نشست مدیران گمرکی اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سراسر کشور با موضوع کریدور سبز گمرکی برگزار شد. مظفر علیخانی معاون استان‌ها و تشکل‌های اتاق ایران درباره ضرورت برگزاری این نشست گفت: همکاری ایران با کشورهای همسایه و منطقه و به ویژه با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا آن هم در شرایطی که اقتصاد و تجارت ایران از محدودیت‌های ناشی از تحریم به شدت رنج می‌برد بسیار حائز اهمیت است. و این نشست به دنبال تسهیل بهره‌برداری از فرصت‌های تجاری پیش روی ایران است.
هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه هم درباره برخی مشکلات پیش روی تجار برای استفاده از ظرفیت کریدور سبز گفت: از سال 95 کریدور سبز از سوی دو طرف به امضا رسید. همین کریدور را ترکیه هم ایجاد کرده است. اما در حالی که حجم صادرات مواد خام کشاورزی این کشور به 6 میلیارد دلار رسیده است ما نتوانستیم از همه ظرفیت‌های کریدور استفاده کنیم. این موضوع چند دلیل دارد از جمله بی‌اطلاعی فعالان اقتصادی از این موقعیت و یا بحث کدگذاری‌ها. اگر گمرک ایران بخواهد این کدگذاری را انجام دهد خیلی از مشکلات ما حل شده و می‌توانیم بخش زیادی از مواد خام کشاورزی خودمان را به روسیه صادر کنیم.
تیزهوش تابان، تبدیل گمرک آستارخان به پست گمرکی را یکی دیگر از مشکلات دانست و ادامه داد: بسیار یاز مراودات تجاری ما از آستاراخان انجام می‌شود. از مسئولین می‌خواهیم رایزنی کنند تا مثل گذشته به صورت یک گمرک مستقل در کشور روسیه عمل کند. از گذشته این گمرک فعال بود اما بعد از اینکه بازار مشترک در آستاراخان به وجود آمد گمرک آستارخان را به پست گمرکی تقلیل دادند و این منجر به معطلی کالاهای ما شده است.
در ادامه نشست، کاخکی مدیرکل دفتر همکاریهای بین‌المللی گمرک جمهوری اسلامی درباره مزیت‌های پذیرش و فعالیت تجار در کریدور سبز توضیحاتی داد. او با بیان اینکه پروژه کریدور سبز گمرکی ایران و رسیه را در سال 85 با هدف ایجاد بستری برای استفاده از تسهیلات برای تبادل کالای تجار شروع کردیم ادامه داد: کاهش اسناد مورد نیاز برای انجام تشریفات گمرگی، تسریع در انجام این تشریفات و به حداقل رساندن استفاده از فرم‌های گمرکی بر اساس تحلیل اطلاعاتی کالاها در چارچوب سیستم مدیریت ریسک و در نهایت افزایش تجارت بین دو کشور ایران و روسیه از اهداف این پروژه بوده است.
او با اشاره به مزیت های ورود به این پروژه برای تجار گفت: توسعه همکاریهای گمرکی به ویژه در زمینه تبادل الکترونیکی اطلاعات، ایجاد شرایط مطلوب برای فعالان تجاری، افزایش کارایی کنترل‌های گمرکی، حذف و یا تسهیل در کنترل‌های فیزیکی در گمرک دو کشور برای تجاری که از طرفین معرفی می‌شوند و همچنین پذیرش اظهارنامه‌های گمرکی مشمول حداقل اسناد به شرط ارائه اسناد در مدت تعیین‌شده، تبادل اطلاعات مربوط به کالاها و وسایط حمل و نقل فعالان حوزه تجارت خارجی بین دو کشور، استفاده داوطلبانه از این پروژه برای فعالان تجارت خارجی ایران و روسیه، تبادل فهرست فعالان تجارت خارجی مشمول این پروژه که دارای ریسک پایین تخلفات گمرکی هستند از مزیت های کریدور سبز گمرکی ایران و روسیه برای تجار است.
به گفته او چارچوب این پروژه بر مبنای شفافیت و قابلیت پیش‌بینی‌پذیر بودن و غیرتبعیض‌آمیز بودن مبادلات است. همچنین ارائه الکترونیکی اطلاعات به گمرک طرف دیگر قبل از اظهار کالا به گمرک مقصد و نیز تصاویر اسنادی نظیر: فاکتور، اسناد محموله و حمل و ...با هدف تسریع در انجام تشریفات گمرک، کاهش تعداد اسناد مورد نیاز و اولویت داشتن در گمرکات طرفین برای ترخیص کالاهای خود، استفاده از مزایای تسریع در انجام تشریفات گمرکی در گمرکات طرفین، عدم انجام کنترل‌های فیزیکی گمرکی برای اشخاص فاقد سابقه تخلف و در نهایت کنترل فیزیکی در حداقل زمان از دیگر مزایای کردیور سبز است.
کاخکی به مراحل پذیرش در کریدور در گمرک جمهوری اسلامی اشاره کرد و ادامه داد: برای اینکه یک فعال اقتصادی بخواهد در این پروژه قرار بگیرد شرایطی داریم که در وبسایت irica.ir قید شده است. از جمله دریافت معرفی‌نامه از معاونت امور بین‌الملل اتاق ایران به دفتر همکاریهای بین‌الملل توسط متقاضی، تکمیل فرم ثبت نام، تکمیل فرم تعهدنامه، تکمیل مشخصات شرکت متقاضی به زبان انگلیسی، تکمیل فرم اعلام مشخصات شرکت روسی طرف قرارداد شرکت ایرانی توسط متقاضی، ارسال فرم‌های تکمیل‌شده به گمرک روسیه، اعلام به شرکت در صورت پذیرش از طرف گمرک روسیه توسط دفتر همکاریهای بین الملل گمرک.
به گفته او مراحل اجرایی کریدور سبز در گمرک روسیه هم عبارت‌اند از: اطلاع رسانی قبل از ورود، سیستم ارتباطات الکترونیکی، اظهارنامه الکترونیکی ، کاهش تعداد اسناد، ترخیص خودکار کالا که اینها منجر به کاهش مدت زمان معطلی کالا و تسریع در ترخیص کالا می‌شود.
بنا بر توضیح کاخکی در نقشه راهی که روس‌ها برای اجرای پروژه کریدور سبز پیش‌بینی کرده‌اند حداکثر زمان ترخیص کالا برای صادرات 3 ساعت و 10 دقیقه و برای واردات 46 ساعت و 20 دقیقه در نظر گرفته شده است. همچنین تعداد اسناد برای واردات به 4 سند و اسناد صادرات به 3 سند کاهش یافته است. به علاوه تسریع در ترخیص کالا در مرحله بازرسی نیز 19 دقیقه در نظر گرفته شده است.
کاخکی با اشاره به آمار مقایسه‌ای سه ماهه اول سال 99 و 1400 درباره مبادلات تجاری ایران و روسیه گفت: خوشبختانه تبادل تجاری ما با روسیه افزایش داشته است. واردات ما به ارزش دلاری 772 میلیون دلار در سه ماهه اول امسال نسبت به سه ماهه سال قبل حدود 15 درصد افزایش داشته است. در مورد صادرات هم حدود 49 درصد صادرات ما به روسیه نسبت به سه ماهه اول سال 99 افزایش داشته است.
در ادامه کاخکی در پاسخ به این سوال که در این کریدور برای رفع مشکل نقل و انتقال ارز در مبادلات با اتحادیه اوراسیا که همچنان برقرار است چه تصمیمی گرفته شده گفت : با توجه به مشکلاتی که در سوئیفت وجود دارد بحث نقل و انتقال ارز بین ایران و اوراسیا هم از این قاعده مستثنا نیست. در سازمان توسعه تجارت که متولی اجرای موافقتنامه تشکیل منطقه تجاری ایران و اوراسیا است کارگروه بانکی پیش‌بینی کرده‌اند تا راه حلی برای مشکلات پیدا کنند. الان استفاده از صرافی‌ها در دستور کار قرار گرفته است. به علاوه روسیه به این جمع‌بندی رسیده که از سوئیفت داخلی استفاده کند که از سوئیفت بین‌المللی مجزا باشد و مکانیزم‌های نقل و انتقال ارز را برای کشورهای تحت تحریم پیدا کند و تبادل با روبل را جایگزین مبادله با دلار کند. همه اینها پیش‌بینی شده اما فعلا تنها راه حل عملیاتی موجود در حال حاضر استفاده از صرافی‌هاست.
در ادامه تیزهوش تابان، رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه هم به این سخنان اضافه کرد : بازرگانان ما می‌توانند روبل دریافتی خودشان را به بیزینس بانک تحویل بدهند و بعد از مدت زمان کمتر از 72 ساعت ریال خودشان را در ایران تحویل بگیرند. اگرچه این تبدیل هزینه دارد اما راه انتقال بسیار مطمئنی است. در غیر این صورت بازرگانان باید از صرافی‌ها استفاده کنند.
تیزهوش در پایان این نشست به مشکل قوانین و بخش‌نامه‌های متعدد در صادرات ایران اشاره کرده و گفت: ما در همه جا حضور داریم اما استمرار این حضور ضعیف است. الان در روسیه شرایط خوبی برای فعالیت ما ایجاد شده است اما بخش‌نامه و آیین نامه‌هایی که هر لحضه صادر می‌شوند مسیر فعالیت را برای فعالان اقتصادی سخت کرده‌اند.