ترکیه از چندین دهه قبل رؤیای تبدیل شدن به یک قطب انرژی را در سر می‌پرورانده است و اکنون با توجه به پروژه‌های گازی فراساحلی ترکیه در شرق دریای مدیترانه به نظر می‌رسد که این کشور بیش از هر زمان دیگری به تحقق رؤیای خود نزدیک شده باشد.
با کشف میادین گازی جدید در شرق مدیترانه و دریای سیاه، آنکارا رویکرد تهاجمی خود برای تبدیل شدن به یک بازیگر واقعی در حوزه انرژی را تقویت کرده است. ترکیه حتی در اقدامی تازه به‌منظور جلب توجه سرمایه‌گذاران به ذخایر گازی احتمالی خود، اعلام کرده است که گاز استحصال شده از دریای سیاه از روز اول اکتبر سال جاری میلادی در معاملات آتی بورس انرژی استانبول قابل خرید و فروش خواهد بود.
در راستای تقویت این حرکت جدید، ترکیه نیاز به راه‌اندازی یک بازار معاملات آتی گاز خواهد داشت که به گفته «مصطفی ییلماز» رئیس نهاد تنظیم‌کننده مقررات انرژی ترکیه (EPDK) قرار است که این بازار معاملات آتی گاز به بورس انرژی استانبول (EXIST) مرتبط شود. مقامات ترکیه‌ای اعلام کرده‌اند که راه‌اندازی بازار معاملات آتی گاز با هدف کاهش ریسک معاملات از طریق بهبود ثبات معاملات در مقایسه با حالت کنونی -که معاملات گاز صرفاً در بازار نقدی انجام می‌شود- صورت می‌گیرد. مصطفی ییلماز می‌گوید 540 میلیارد متر مکعب گاز به ارزش بازار بیش از 100 میلیارد دلار تحت عنوان «قرارداد گازی دریای سیاه» در بازار معاملات آتی گاز ترکیه [از روز اول اکتبر] آماده خرید و فروش خواهد بود.
هفته گذشته رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، از کشف یک چاه گاز جدید به ظرفیت 135 میلیارد مترمکعب در میدان گازی فراساحلی ساکاریا در دریای سیاه خبر داد. در سال 2020 نیز یک چاه گازی به ظرفیت 405 میلیارد مترمکعب در میدان گازی ساکاریا کشف شده بود. اگر این ارقام درست باشد و کیفیت ذخایر گازی کشف شده نیز نظر بازار را جلب کند، دوران وابستگی ترکیه به انرژی وارداتی احتمالاً به پایان خواهد رسید. اعلام کشف این ذخایر گازی در واقع به نوعی از پایان وابستگی ترکیه به واردات گاز در آینده‌ای نزدیک حکایت دارد.
بیانیه‌های رسمی دولت ترکیه نشان می‌دهد که تا سال 2023 ظرفیت تولید گاز ترکیه به 3 تا 5 میلیارد مترمکعب در سال خواهد رسید و در سال‌های بعد به 15 تا 20 میلیارد مترمکعب در سال افزایش خواهد یافت. به گفته مقامات ترکیه، در نتیجه این تحولات واردات گاز ترکیه 30 درصد کاهش خواهد یافت و در آینده نیز ترکیبی از منابع گازی دریای سیاه و خطوط لوله انتقال گاز آناتولی و ترک استریم راهبرد ترکیه برای تبدیل شدن به یک قطب انرژی را تقویت خواهد کرد.
برای بازار داخلی گاز ترکیه نیز اکتشافات گازی جدید یک موهبت الهی است زیرا در سال جاری و سال آینده میلادی حدود 30 درصد از قراردادهای گازی بلندمدت ترکیه -که بر پایه قیمت نفت منعقد شده است- منقضی خواهد شد. قراردادهای در حال انقضا شامل قرارداد واردات 6.6 میلیارد متر مکعب از جمهوری آذربایجان و ه میلیارد متر مکعب از روسیه است که پایان یافتن آنها بار مالی زیادی را به اقتصاد ترکیه تحمیل خواهد کرد، چرا که قراردادهای گازی بر پایه نفت اکنون بسیار پرهزینه‌تر از سال گذشته است. ترکیه علاوه بر قراردادهای مذکور، قراردادهای دیگری نیز برای واردات گاز از الجزایر، نیجریه، آمریکا و قطر دارد و سالانه از طریق خطوط لوله مقادیر قابل‌توجهی گاز از روسیه، آذربایجان و ایران وارد می‌کند.
در اختیار داشتن حجم عظیمی از ذخایر گازی فراساحلی که در سال 2023 وارد بازار خواهد شد، موضع ترکیه را در مذاکرات گازی ماه‌های آینده تقویت خواهد کرد. سال 2022 یک سال حیاتی برای ترکیه خواهد بود زیرا با توجه به اینکه ذخایر گازی این کشور در دسترس بازار قرار نخواهد گرفت، نیاز به تمدید قراردادهای کنونی یا انعقاد قراردادهای جدید همچنان وجود خواهد داشت. ترکیه در سپتامبر سال گذشته میلادی قراردادی برای واردات گاز از بلغارستان منعقد کرد. ترکیه طی سال‌های اخیر به‌طور متوسط سالانه 48 میلیارد مترمکعب گاز وارد کرده است، اما مصرف گاز این کشور در سال 2020 حدود 48.2 میلیارد مترمکعب بود؛ در حالی که ترکیه در سال 2020 تنها 441 میلیون مترمکعب گاز تولید کرد. خانوارها و کسب‌وکارهای ترکیه سال گذشته حدود 44 میلیارد دلار برای پرداخت قبوض گاز خود هزینه کردند.
اینکه آیا کشف ذخایر گازی عظیم در دریای سیاه درنهایت تأثیر مثبتی بر حل‌وفصل بحران کنونی شرق مدیترانه خواهد داشت یا خیر، خود یک معمای جالب است. البته مقامات ترکیه از جمله «فاتح دونماز» وزیر انرژی این کشور اعلام کرده‌اند که حفاری‌های جدید در منطقه شرق دریای مدیترانه -به‌ویژه در آب‌های مورد مناقشه با یونان و قبرس- ادامه خواهد یافت. وزیر انرژی ترکیه می‌گوید ظرفیت‌هایی در چاه‌هایی که تاکنون در شرق مدیترانه حفر شده است، وجود دارد و کشتی حفاری «یاووز» نیز قرار است طی ماه‌های آینده به بخش دیگری از آب‌های منطقه اعزام شود.