یک سال قبل در چنین روزهایی همهگیری ویروس کرونا و اختلافات داخلی در ائتلاف نفتی اوپک پلاس بر سر نحوه مدیریت مازاد عرضه در بازار نفت به سقوط قیمت نفت منجر شد.
اکنون بار دیگر صنعت نفت جهان خود در یک دوراهی کاملاً آشنا میبیند؛ آیا اوپک اطمینان دارد که شعار معروف صنعت نفت شیل آمریکا یعنی «حفر کن عزیزم، حفر کن!» دیگر برای همیشه رفته است و روی این قضیه حساب میکند؟ تحلیلگران بر این باورند که حداقل تا پایان سال جاری میلادی میتوان چنین برداشتی را درست و مطمئن قلمداد کرد، زیرا تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا بهطور کلی به بودجهای که اعلام کردهاند، پایبند خواهند بود. مدیران شرکتهای نفتی بزرگی که سهامشان در بازار سرمایه آمریکا خرید و فروش میشود، میگویند که سیاست افزایش تولید در راستای رشد شرکت در شرایط کنونی اشتباه بزرگی است. در عوض، آنها قول دادهاند که امسال سود سهام بیشتری به سهامداران پرداخت شود.
شاید تولید نفت آمریکا هرگز به سطح 13 میلیون بشکه که قبل از سقوط سال گذشته بازار نفت محقق شده بود، بازنگردد؛ اما همین حالا تولیدکنندگان نفت در آمریکا روزانه حدود 11 میلیون بشکه نفت استخراج میکنند که این رقم یک میلیون بشکه بالاتر از میزان تولید روزانه نفت در آمریکا طی ماه مه 2020 - زمانی که تولیدکنندگان در واکنش به کاهش قیمت نفت و حتی منفی شدن آن در یک روز معاملاتی تصمیم به کاهش چشمگیر تولید خود گرفتند- برآورد میشود.
فعالیتهای حفاری در آمریکا از پاییز سال گذشته رو به افزایش نهاده و با در نظر گرفتن وقفه زمانی میان افزایش قیمت نفت تا اضافه شدن دکلهای نفتی جدید و افزایش واقعی سطح تولید انتظار میرود که تولید نفت در آمریکا تا پایان سال جاری میلادی بهصورت تدریجی افزایش یابد.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) میانگین تولید روزانه نفت در این کشور در مدت سپری شده از سال 2021 حدود 300 هزار بشکه کمتر از میانگین روزانه تولید در سال گذشته است. اما از آنجا که انتظار میرود که قیمت هر بشکه نفت خام سبک تگزاس در قیمتهای بالاتر از 55 دلار تثبیت شود، اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیشبینی میکند که میانگین تولید روزانه نفت در این کشور از 10.9 میلیون بشکه کنونی به 11.4 میلیون بشکه در سهماهه پایانی سال افزایش یابد. این نهاد وابسته به دولت فدرال آمریکا در گزارش جدید خود از چشمانداز بازار انرژی، پیشبینی کرده است که در سهماهه پایانی سال 2022 میانگین روزانه تولید نفت در آمریکا به حدود 12.2 میلیون بشکه خواهد رسید.
حتی اگر تولید نفت آمریکا به 13 میلیون بشکه در روز بازنگردد، تولیدکنندگان آمریکایی قادر خواهند بود که برنامههای ائتلاف نفتی اوپک پلاس برای مدیریت بازار نفت را بار دیگر به چالش بکشند. اگرچه شرکتهای نفتی سهامی عام در آمریکا وعده دادهاند که تولیدشان افزایش نخواهد یافت و حتی اعضای ائتلاف نفتی اوپک پلاس نیز معتقدند که آنها حداقل تا پایان امسال به این وعده پایبند خواهند بود، اما نفت 60 دلاری برای تولیدکنندگان خصوصی که فشاری از جانب سهامداران روی آنها نیست و میتوانند با استفاده از منابع مالی خود اقدام به تأمین مالی پروژههای افزایش تولید نفت کنند، بسیار وسوسهکننده است.
انضباط در مخارج یا اینکه تولیدکنندگان نفت در آمریکا تا چه زمانی میتوانند در برابر وسوسه نفت 60 دلاری مقاومت کنند، در نهایت مشخص خواهد کرد که آیا تولید نفت آمریکا در ماههای آتی فراتر از پیشبینیهای امروز خواهد بود یا خیر. اندرو فولس، تحلیلگر نفت و گاز در شرکت داده و تحلیل گوبال دیتا، در این خصوص میگوید: «اگر قیمت در حوالی 60 دلار در هر بشکه تثبیت شود، تولیدکنندگان نفت در آمریکا این شانس را خواهند داشت که به سرمایهگذاران و سهامداران ثابت کنند که قادر به بازگرداندن پول آنها هستند. بدین ترتیب آنها قادر به جذب منابع مالی جدید خواهند بود. البته از زمانی که قیمت نفت رو به افزایش نهاده است، تعداد دکلهای نفتی در آمریکا نیز به میزان چشمگیری افزایش یافته است.»
اغلب تولیدکنندگان نفت در آمریکا طی مدت سپری شده از سال جاری میلادی تا حد زیادی به رعایت انضباط در مخارج خود پایبند بودهاند. رابرت پولک، تحلیلگر ارشد مؤسسه وود مکنزی، در این رابطه خاطرنشان میکند: «هنوز هیچکس قصد ندارد این رویه را تغییر دهد. اما باید توجه داشت که ما تنها یکچهارم سال را سپری کردهایم. در ماههای ژوئیه و آگوست وقتی شرکتها گزارشهای مالی سهماهه دوم خود را منتشر کنند، احتمالاً شاهد اولین تغییرات در برنامههای مخارج سرمایهای آنها خواهیم بود.»
به نظر میرسد که اعضای ائتلاف نفتی اوپک پلاس اطمینان دارند که شرکتهای آمریکایی سیاست رشد تولید در راستای رشد شرکت را کنار گذاشتهاند؛ بهطوری که اوایل ماه گذشته میلادی عبدالعزیز بنسلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، با اطمینان اعلام کرد که «حفر کن عزیزم، حفر کن!» برای همیشه رفته است.
شاید شعار «حفر کن عزیزم، حفر کن!» برای همیشه رفته باشد، اما به گفته ویکی هولاب، مدیرعامل شرکت نفتی آکسیدنتال پترولیوم، همه شرکتهای تولیدکننده نفت و گاز در آمریکا قدردان شیوه درخشان اوپک پلاس برای مدیریت مازاد عرضه در بازار نفت هستند. قیمت 60 دلار یک قیمت مناسب برای تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکاست. هرچه ائتلاف نفتی اوپک پلاس برای مدت بیشتری تولید نفت خود را در سطح کنونی نگاه دارد و از کاهش قیمت نفت جلوگیری کند، تولیدکنندگان آمریکایی کار راحتتری برای افزایش مخارج سرمایهای و فعالیتهای حفاری خواهند داشت.
البته اوپک پلاس به دقت مراقب اوضاع خواهد بود و در صورت لزوم با افزایش تولید خود به رشد احتمالاً فراتر از انتظار تولید نفت شیل در آمریکا واکنش نشان خواهد داد. اما در عین حال این ائتلاف نفتی باید مراقب باشد که قبل از آنکه شرایط بازار نفت ایجاب کند، تولید نفت خود را افزایش ندهد. تلاش برای کاهش تولید نفت شیل در آمریکا از طریق شکستن قیمتها، بودجه کشورهای عضو اوپک که همچنان وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارند را نیز کاهش خواهد داد.