رئیس اتاق بیرجند گفت: در چهارماهه امسال از مجموع 22 هزار تن تولید زرشک در استان خراسان جنوبی فقط ۱۹۰ تن صادر شده که رقم بسیار ناچیزی است.
محسن احتشام در چهارمین نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان در سال جاری، افزود: ۳۶ هزار خانوار در خراسان جنوبی از محل تولید زرشک امرار و معاش می‌کنند و ۹۸ درصد تولید زرشک ایران در این استان است.
وی تصریح کرد: سالانه ۲۲ هزار تن زرشک خشک در خراسان جنوبی تولید می‌شود اما متأسفانه رقم صادرات این محصول بسیار ناچیز است، به‌عنوان‌مثال سال ۱۳۹۶ حدود ۴۸۰ تن صادرات زرشک در کشور داشتیم که سال گذشته این مقدار به ۳۲۰ تن کاهش یافته است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند گفت: مشکل اصلی که امروز کشاورزان زرشک کار خراسان جنوبی درگیر آن هستند به دلیل نبود صادرات یا صادرات ناچیز آن است.
وی افزود: در اتاق بیرجند اقدامات خوبی برای معرفی محصول زرشک انجام شد که در افزایش صادرات محصول تأثیرگذار بود چراکه قبل از سال ۹۵ صادرات این محصول سالانه کمتر از ۱۰۰ تن بود.
احتشام گفت: برای معرفی زرشک در سطح جهآن‌همچنین بروشور تخصصی به زبان انگلیسی را تهیه و به‌تمامی سفارت‌خانه‌ها ارسال کردیم و در بسیاری نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور فعالی برای معرفی این محصول داشتیم اما نتوانست رقم صادرات را به‌صورت چشمگیر افزایش دهد.
وی با اشاره به اینکه به فصل برداشت محصول زرشک نزدیک می‌شویم افزود: پیشنهاد ما به وزارت جهاد کشاورزی این است که قیمت پایه زرشک تازه را مشخص کند و بعد به معنای واقعی صندوق حمایت از محصولات کشاورزی وارد میدان شود و به کشاورزان کمک کنند.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند گفت: در حال حاضر حجم زیادی از زرشک سال گذشته روی دست کشاورزان باقی مانده و به فروش نرسیده است، از طرفی فصل محصول جدید هم فرامی‌رسد که این موضوع مشکل کشاورزان را دوچندان می‌کند.
وی ادامه داد: شیوع کرونا و تعطیلی بسیاری از تالارها و رستوران‌ها هم در کاهش قیمت و مصرف زرشک و بازار سوغات تأثیرگذار بوده است.
احتشام گفت: یکی از درخواست‌های زرشک کاران این است که یک قیمت منصفانه‌ای با توجه به هزینه تمام‌شده تولید تعیین و این قیمت حفظ شود، باید موانع پیش‌رو صادرات این محصول هم به‌صورت جد برداشته شود.
وی عنوان کرد: ما در اتاق بازرگانی خواهان ساماندهی بازار محصولات استراتژیک خراسان جنوبی ازجمله زرشک، زعفران و عناب هستیم، از طرفی باید برای بازاریابی محصولات کشاورزی برنامه‌ریزی به‌موقع داشته باشیم.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند با تأکید بر اینکه باید برای بازاریابی محصولات استراتژیک خراسان جنوبی راهکارهای عملیاتی ارائه و اجرایی شود گفت: باید صادرکنندگان و سرمایه‌گذارانی که در زمینه محصولات استراتژیک استان سرمایه‌گذاری می‌کنند، موردحمایت قرار گیرند.
وی گفت: باید برنامه‌ریزی‌ها در خصوص بازار زرشک به‌گونه‌ای انجام شود که از وضع موجود به وضعیت مطلوب برسد و از نارضایتی کشاورزان کاسته و خشنودی آنان فراهم گردد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند هم با بیان اینکه مدت‌ها سخن از برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی بوده اما شاهد اجرای برنامه‌ای در این حوزه نبوده‌ایم، عنوان کرد: باید آموزش‌های لازم در جهت پیشگیری از ایجاد بار میکروبی بر روی محصول به کشاورزان ارائه شود.
سید حسین خیریه افزود: همچنین تصویب احداث سازه‌هایی در بارگاه‌های زرشک کمک‌کننده استقبال زرشک کاران از بارگاه‌ها است چراکه در کنار هر زمین زرشک باید بارگاه آن‌هم وجود داشته باشد ولی قانون منع ساخت‌وساز باعث کاهش رغبت کشاورزان شده است.
وی تصریح کرد: در زمینه صنایع تبدیلی نیز برخی وارد میدان شدند ولی در اواخر کار به مشکل سرمایه در گردش برخوردند و کنار کشیدند که نیاز است در این زمینه تعاونی‌هایی روستایی کمک کنند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم در این نشست گفت: محصول زرشک یکی از محصولات استراتژیک و دارای ارزش‌افزوده بالایی در بخش کشاورزی استان است.
غلامرضا قوسی افزود: در مناطقی که زرشک وجود دارد، مهاجرت کمتری داشتیم چراکه این محصول تا حدودی درآمد خانوارهای روستایی را تأمین کرده است.
وی با تأکید بر اینکه کرونا مشکلاتی را در بازار فروش محصول زرشک ایجاد کرده است گفت: در حال حاضر محصول زرشک متناسب با هزینه‌های تولید آن خریداری نمی‌شود و کشاورزان متضرر می‌شوند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اظهار داشت: در زمینه محصول زرشک تبلیغات و اطلاع‌رسانی لازم در بازار داخلی و خارجی انجام نشده و این محصول ازجمله محصولات لوکس کشاورزی محسوب می‌شود.
وی گفت: سالیان گذشته بیشترین بازار فروش زرشک خراسان جنوبی را در بازار مشهد به‌عنوان سوغات داشتیم که کرونا به‌شدت آن را تحت تأثیر قرار داده است.
قوسی عنوان کرد: در سطح بازارهای جهانی هم استانداردهای محصولات کشاورزی ازنظر میکروب‌یابی افزایش یافته که باید مباحث آموزشی و توسعه‌ای در زمینه تولید محصولات کشاورزی به‌خصوص محصول زرشک را توسعه دهیم که تغییر نحوه کار کشاورزان زمان‌بر است.
وی با تأکید بر اینکه در خراسان جنوبی باید آزمایشگاه کیفیت‌سنجی محصولات کشاورزی ایجاد شود گفت: با این اقدام محصول تولیدی در داخل استان و قبل از ورود به بازارهای جهانی کیفیت‌سنجی می‌شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی افزود: شرکت دانش‌بنیان، پارک علم و فناوری و جهاد دانشگاهی باید در تولید مکمل‌ها و فرآوری محصول کشاورزی به‌خصوص زرشک ورود پیدا کنند.
وی گفت: محصول زرشک و عناب خراسان جنوبی در بازارهای جهانی ناشناخته است که باید روی تبلیغات و بازاریابی این محصولات بیش از گذشته تلاش شود و مجموعه جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم در این زمینه آمادگی همکاری لازم را برای همکاری با بخش خصوصی دارد.
شرکت تعاونی برای محصولات راهبردی خراسان جنوبی ایجاد شود
حمید ملانوری استاندار خراسان جنوبی در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان تأکید کرد: برای رفع مشکلات زرشک کاران، باید شرکت تعاونی زرشک بر پایه سرمایه‌های مردمی ایجاد شود.
وی به مشکلات چندین ساله و همیشگی زرشک کاران استان اشاره کرد و گفت: از بدو ورود بنده به استان، این دغدغه مطرح شد و راهکارهایی هم برای رفع نگرانی‌های مردم ارائه گشت.
وی ادامه داد: در یکی از اولین جلسات ستاد توسعه خاوران به این موضوع ورود شد و تأکید کردیم که بهترین راهکار برای رفع مسائل موجود، راه‌اندازی یک شرکت تعاونی است.
استاندار با اشاره به محصولات استراتژیک و بسیار ارزشمند استان گفت: موضوع راه‌اندازی شرکت تعاونی باید برای عناب و زعفران هم دنبال شود تا منجر به ایجاد ارزش‌افزوده در این محصولات گردد.
ملانوری ادامه داد: در جریان سفر رئیس اتاق تعاون کشور به استان، به موضوع راه‌اندازی این شرکت تعاونی تأکید شد و مورد موافقت هم قرار گرفت اما بعدازآن جلسه، تعدادی از تعاونی‌ها طی مکاتبه‌ای اعلام کردند، آمادگی لازم برای انجام این کار را دارند.
وی متذکر شد: در راستای حمایت از تولیدکنندگان استان، قول حمایت از این تعاونی‌ها را هم دادیم اما شواهد امر و مشکلاتی که الآن وجود دارد، نشان‌دهنده کم‌کاری این تعاونی‌هاست.
استاندار فرآوری را بهترین راهکار برای ایجاد ارزش‌افزوده در محصولات کشاورزی عنوان کرد و گفت: اینکه تنها ۸ درصد از ۲۲ هزار تن زرشک فرآوری می‌شود یا ۲۰ درصد ۶۷ تن زعفران استان به‌صورت بسته‌بندی عرضه می‌شود، نشان‌دهنده کم‌کاری در این زمینه است.
ملانوری تأکید کرد: ما به دنبال این هستیم که برای محصولات کشاورزی استان، کار اساسی انجام شود و پیشنهاد هم می‌کنم که از تجربیات تعاونی‌های قدری همچون شرکت تعاونی پسته رفسنجان استفاده شود.
وی ادامه داد: اقدامات گسترده این تعاونی سبب شده، پسته به یک محصول صد درصد صادراتی تبدیل شود و بعد از نفت، دومین کالای صادراتی کشور باشد.
به گفته وی، این شرکت تعاونی، به تعیین‌کننده قیمت پسته در دنیا تبدیل شده است.
استاندار خاطرنشان کرد: این شرکت تعاونی باید بر پایه توان خود مردم راه‌اندازی شود تا خودشان تصمیم گیر باشند و سود حاصل از اقدامات هم عاید خودشان شود.
ملانوری با اشاره به سودآوری معادن، اظهار داشت: معدن از نگاه سرمایه‌گذاران از طلایی‌ترین سرمایه‌گذاری‌هاست اما اینکه ما ۲۳۰ معدن مجوز دار غیرفعال در استان داریم، به جهت نابلدی و ناآشنایی سرمایه‌گذاران در این مورد است.
وی متذکر شد: استفاده از تجربیات حوزه‌های موفق در هر زمینه‌ای می‌تواند مشکلات را برطرف کرده و سودآوری به همراه داشته باشد.