اگرچه صادرات نفت ایران تحریم شده، ولی دیپلماسی نفتی در این مدت سعی کرده راهی برای صادرات نفت کشور باز کند، هر چند به‌دشواری. حالا آمارهایی که رسانه‌های خارجی از وضعیت ورود نفت ایران به بناد خارجی منتشر می‌کنند، حکایت از بهبود وضعیت دارند.
روز گذشته «بلومبرگ» گزارش داد که صادرات نفت ایران به چین به حدی افزایش یافته و این باعث ترافیک در بنادر و پر شدن مخازن نفت شده است.
کوین رایت، تحلیلگر شرکت کپلر در سنگاپور هم گفته است: واردات نفت چین از ایران در ماه مارس به ۸۵۶ هزار بشکه در روز خواهد رسید که بیشترین میزان در دو سال گذشته است و رشد ۱۲۹ درصدی نسبت به واردات فوریه خواهد داشت. این آمارها صادرات از طریق انتقال میان دو کشتی در خاورمیانه یا در آب‌های سنگاپور، مالزی و اندونزی را هم به‌حساب آورده است.
مسیر اصلی نفت ایران به استان شاندونگ که مرکز یک‌چهارم از ظرفیت پالایش است؛ طبق گزارش شرکت کپلر، زمان انتظار برای تخلیه محموله نفت‌کش‌ها در شاندونگ هفته گذشته ۱۲ روز در مقایسه با هشت روز در هفته پیش از آن بود. آمار SCI۹۹ نشان داد سطح ذخایر نفت در بنادر این استان ماه گذشته به بالاترین میزان در یک سال اخیر صعود کرد.
براساس گزارش بلومبرگ، به گفته معامله‌گران، محموله‌های نفت ایرانی به دلیل تحریم‌ها ارزان‌تر هستند و در چین قیمت آن‌ها معمولاً 3 تا 5 دلار در هر بشکه پایین قیمت نفت برنت است. این قیمت جذاب باعث شده است شرکت‌های چینی همزمان با صعود قیمت‌های جهانی، به افزایش خرید نفت ایران اقدام کنند.
در این گزارش آمده است: درحالی‌که به‌دلیل نگرانی از تحریم‌های آمریکا کشورهای خریدار نفت واردات از ایران را متوقف کرده‌اند، چین با قدرت هرچه بیشتری به خرید نفت از ایران می‌پردازد، به‌طوری‌که گفته می‌شود این موضوع به ازدحام نفت‌کش‌های ایرانی در بنادر این کشور منجر شده است.
برخی تحلیلگران ادعا می‌کنند که با افزایش صادرات نفت ایران، قیمت جهانی طلای سیاه ممکن است کاهش یابد و این یک ریسک برای کشورهای صادرکننده نفت به‌حساب می‌آید. این در حالی است که در سال‌های افت صادرات نفت ایران بیشترین سهم بازار ایران را کشورهایی چون روسیه، عربستان و عراق به خود اختصاص داده‌اند. وزیر نفت ایران هم بارها اعلام کرده که با برداشته شدن تحریم‌ها، صادرات نفت کشور در کمترین زمان ممکن افزایش خواهد یافت چراکه ایران مشمول محدودیت سقف‌های تعیین‌شده توسط اوپک پلاس نمی‌شود.
خبرگزاری رویترز اواسط هفته گذشته خبری مبنی بر الزام به تنوع‌بخشی و کاهش وابستگی پالایشگاه‌های نفتی در هند به خاورمیانه منتشر کرد. هندی‌ها 84 درصد نیاز نفت خام خود را وارد می‌کنند که بیش از 60 درصد آن از خاورمیانه تامین می‌شود. به نظر می‌رسد واردات نفت هند در ماه فوریه به شدت کاهش یافته است.
بزرگ‌ترین تامین‌کننده هند در ماه‌های اخیر عراق بوده است، داده‌های حمل و نقل رفینیتیو حاکی از واردات روزانه 900 هزار بشکه در روز در فوریه بوده، این مقدار در ماه دسامبر برابر 890 هزار بشکه در روز بوده است. هند در ماه مورد بررسی واردات از عربستان را کاهش و از روسیه و امریکا افزایش داده است. با این وجود به نظر می‌رسد برای تنوع‌بخشی به سبد خرید نفت خود نیاز به نفت تولیدی ایران و ونزوئلا نیز دارد.
هر چند بیش از یک‌سال از آخرین خرید هندی‌ها از ایران می‌گذرد اما به نظر می‌رسد روی کار آمدن بایدن می‌تواند مقدماتی باشد برای خرید بیشتر نفت از ایران.
از طرفی تازه‌ترین گزارش سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) هم نشان می‌دهد که تولید نفت کشورهای عضو اوپک در ماه فوریه ۲۰۲۱ به ۲۴ میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز رسید که نسبت به ماه قبل میلادی ۶۵۰ هزار بشکه کاهش یافت. این در حالی است که تولید نفت ایران به ۲ میلیون و ۱۲۰ هزار بشکه رسید که نسبت به ماه قبل ۳۵ هزار بشکه افزایش یافت.
بالا رفتن قیمت جهانی نفت البته در شرایط شکننده بازار تااندازه‌ای به بهبود وضعیت درآمدهای ارزی ایران کمک کرده تا جایی که اوپک می‌گوید: قیمت نفت سنگین ایران در ماه فوریه ۲۰۲۱ به قیمت ۶۰ دلار و ۶۶ سنت رسید که نسبت به ماه قبل ۶ دلار و ۲۸ سنت افزایش داشت.
دولت امیدوار است با برداشته شدن تحریم‌ها میزان صادرات نفت ایران به روزانه 2.3 میلیون بشکه در روز برسد و رشد 11.5 درصدی ارزش هر بشکه نفت صادراتی سنگین ایران، نشان می‌دهد که در صورت توافق بر سر مسئله هسته‌ای و بازگشت کشورها به میز برجام و برداشته شدن تحریم‌ها، هم صادرات و هم تولید نفت ایران افزایش یابد.