شکری الحسن استاد بوم‌شناسی عراقی است که در شهر بصره زندگی می‌کند. او از گذشته این شهر می‌گوید: «تا دهه 70میلادی، دمای هوای بصره تقریباً مثل دمای هوای جنوب اروپا بود.» آنطور که الحسن به خاطر می‌آورد بصره زمانی آنقدر کانال آب در خود داشت که برخی به آن ونیزِ خاورمیانه می‌گفتند. رودخانه شط‌العرب در این منطقه بسیاری از تالاب‌ها را از آب سیراب می‌کرد. در دهه 70میلادی بیش از 10میلیون اصله درخت نخل از همین رودخانه آب می‌خوردند و بهترین و مشهورترین خرماها را به کشاورزان خود می‌دادند. اما سه اتفاق مهم دست‌به‌دست هم دادند و اوضاع را دشوار کردند. اولی جنگ بود؛ دومین مورد به آب‌های شوری مربوط می‌شود که به دلیل سدها وارد رودخانه‌ها شده‌اند و سومین مورد نیز به اکتشاف نفت بازمی‌گردد که بسیاری از افراد را از کار کشاورزی غافل کرده و به تجارت طلای سیاه کشانده‌است. حالا دشت‌های زیبای این منطقه به صحراهای خشک‌و بی‌آب و علف تبدیل شده‌اند. در حال حاضر عراق هر سه روز یک‌بار میزبان گرد و غبار یا طوفان شن است. دمای بصره به بالای 53.9درجه سانتی‌گراد رسیده‌است، رکوردی که قبلاً مربوط به کویت و دره مرگ در کالیفرنیا بود. جما شپرد که در مرکز تحقیقات آب‌وهوایی سازمان ملل مشغول به کار است، می‌گوید: «تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد از دهه 70میلادی دمای هوا به تدریج افزایش یافته‌است. در این شرایط تعداد شب‌ها و روزهای خنک در بصره به حداقل رسیده‌است.»
مطالعاتی که در خاورمیانه صورت گرفته نشان می‌دهد بر خلاف دیگر نقاط جهان که تغییرات آب‌وهوایی منجر به زمستان‌های معتدل‌تر می‌شود، در خاورمیانه این تابستان‌ها هستند که گرم‌تر و آتشین‌تر می‌َشوند. حتی در سردترین نقاط خاورمیانه یعنی در مراکش نیز دمای هوا به 47درجه سانتی‌گراد رسیده‌است. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، دمای هوا در طول روز در این منطقه تا پایان این قرن بیش از 7درجه سانتی‌گراد افزایش خواهد یافت. مطالعه‌ای دیگر از سوی سازمان ملل نشان می‌دهد تعداد طوفان‌های شن در عراق از 120 مورد در سال به 300 مورد در سال خواهد رسید. اما این منطقه هیچ مکانیزمی برای مقابله با این مشکلات ندارد. افزایش جمعیت، تقاضا را برای آب بیشتر کرده و این منطقه را با بحران شدید آب مواجه کرده‌است. در حال حاضر در برخی از کشورهای عربی مناطقی وجود دارند که مردم آن‌ها آبی برای مصرف روزانه خود ندارند تا زنده بمانند. برآوردها نشان می‌دهد صنعا پایتخت یمن تا سال 2019 آبی برای مصرف نخواهد داشت. تعداد کمی از مردم به سیستم‌های خنک‌کننده دسترسی دارند اما برقی وجود ندارد که به کمک آن کولرها را روشن کنند.
تغییرات آب‌وهوایی قاتل جان آدم‌ها شده‌است. طبق مطالعات صورت‌گرفته در بخش محیط‌زیست سازمان ملل، سالانه 230هزار نفر در غرب آسیا به دلیل شرایط بدِ آب‌وهوایی جان خود را از دست می‌دهند و این رقم حتی بیشتر از جنگ است. یک استاد دانشگاه در ماساچوست پیش‌بینی کرده‌است که دمای هوا در سال‌های 2070 تا 2100 به حدی خواهد رسید که هیچ‌کس نمی‌تواند در این منطقه آن را حتی برای شش ساعت تحمل کند. در حال حاضر تنها روزهای معمولی تابستانی سپری می‌شود.
اما مردم منطقه نیز به بدتر کردن شرایط کمک کرده‌اند. آن‌ها با کشت و آبیاری بی‌رویه اولین آسیب محیط‌زیستی را به خود وارد کرده‌اند. در حقیقت آن‌ها مناطق خود را به یک کاسه پر از خاک و شن تبدیل کرده‌اند. دریاچه‌ها در این منطقه هر روز کوچک‌تر می‌شوند تا اینکه می‌میرند. افزایش سطح دریا می‌تواند تا پایان این قرن 11درصد از بحرین را در خود غرق کند. جنگ‌های پی‌درپی نیز در این منطقه مانع کشت درختان شده و همین امر به سادگی باعث تشدید مشکلات زیست‌محیطی در منطقه خاورمیانه شده‌است.
امروز بهتر از فردا
شاید بتوانند محیط‌زیستی مصنوعی برای خود درست کنند. کویت جزو مناطقی است که می‌تواند در این زمینه اقدام کند. اگر کشورهای منطقه دیر اقدام کنند شاید هزینه‌ها افزایشی سرسام‌آور داشته باشد به طوری‌که دیگر نتوانند آن را مدیریت کنند. عربستان سعودی به عنوان یکی از کشورهای درگیر در این ماجرا اقدامات خود را آغاز کرده‌است. شاهزاده این کشور تصمیم گرفته تا سال 2030 حدود 9.5گیگاوات انرژی تجدیدپذیر تولید کند. کشورهای عرب‌نشین نیز تصمیم گرفته‌اند کمیته‌ای تشکیل بدهند، دور هم جمع شوند و در مورد مشکلات تغییرات آب‌وهوایی گفت‌وگو کنند. حتی از سوریه نیز عده‌ای در این برنامه حضور خواهند داشت. اخیراً حتی جبهه النصره و القاعده نیز در ویدئوهایی در مورد مزایای پنل‌های خورشیدی صحبت کرده‌اند. البته اگر این سازمان‌ها هیچ انرژی نداشتند دنیا قطعاً جای بهترین برای زندگی بود. به هر حال این کشورها اقداماتی را آغاز کرده‌اند تا با تغییرات آب‌وهوایی در منطقه خود مقابله کنند. واقعیت این است که باید هر چه سریع‌تر در این زمینه اقدام کنند چرا که هر روز دیرتر باعث افزایش هزینه این اقدامات می‌شود.