهگشا باشد.
در این گزارش ضمن بیان چرایی اعمال معافیت بر درآمد در نظامهای مالیاتی، به بررسی تجربه سایر کشورها در اعطای معافیت به فعالیتهای هنری پرداختهشده است. بررسی دلایل نظری وضع معافیت مالیاتی در سایر کشورها در کنار واکاوی تجربه سایر کشورها در حوزه اعطای معافیت به فعالیتهای هنری نشان میدهد معافیتهای قانونی اعطاشده به فعالیتهای هنری در کشور با منطق اعطای معافیتهای مالیاتی سازگار نبوده و سه ویژگی هدفمند بودن، مشروط بودن و غیردائمی بودن را ندارد. بر این اساس پیشنهاد میشود ضمن در نظر گرفتن یک حداقلی از درآمد و اعطای معافیت مالیاتی تا آن سقف (مانند سایر مشاغل و حقوقبگیران)، درآمد حاصل از فعالیتهای هنری نیز همانند درآمد سایر مشاغل، مشمول پرداخت مالیات قرار گیرد. شایانذکر است بر اساس مبانی نظری و تجارب سایر کشورها، حمایت از فعالیتهای گوناگون بهندرت از مسیر اعطای معافیتهای مالیاتی آنها میگذرد بنابراین حمایت از فعالیتهای هنری نیز میتواند از مسیرهای دیگری غیر از معافیت مالیاتی انجام شود؛ بهطورمثال میتوان با افزایش منابع «صندوق اعتباری هنر» به حمایت (توسعهای، معیشتی، بیمهای و...) از فعالان عرصه هنر در کشور پرداخت.
در این گزارش نیز تأکید شده است: «بر اساس مبانی نظری و تجارب سایر کشورها، حمایت از فعالیتهای گوناگون بهندرت از مسیر اعطای معافیت مالیاتی آن فعالیتها میگذرد و یکی از مهمترین دلایل این مهم آن است که وجود چنین معافیتهای غیر هدفمندی موجب کاهش شفافیت در هر نوع فعالیتی میشود، مسئلهای که هماکنون به دلیل دامنه گسترده معافیتها در قانون مالیاتی ایران شاهد آن هستیم. با توجه به آسیبهای فراوان معافیتهای مالیاتی، کشورها تلاش کردهاند از مسیرهای دیگری به بخشهایی که لازم است از آنها حمایت شود، کمک کنند، بهطورمثال میتوان با افزایش منابع «صندوق اعتباری هنر» به حمایت (توسعهای، معیشتی، بیمهای و...) از فعالان عرصه هنر در کشور پرداخت».
بنابراین، اگرچه اعطای معافیت بدون هیچ قیدی به فعالیتهای هنری از منظر عدالت اقتصادی چندان قابل توجیه به نظر نمیرسد، اما اگر به هر دلیل قرار است از برخی فعالیتهای هنری در کشور حمایتهایی از جنس حمایتهای مالیاتی صورت پذیرد، با توجه به اصول مالیاتی این حمایتها باید محدود، مشروط و موقتی باشد که معافیتهای کنونی حوزه هنر هیچکدام از این شرایط را دارا نیست.