برای نخستین بار به شکل رسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گزارشی با عنوان «پایش فقر»، خط فقر رسمی کشور را منتشر کرد. گزارش پایش فقر در سال 99 نشان می‌دهد که خط فقر سرانه به‌طور متوسط با 38 درصد رشد نسبت به سال قبل از آن، به یک میلیون و 254 هزار تومان رسیده است. تورم بالای بخش خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و همچنین بخش مسکن در سال ۱۳۹۹ که عمده هزینه‌های خانوار فقیر را تشکیل می‌دهد، از دلایل اصلی این افزایش است. همچنین خط فقر برای یک خانواده سه‌نفره 2 میلیون و 758 هزار تومان و برای خانواده چهارنفره، 3 میلیون و385 هزار تومان برآورد شده است.
یادمان باشد که این محاسبه در شرایطی انجام شده که میانگین نرخ تورم در سال 99 ، 36.4 درصد بود و امسال که این میزان به بیش از 44 درصد رسیده همه این شاخص ها در وضع بدتری قرار خواهند گرفت.
یک‌سوم ایرانی‌ها زیر خط فقر
براساس این گزارش، نرخ فقر در سال 1398 حدود 32 درصد محاسبه شد که این وضعیت در سال 99 بدتر از قبل بوده است اما در این گزارش عدد آن مشخص نشده است. همچنین تعداد افرادی که درآمدی کمتر از خط فقر در سال 98 داشته‌اند، به بیش از 26 میلیون رسیده است؛ یعنی حدود یک سوم جمعیت و به بیانی دیگر یعنی از هر سه نفرایرانی در این سال، یک نفر زیر خط فقر، درآمد داشته است.
سیستان‌وبلوچستان فقیرترین و تهران ثروتمندترین استان‌ها
وزارت رفاه در گزارش خودش برای مقایسه میزان فقر در سطح منطقه‌ها از شاخص نسبت هزینه گروه خوراک به کل هزینه‌ها استفاده کرده است. در این بررسی هرچه سهم گروه خوراک و آشامیدنی از کل هزینه‌ها در منطقه‌ای بیشتر باشد، آن منطقه از سطح رفاهی پایین‌تری برخوردار است.
بر این اساس در سال 99 سهم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها از کل هزینه‌ها به 23.4 درصد رسیده که نسبت به سال 98 که 22.1 درصد بوده، افزایش یافته است. این یعنی سطح رفاه خانوار در سال 99 کاهش یافته است. در سال 98 دهک اول حدود ۳۳ درصد هزینه‌های خود را به تامین اقلام خوراکی و آشامیدنی اختصاص داده است؛ این در حالی است که دهک دهم تنها ۲۶ درصد هزینه‌های خود را صرف اقلام خوراکی و آشامیدنی کرده است.
شواهد بین استانی نیز مشخص‌کننده و تاییدکننده وضعیت فقر در کشور است. بر اساس این شاخص استان سیستان‌وبلوچستان از نظر میزان فقر نسبت به بقیه استان‌ها وضعیت بغرنج‌تری دارد به طوری که در بین 20 شهرستان محروم ایران، 11 شهرستان در استان سیستان‌وبلوچستان قرار دارند. همچنین سه شهرستان استان کرمان در جرگه ۲۰ شهرستان محروم قرار گرفته‌اند. این در حالی است که تهران بهترین وضعیت را در زمینه میزان فقر دارد. همچنین دهک اول درآمدی در استان سیستان‌وبلوچستان با 6/ 50 درصد، بیشترین نسبت هزینه‌های خوراکی به کل هزینه‌ها را دارد. در مقابل دهک اول درآمدی در استان گیلان با 9/ 25 درصد، کمترین نسبت هزینه‌های خوراکی به کل هزینه‌ها را بین دهک‌های اول درآمدی در استان‌های مختلف به خود اختصاص داده است.
مسیر نزولی درآمد سرانه
در این گزارش به درآمد سرانه ایرانی‌ها در دهه 90 هم اشاره شده است. منظور از درآمد سرانه، میزان تولید ناخالص داخلی تقسیم بر جمعیت کشور است که از سال 1390 روندی کاهشی داشته؛ به‌طوری‌که خانوارهای ایرانی در سال 98 نسبت به سال 90 حدود 34 درصد یعنی یک‌سوم درآمد سرانه خود را از دست داده‌اند؛ پس می‌توان گفت که ایرانیان طی دهه 1390 به‌طور پیوسته با کاهش رفاه مواجه بوده‌اند.