کاهش درآمد عربستان از حج، به یکی از موضوعات روز خبرگزاریهای جهان تبدیل شده است. در تمام گزارشهای مربوط به آنها، رد پای ایران پیداست. پایگاه خبری اتاق ایران پیشتر از گزارش سیانان مانی با عنوان تسکین درد نفتی عربستان با کسب درآمد از زائران نوشته بود. رویترز نیز امروز در اینباره نوشته است:
درآمد عربستان سعوی از حج، با ضربه بزرگی مواجه شده است. زائران کمتری به این کشور رفتهاند و در نتیجه پول کمتری هم در آنجا خرج شده است.
مقامات عربستانی میگویند 1.86 میلیون زائر در مراسم حج امسال شرکت کردهاند که 1.3 میلیون نفر از آنها از خارج عربستان به این کشور آمدهاند. اوج تعداد این زائران در چند سال گذشته به 3 میلیون نفر رسیده بود.
مروان عباس شعبان، رئیس کمیته کلی پادشاهی در امور حج و عمره میگوید:«تعداد زائران خارجی ده درصد کاهش یافته و تعداد زائران داخلی نیز نصف شده است. همچنین تجارت مربوط به حج، به نصف کاهش یافته است.»
مسلمانانی هم که به حج آمدهاند، کمتر از گذشته پول خرج میکنند. علی الحیرابی، جواهر فروشی در مکه میگوید:«مردم به اینجا میآیند، اما موقعیت آنها مانند زمانی نیست که در جهان صلح بود. این مشکلی است که در کشورهای عرب وجود دارد.»
عربستان سعودی و همسایههای عرب آن، از افت قیمت جهانی نفت رنج میبرند، این مسئله باعث کاهش بودجه دولت، حقوقهای کمتر و کاهش در هزینههای داخلی اسرافکارانه شده است. جنگ در خاورمیانه نیز به حج ضربه زده است.
کارشناسان دلایل مختلفی را برای کاهش زوار امسال ارائه میدهند. یکی از مشهودترین این دلایل، تحریم حج توسط ایران است که شهروندانش را از شرکت در مراسم حج امسال بعد از تتنشهای دیپلماتیک منع کرده است.
ایران، عربستان را به خاطر ضعف امنیت در سال گذشته که منجر به کشته شدن 2 هزار و 70 نفر شد، سرزنش میکند. عربستان نیز ادعا میکند امنیت حج طی سال گذشته افزایش یافته و از ایران به خاطر سیاسی کردن این مراسم انتقاد میکند.
جنگ در عربستان، عراق، یمن و لیبی که در سالهای گذشته نیز باعث کاهش ورود زوار به عربستان شده بود، امسال افزایش پیدا کرده است. اکثر مردم سوری و یمنی، حالا در سرزمینهای کنترل شده توسط طرف متخاصم، عربستان سعوی، زندگی میکنند. این مسئله، کار آنها را برای گرفتن ویزا دشوار کرده است.
اسامه بن فاضل، شهردار مکه برای تنشزایی میگوید:«قطعا این مسائل بر بخشهای مختلف اقتصادی اثرگذار است، اما بخش خصوصی همیشه به دنبال نور انتهای تونل و فرصتهای سرمایهگذاری میگردد.»
به گفته او، بازسازی کعبه و هتلای اطراف آنجا که باعث شده منطقه به فضای درهمی برای جرثقیلها تغییر شکل دهد، آینده تجارت در این منطقه را به پیش میبرد و باعث میشود شهر در سال 2020 بتواند 3.7 میلیون زائر و در سال 2042، 6.7 میلیون زائر را در خود جای دهد.