نهمین روز از ماه اکتبر هر سال (17 مهر) به مناسبت سالگرد تشکیل اتحادیه جهانی پست (UPU) به عنوان روز جهانی پست گرامی داشته می‌شود. این اتحادیه در سال ۱۸۴۷ با هدف ایجاد و حفظ یک سامانه پستی برای برقراری جریان آزاد نامه‌ها در جهان، در شهر بُرن سوییس آغاز به کار کرد.
از صد و شصتمین دهه تقویم میلادی، نخستین سیستم‌های پستی ملی در بسیاری از کشورها راه‌اندازی شدند. به تدریج کشورها توافق کردند تا تبادل نامه را به صورت بین‌المللی انجام دهند. در اواخر صد و هشتادمین دهه میلادی یک سرویس پست جهانی تشکیل شد که البته کُند و پیچیده بود. تولد اتحادیه جهانی پست در سال ۱۸۴۷ ، راه را برای ظهور سرویس پستی کارآمدی که امروز موجود است، هموار کرد. در سال ۱۹۴۸ این اتحادیه به یکی از آژانس‌های سازمان ملل متحد تبدیل شد.
روز ۹ اکتبر نخستین بار در کنگره ۱۹۶۹ اتحادیه جهانی پست در توکیوی ژاپن به عنوان روز جهانی پست تعیین شد. از آن زمان تاکنون همه کشورهای جهان با برگزاری مراسم مختلف بر اهمیت سرویس پستی تاکید می‌کنند. فعالیت‌ها و برنامه‌های فراوانی به مناسبت این روز در جهان برگزار می‌شود. ادارات پست در برخی کشورها نمایشگاه‌های ویژه کلکسیون تمبر برگزار می‌کنند، درهای این ادارات به روی عموم بازدیدکنندگان باز شده و کارگاه‌هایی با مضمون تاریخچه پست برگزار می‌شود. همچنین ادارات پست در بسیاری از کشورها از این رویداد به عنوان فرصتی برای معرفی یا ترویج محصولات و خدمات پستی جدید استفاده می‌کنند.
سازمان ملل متحد، هدف از گرامی‌داشت این روز را آگاهی‌افزایی در مورد نقش مهمی که سیستم پستی در زندگی روزمره افراد و کسب‌وکارها و پیشرفت اجتماعی و اقتصادی کشورها ایفا می‌کند، می‌داند.
پست در ایران
ایرانیان برای نخستین بار در زمان هخامنشیان اقدام به تاسیس واحد رسمی پست با عنوان «چاپارخانه» کردند که در آن چارچوب به وسیله اسب‌های تندرو تمامی اخبار، گزارش‌ها و مکاتبه‌های دولتی بین پایتخت با سایر ایالات منتقل می‌شد.
این روند در طول تاریخ ایران در هر دوره ازسلسله‌های پادشاهی ادامه یافت و در بعضی از مواقع بهتر و در پاره‌ای از زمان‌ها دچار رکود شد تا اینکه امیرکبیر در سال‌های اول صدارت خود همراه با سایر اصلاحات، با وضع قوانینی در این حوزه، زمینه شکل‌گیری پست منظم را مهیا کرد.
پست در ایران تا سال 1258 به صورت «اداره پست» به فعالیت خود ادامه می‌داد تا اینکه در این سال ناصرالدین شاه قاجار دستور تاسیس «وزارت پست» را صادر کرد. در زمان صدارت امیرکبیر تحولات بزرگی در وزارت پست ایران رخ داد و در پی آن نظام پستی جدید در کشور ایجاد شد؛ در این دوره سرویس‌های پستی منظمی بین شهرها ایجاد و تعرفه‌های پستی تعیین شد همچنین آیین‌نامه پستی کشور نیز به تصویب رسید. در سال 1288 با رواج تلگراف نام این وزارتخانه به «وزارت پست و تلگراف» تغییر کرد. در دوره رضاخان و در سال 1308 با خرید سهام شرکت تلفن، «وزارت پست و تلگراف و تلفن» شکل گرفت.
با پیروزی انقلاب اسلامی شیوه‌‌های ارائه خدمات پستی از لحاظ کمی و کیفی ارتقا یافت که از میان آنها می‌توان به حذف ساختار سنتی پست، اجرای مکانیزاسیون و اتوماسیون شبکه پستی و ایجاد سرویس‌های جدید و متنوع نظیر پست پیشتاز، صندوق شخصی و پست اکسپرس اشاره کرد. همچنین در پی رواج خدمات اینترنتی و شکل‌گیری روش‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی، نام این وزارتخانه به «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» تغییر داده شد.
سامانه هوشمند رضایتمندی مشتریان راه‌اندازی می‌شود
امروز با تغییرات گسترده و سریعی که در عرصه ارتباطات شاهد هستیم، موضوع هوشمندسازی روند تبادلات پستی مطرح بوده و در سطح دنیا به جد دنبال می‌شود. از طرفی سطح رضایت مشتریان دراین حوزه مورد توجه جدی است. در همین رابطه رمضانعلی سبحانی‌فر، مدیرعامل شرکت ملی پست از راه‌اندازی سامانه هوشمند سنجش رضایت مشتریان تا یک‌ماه آینده خبر داده و هدف از این اقدام را افزایش کیفیت خدمات پستی در امتداد مسیر پیشبرد طرح تحول دیجیتال پست اعلام کرد.
او همچنین به تغییر و بازنگری در زیرساخت‌های پست اشاره کرد و افزود: در ادامه هوشمندسازی مراکز تجزیه و مبادلات کشور، به‌زودی بزرگ‌ترین مرکز تجزیه و مبادلات کشور واقع در چهارراه لشگر مجهز به بزرگ‌ترین و به‌روزترین دستگاه سورتینگ خاورمیانه خواهد شد.
سبحانی‌فر معتقد است با راه‌اندازی این سیستم در مرکز تجزیه و مبادلات پستی کشور شاهد افزایش چند برابری سرعت سیر مرسولات، کاهش ضریب خطای انسانی و در پی آن ارتقای رضایت مشتریان خواهیم بود.
رشد 40 درصدی ترافیک بسته و امانات پستی در 6 ماهه اول سال
دراین بین محسن وطن‌پرست، مدیرکل مهندسی عملیات پستی و امور پیمانکاران شرکت ملی پست نیز با اشاره به تغییر ماهیت فعالیت شرکت ملی پست با توسعه شبکه‌های اجتماعی و تجهیزات ارتباطی در سال‌های اخیر و گرایش مردم به خرید و فروش اینترنتی به رشد ۵۴ درصدی ترافیک سرویس تجارت الکترونیک در سال ۱۳۹۹ نسبت به مدت مشابه سال گذشته اشاره کرد و از راه‌اندازی سامانه جامع تجارت الکترونیک شرکت پست و افتتاح آن در روزهای آینده خبر داد.
او با بیان اینکه اقبال مردم به خرید و فروش اینترنتی بیشتر از قبل شده، تصریح کرد: با توجه به شیوع همه‌گیری و تأکید ستاد ملی مقابله با کرونا برای ماندن در خانه، فعالیت شرکت ملی پست افزایش محسوسی داشته به‌طوری‌که ترافیک بسته و امانات پستی با یک جهش قابل توجه با ۸۵ درصد رشد از حدود ۲۷ میلیون در سال ۱۳۹۸ به ۵۰ میلیون در سال ۱۳۹۹ رسید و این روند صعودی در شش ماهه سال جاری به نسبت مدت مشابه سال گذشته نیز با رشد ۴۰ درصدی همراه بود.
کاهش تمرکز ۲۵ درصدی فرآیند آماده‌سازی و رهسپاری مرسولات پستی
وطن‌پرست ادامه داد: رشد غافلگیرکننده و معنادار مرسولات پستی فشار مضاعف بر واحدهای عملیاتی به ویژه فرآیند پردازش مرسولات وارد کرد که برای سامان‌دهی این وضعیت بر اساس مطالعات انجام‌شده مدل حمل‌ونقل شبکه خطوط پستی اصلاح و شش هاب پست منطقه‌ای شامل اصفهان، مشهد، تبریز، شیراز، همدان و ساری راه‌اندازی شد. با راه‌اندازی این مراکز علاوه بر کاهش تمرکز ۲۵ درصدی فرآیند آماده‌سازی و رهسپاری، مدت زمان سیر مرسولات پستی و همچنین کیفیت خدمت‌رسانی به مشتریان (با کاهش تعداد دفعات تخلیه و بارگیری و کاهش نقاط مبادله) بهبود پیدا کرد.
بر اساس اظهارات مدیرکل مهندسی عملیات پستی و امور پیمانکاران شرکت ملی پست با راه‌اندازی این مرکز هوشمند، امکان آماده‌سازی مرسولات قراردادی پرترافیک در کمترین زمان ممکن فراهم شده است.
این مقام مسئول، بهره‌برداری از سیستم‌های مکانیزه هوشمند با ظرفیت تجزیه ۲۰ الی ۲۵ هزار مرسوله در روز در مراکز استان‌های اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد را گام بلندی در راستای هوشمندسازی شبکه پستی دانست و از ساخت سیستم پیشرفته پرظرفیت تجزیه مرسولات در هاب مرکزی لشگر با تکنولوژی روز دنیا توسط صنعت‌گران داخی خبر داد که در آینده نزدیک افتتاح خواهد شد.
وطن‌پرست همچنین بهره‌برداری از سامانه اظهارنامه گمرکی بین‌المللی CDS را از جمله اقدامات موثر شرکت پست قلمداد کرد که بر اساس الزامات اتحادیه جهانی پست صورت پذیرفته است.
او در عین حال تاکید کرد: به دلیل وسعت شبکه، فرسودگی ناوگان و همچنین پیش‌بینی روند رو به رشد ترافیک در سال‌های آتی، پست برای انجام تکالیف قانونی خود به‌ویژه در نقاط روستایی و دورافتاده به‌شدت نیازمند توجه، حمایت و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های زیرساختی نظیر حمل‌ونقل، توسعه و تجهیز مراکز مبادله است.