رئیس اتاق کرمان معتقد است: سیستم گمرکی ناکارآمد و نرخ تسهیلات بانکی و حملونقل بسیار گران، شیوه رفع تعهدات ارزی و تفاوت نرخ ارزی در سامانه نیما و بازار آزاد اثر مخربتری از تحریمهای خارجی بر صادرات کشور داشته است.
سیدمهدی طبیبزاده در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران گفت: اولین مشکل صادرات کشور این است که عزم، باور و اعتقاد جدی وجود ندارد که صادرات میتواند محور رشد اقتصادی باشد و کشور را از رکود اقتصادی خارج کند. در حالی که چنین رویکردی در کشورهایی مثل کره، مالزی، اندونزی و حتی بنگلادش به معنای واقعی وجود داشت و اقتصاد این کشورها را صادراتمحور کرد و در نتیجه توانستند رشد و توسعه جهشی داشته باشند.
طبیبزاده ادامه داد: به دلیل فقدان چنین رویکردی است که اگر از هر صادرکنندهای سوال کنید میبینید در ابتداییترین مسائل خود مشکل دارد. از تامین مالی با نرخهای خیلی بالا و غیرقابل رقابتی با کشورهای همسایه و رقیب در بازار جهانی این گله ها وجود دارد تا مشکلات سیستم حملونقل، گمرک و مرزها و ... . موانع مختلفی وجود دارد که قدرت کالاهای ایرانی را در رقابت با سایر رقبای جهانی به شدت کاهش میدهد. صادرکنندگان ما باید کالاهایی عرضه کنند که قیمت بیشتری دارند.
رئیس اتاق کرمان مشکل دوم صادرات در ایران را وجود تحریمها دانسته و بیان کرد: تحریمها مشکلات جدی ایجاد کردهاند از جمله عدم حضور در بازارهای قوی و عدم بازگشت ارز، عدم امکان ورود مواد اولیه با کیفیت برای تولید کالاهای صادراتی، بهروز نبودن تکنولوژی برای تولید کالاهای قابل رقابت در سطح دنیا بخشی از مشکلاتی هستند که تحت تاثیر تحریمها ایجاد شدهاند و تا رفع نشوند نمیتوان به طور جدی به بهبد وضع صادرات فکر کرد.
طبیبزاده گفت: متاسفانه در حال حاضر ما بیشتر کالاهایی تولید و صادر میکنیم که ارزش افزوده ندارند. بیشتر محصولات صادراتی ما را مواد خام و معدنی و مواد خام کشاورزی و نفتی تشکیل میدهند که در واقع کالای صادراتی نیستند اما محدودیت ورود مواد اولیه مناسب برای تولید و محدودیت کشورها در تجارت با ما و عدم ورود صادرکنندگان بزرگ به دلیل ترس و نگرانی از عدم ایفای تعهدات ارزی در عمل کشور را به سمت صادرات مواد خام بدون ارزش افزده سوق داده است.
او با بیان اینکه بازار بینالملل یک بازار رقابتی است و برای حضور قدرتمند در آن باید تا جای ممکن مزیتهای رقابتپذیری در تولیداتمان ایجاد کنیم افزود: هر عاملی که موجب شود ما نتوانیم کالای رقابتپذیر عرضه کنیم مانع صادراتی محسوب میشود. از نرخ بالای تسهیلات بانکی و هزینههای مبادلهای تا تحریم که باعث میشود ما با مشکل زیاد مواد اولیه تهیه کنیم و بعد کالای تولید شده را صادر و ارز آن را به کشور بازگردانیم تا مسائل حوزههای گمرک و... همه عواملی هستند که باعث میشوند ما فرصت حضور در بازار بینالملل و رقابت با رقبایمان را از دست بدهیم و صادرات ما بیشتر به صادرات انرژی و مواد خام خلاصه شود که حتی ارز حاصل از آن هم با اما و اگر به کشور باز میگردد.
طبیبزاده تاکید کرد: با وجود دردسر تحریمها اما باید بگویم ما بیشتر از خودتحریمی رنج میبریم و با تحریم داخلی هم مواجه هستیم. وقتی یک صادرکننده به زحمت بازاریابی و بازارسازی کرده و کالای خودش را به دست خریدار خارجی میرساند و بعد در برگشت ارز خود با بیمهری مواجه شده و اسیر سیستم رفع تعهدات ارزی میشود، این چیزی جز تحریم داخلی نیست که اتفاقا اثر آن مخربتر از تحریم خارجی است. در حالی که در شرایط تحریمی فعلی هر صادرکننده مانند یک سرباز در جبهه علیه دشمن فعالیت میکند و باید خیالش از حمایتهای داخلی آسوده باشد.
او ادامه داد: اینجا سیستم گمرکی ناکارآمد و نرخ تسهیلات بانکی و حملونقل بسیار گران است و مراودات بازرگانی در گمرکات و مرزها شکل نگرفته است. همچنین شیوه رفع تعهدات ارزی محدودیتهایی ایجاد کرده است. تفاوت نرخ ارزی که در سامانه نیما عرضه میشود با نرخ آزاد و اینکه اگر کسی بخواهد رفع تعهد کند باید کالای خود را صادر کرده و بعد دلار بخرد و با نرخی که واقعی نیست در سامانه نیما عرضه کند همه مسائل داخلی است که بیشتر از مسائل خارجی در مسیر صادرات مانعتراشی میکنند. مسئولین باید از سربازان اقتصادی در این شرایط حمایت کنند نه اینکه بیشتر برایشان مشکلتراشی کنند.
رئیس اتاق کرمان در پایان با بیان اینکه فوریترین اقدام دولت برای بهبود وضع صادرات رقابتی کردن نرخ تسهیلات بانکی برای صادرکنندگان و حل مشکل رفع تعهدات ارزی است ادامه داد: دولت باید به شکلی مانع ارزی را رفع کند که نرخ ارز در سامانه نیما و بازار متشکل متفاوتی از هم نباشد و صادرکننده موظف نباشد هزینه کالایی که بر اساس دلار آزاد تامین کرده به نرخ نیمایی بازگرداند و در عین حال با شرکتهای بزرگ دولتی رقابت کند که هر مقدار میتوانند ارزشان را عرضه میکنند.