نصرت‌الله مالکی، مدیرکل دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور با غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران دیدار کرد. او در این دیدار از ظرفیت دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور گفت.
مدیرکل شورای عالی ایرانیان در ابتدای جلسه ضمن معرفی این شورا و اشاره به این‌که شورا در سال 1383 با ریاست شورای عالی ریاست جمهوری و معاونت با وزارت امور خارجه افتتاح‌شده است، سخنان خود را آغاز کرد. در پی آیین‌نامه‌های گوناگون، 7 کمیته کاری از وزرا و روسای کمیته‌های کاری تأسیس شد و شورای ایرانیان از قدرت اجرایی بالایی برخوردار است.
مالکی گفت: در حال حاضر 4 میلیون نفر ایرانی خارج از کشور داریم که با سفارت‌ها در ارتباط هستند. که این افراد از ظرفیت بالا و قابل‌توجهی در زمینه‌های مختلف علمی، تجاری، سرمایه‌گذاری و ... برخوردار هستند. مالکی در ادامه صحبت‌های خود با موانع پیشرو ازجمله مسائل بانکی، کشتیرانی، بیمه، دو تابعیتی بودن، بورسیه و ... و همچنین مسئله مهم زبان فارسی برای نسل سوم و چهارم و ارتقا هویت ایرانی که به دلیل تحریم‌ها و فشارهای وارده پررنگ‌تر از قبل شده است.
او گفت: به‌عنوان‌مثال چین با احداث چایناتاون‌ها توانست در داخل هر کشور نفوذ کند و از 55 کشور در 53 کشور سفارت داشت و این‌گونه نفوذ فرهنگی داشته و از مسائل این‌چنینی جلوگیری کند. که این البته به دلیل اتحاد چینی‌ها در داخل و خارج کشور است. درحالی‌که آمریکا در دنیا نفوذ نظامی کرده است.
مالکی در ادامه از اتاق ایران خواست تا از فرصت‌های ایرانیان خارج از کشور استفاده و با مشارکت وزارت امور خارجه وبینارهای مختلف برگزار کند.
بعد از آن حقیقی، معاون مدیرکل اداره حقوقی و اقتصادی و کنسولی گفت: دبیرخانه شورای عالی ایرانیان خارج از کشور قصد دارد به چهارچوبی برسد که کمک به جذب سرمایه‌گذاران و نخبگان ایرانی در داخل کشور شود تا از پتانسیل‌های موجود در داخل ایران بهره‌وری شود و اداره جدید نخبگان که جذب نخبگان می‌کند، یکی از کارگروه‌های اقتصادی و بازرگانی است.
در ادامه هاشمی رئیس اداره حقوقی و کنسولی دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور گفت: نقش شورای عالی تسهیل‌گری است و ما در این زمینه تلاش می‌کنیم. با اتاق ایران هم‌نظر و هم‌عقیده هستیم و بزرگ‌ترین سرمایه، اعتماد ایرانیان خارج از کشور است. می‌توانیم پیشنهاد‌های اتاق را به‌صورت مصوبه دربیاوریم.
اصلی‌ترین مورد این است که سرمایه‌گذار می‌خواهد در ایران کار کند اما تضمین انتقال و سرمایه‌گذاری ندارد و یا سرمایه حاصل در ایران را نمی‌تواند خارج کند.
او ادامه داد: بزرگ‌ترین تشکل، خود اتاق است. اتاق ایران به دلیل پیشینه و قدمتی که دارد می‌تواند مامن باشد. وزارت کشور در حال حاضر ارائه مجوز تشکیل تشکل‌های مختلف را داده است و طرح یک تشکل و یک کشور همچنان برقرار است.
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران در ابتدای سخنان خود به ظرفیت‌های نیروی انسانی ایرانی اشاره کرد و گفت: زمانی که از ایران خارج می‌شود، در زمینه‌های اقتصادی، علمی، فرهنگی و... پرش ارتفاعی دارند که خیلی از ملت‌ها ندارند و همین مسئله باعث می‌شود تا ما در پی خروج این نیروها بازنده باشیم.
او ادامه داد: مجموع سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور بسیار زیاد است. و از مهم‌ترین علت‌های عدم توانایی ما در جذب ایرانیان مقیم خارج به داخل کشور همان عدم جلب اعتماد این افراد است.
شافعی تصریح کرد: علی‌رغم تصویب قانون و تضمین‌های پیش‌بینی‌شده در قانون در تضمین سرمایه‌گذار نتوانسته‌ایم به تعهدات فرد عمل کنیم. باید در نظر داشت که مسائل اقتصادی این‌چنینی می‌تواند به نفوذ سیاسی منجر شود.
او گفت: امور بین‌الملل اتاق ایران از وزارت امور خارجه درخواست اطلاعات کرده و آن وزارت اطلاعات موردنیاز و درخواستی را ارائه نداده است.
به گفته رئیس پارلمان بخش خصوصی کار دولت حمایت و هدایت تشکل‌هاست نه تشکیل تشکل جدید. می‌بایست بر این مسئله تمرکز کرد و بعضی از سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور به داخل کشور جذب شود.
شافعی تصریح کرد: مشکلات تکنولوژیکی در تولید بین ایران و کشورهای خارجی وجود دارد و فن‌آوری‌ها توسعه می‌یابند ولی ایران با شکاف مواجه است که با جذب نخبگان ایرانی و جذب تکنولوژی از خارج می‌توان آن را حل کرد.
بعد از آن محمدرضا کرباسی، معاون امور بین‌الملل اتاق ایران گفت: از سال 94 تاکنون همواره پیگیر مسئله مهم ایرانیان خارج از کشور بوده‌ایم. در سفرهای خارجی با ایرانیان خارج از کشور نشست‌هایی داشتیم و ظرفیت‌ها را شناسایی کردیم ولی به دلیل عدم اعتماد، ایرانی‌های مقیم خارج با ایران همکاری نمی‌کنند.
کرباسی گفت: تنگناهای داخلی و فشار و عدم پاسخگویی به ایرانیان باعث شده که تجار ایرانی با کشورهای دیگر کار کنند نه ایران. مشکلاتی ازجمله عدم پاسخگویی و پیگیری، گمرک، استعلام، و ... از مشکلات پیش رو بوده که ما به دنبال راه‌حل هستیم.
او ادامه داد: در همین راستا، تصمیم بر این بود که برای حمایت و رسیدگی‌های بیشتر به موارد مذکور قرار شد تا اتاق ایران فوکال پوینت باشد. و ما نقطه اتصال ایرانیان شدیم و سامانه‌ای را ایجاد کردیم برای پاسخ به سؤالات ایرانی‌های خارج از کشور. این کار را در زمان آقای حق‌بین شروع و بستر را فراهم کردیم و درخواست لیست اولیه ایرانیان خارج را داشتیم و اما وزارت امور خارجه اطلاعات موردنیاز را در اختیار امور بین‌الملل اتاق ایران قرار نداد.
کرباسی تصریح کرد: اتاق‌ها و کمیته‌های مشترک بازرگانی ما با ایرانیان خارج در تعامل هستند ولی هدف ما این بود شرایط و دیدگاه‌ها را تغییر داده تا این افراد با سرمایه‌های خود وارد عرصه اقتصادی ایران شوند. درنتیجه؛ این جو و عدم اعتماد ایرانیان به داخل کشور باید شکسته شود و ورود آن‌ها به ایران و شرایط را برای سرمایه‌گذاری تسهیل دهیم. باید جلوی خروج سرمایه را بگیریم و بعد از آن سرمایه‌های بلوکه‌شده ایرانی‌ها را آزاد و برگردانیم. برای تحقق این مسئله نیاز به همکاری مشترک اتاق ایران و وزارت امور خارجه داریم چراکه اتاق ایران آمادگی کامل را دارد.
او همچنین پیشنهاد داد تا نسبت به تشکیل انجمن‌های بازرگانی ایرانیان خارج از کشور با حمایت اتاق ایران اقدام شود.
کرباسی ادامه داد: ما از سال 1394 پیگیر روابط با ایرانیان خارج از کشور بودیم؛ در همه نشست هیات تجاری با ایرانیان خارج از کشور نشست داشتیم؛ معتقد هستیم که این‌ها ظرفیت بالایی دارند. مثلاً در کشور ژاپن بیش از صد فعال اقتصادی ایرانی کار می‌کنند که حرف مهمی در اقتصاد آن کشور دارند، ولی متأسفانه با ایران کار تجاری انجام نمی‌دهند.
کرباسی گفت: فشارهای مختلف و عدم پاسخگویی مشکل اصلی تجار است. ما در اتاق ایران به دنبال راهکاری برای جذب و همکاری با ایران تجار بودیم. ما سعی کردیم برای حل این مشکلات سامانه‌ای راه‌اندازی کنیم، تیم متخصص برای این حوزه در نظر گرفته شد ولی درنهایت وزارت امور خارجه اطلاعات ایرانی‌های خارج کشور را به دلیل محرمانه بودن ارائه نداد. البته ما در اتاق‌های مشترک خود به این اطلاعات دسترسی داریم اما انتظار ما این بود که وزارت خارجه این تعامل را برقرار می‌کرد.
او تأکید کرد: تشتت و چنددستگی در وزارت خارجه و دیگران ارگان‌ها مشکل‌آفرین است. باید انجمن بازرگانان ایرانی خارج از کشور در همه سفارت‌خانه ایجاد شود تا جو بی‌اعتماد از بین برود و برای حل تحریم‌ها راهکاری پیدا شود. نباید به ظرفیت و سرمایه ایرانی‌های خارج از کشور بی‌توجهی شود.
مظفر علیخانی، معاون تشکل‌ها و امور استان‌های اتاق ایران در ابتدای سخنان خود از وزارت امور خارجه خواست تا چنانچه دستور کار و یا برنامه‌ای برای برقراری هرچه بیشتر ارتباط با ایرانی‌های خارج را دارند در اختیار اتاق ایران قرار داده تا مشخص شود نقش بخش خصوصی چگونه و به چه شکل پیش‌بینی‌شده است.
او افزود: گام اول باید جلوگیری از خروج نخبگان از ایران باشد و گام دوم جذب سرمایه چراکه نابغه است که تولید ثروت می‌کند. گام بعدی آسیب‌شناسی این مسئله است که چرا نیرویی که برای کار آمده، ماندگار نمی‌شود. باید استراتژی‌ها به نمایندگی‌های ایران در خارج ابلاغ شود و کار ایرانی‌های خارج را تسهیل کنید.
علیخانی در آخر پیشنهاد داد تا یک دفتر خدماتی و فرهنگی برای ایرانیان خارج تشکیل شود در نمایندگی‌های ایران در خارج و باید جایگاه تأسیس و نظارت بر تشکل‌ها به اتاق ایران واگذار شود درحالی‌که دستگاه‌ها به دنبال موازی کاری هستند.
بعد از آن مالکی گفت: ما در وزارت امور خارجه با بخش خصوصی دغدغه مشترکی داریم. البته مشکلاتی در مسیر هست، برخی قوانین مبهم و تفسیرپذیر است. موانع و مشکلات اجرایی در عمل وجود دارد و باید از این‌ها درس گرفت تا بتوان بستر همکاری اقتصادی با ایرانیان خارج از کشور و جذب سرمایه‌گذاری فراهم کرد.