جلسه امروز مجلس به بررسی وضعیت بازار سرمایه و ارائه گزارش وزیر اقتصاد دراین‌باره اختصاص داشت. خاندوزی وزیر اقتصاد در این جلسه گفت که برنامه دولت، حمایت از بازار سرمایه به ویژه سهامداران خرد است و ابزار لازم برای اجرای این سیاست را مسئولیت‌پذیر کردن بازار گردانان، تقویت صندوق تثبیت بازار با منابع جدید، بهره‌گیری از اوراق تبعی و همچنین تشویق سهامداری غیرمستقیم مردم برشمرد. عشقی رئیس یازمان بورس هم اطمینان داد که این سازمان به همه شکایات سهامداران پاسخ خواهد داد و رئیس مجلس هم خطاب به خاندوزی از او خواست ابزار پوشش ریسک بورس و حمایت از سهامداران خرد را مورد توجه قرار دهد و تأکید کرد توقع مجلس از وزارت اقتصاد ثبات بورس است.
خاندوزی: برنامه دولت حمایت از بازار بورس و سهامداران خُرد است
احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی در جلسه علنی امروز گفت: متأسفانه سوء مدیریت مشهود دولت گذشته در بازار سرمایه که منجر به رشد بی‌منطق و حبابی شاخص بورس در نیمه اول سال 1399 و در پی آن کاهش 45 درصدی شاخص در نیمه دوم سال 1399 شد موجب زیان و بلکه ناراحتی و خشم بخش مهمی از سهامداران خرد و تازه‌وارد به این بازار بود که جمعیت بالایی را هم شامل می‌شد فراهم کرد.
خاندوزی تأکید کرد: خوشبختانه با رأی ملت به دولت آقای رئیسی و بازگشت درجه‌ای از خوش‌بینی به بازارها، شاخص از 28 خرداد 1400 تا امروز حدود 300 هزار واحد رشد کرده و در بورس کالا که آن‌هم رکن مهمی از معاملات اقتصادی و شفافیت مالی و کاهش رانت‌ها دارد، طی سال جاری 38 میلیون تن انواع محصولات مختلف معامله شده که نسبت به 12 ماه کل سال گذشته که 34 میلیون تن بوده است در همین 7 ماه شاهد وضعیت بهتری در این خصوص بوده‌ایم.
وزیر امور اقتصادی و دارایی تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد بازدهی بازار سرمایه در اقتصاد ایران در بازه بلندمدت 10 ساله بیش از همه بازارهای رقیب مانند بازار طلا، ارز، مسکن و ... بوده است و همین موضوع آینده روشنی را برای سرمایه‌گذاران بلندمدت نوید می‌دهد.
خاندوزی با بیان اینکه برنامه اصلی دولت در این حوزه افزایش نقش بازار سرمایه در تأمین مالی تولید و متنوع کردن ابزارها و محصولات و قیمت‌گذاری‌های غیرضرور، سپردن موضوع قیمت‌گذاری به بخش رقابتی بورس کالا، تسهیل ورود شرکت‌ها به بازار سهام، کاهش هزینه انتشار اوراق و سهام و پایان انحصارها و فرآیندهایی است که متأسفانه برای گروهی ایجاد انحصار کرده گفت: در فعالیت‌های بازار سرمایه مانند سبد گردانی، کارگزاری، اصلاح نظام حکمرانی شرکت‌ها، مدیریت تعارض منافع بین سهامداران خرد و سهامداران عمده و در نهایت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه را تشویق می‌کنیم تا جامعه به تدریج بتواند خود را با این وضعیت بازار سرمایه تطبیق دهد.
سیاست دولت در بلندمدت ثبات در بازارها
خاندوزی تأکید کرد: در نظم طبیعی بازار سرمایه، وزارت اقتصاد متولی شفافیت، نظارت، نقد شوندگی، زیرساخت‌های سالم بازار و ... است و فراز و فرود هر یک از این زیرشاخص‌های بورس به سیاست‌های دولت و مجلس در بخش‌های صنعتی، بانکی، پالایشی، معدنی، خودرویی و ... بستگی دارد؛ اینکه در وزارتخانه یا مجلس چه سیاست‌هایی حول آن صنایع می‌چرخد، به یک وزارتخانه بازنمی‌گردد حتی اظهارنظرهای یک مقام دولتی و یا مجلسی و یا حتی چهره‌های سیاسی بیرون از دولت و مجلس بر نوسانات کوتاه‌مدت بازار تأثیر می‌گذارد.
وی اظهار کرد: در این بخش ثبات قوانین و مقررات برای فعالان بازار سرمایه و فعالان اقتصادی کلیدی است به‌نحوی‌که ما هرچند ماهی شاهد تغییر فرمول‌های مصوب در مقررات دولت، در مصوبات فلان وزارتخانه یا قوانین مجلس و یا بودجه‌های سنواتی که هرسال امکان دارد برای بخش‌های مختلف تصمیمات جدیدی اتخاذ شود، نباشیم.
خاندوزی بیان کرد: اگر ایجاد ثبات و پیش‌بینی پذیر کردن اقتصاد بین وزارتخانه‌های متعدد اقتصادی دولت و مجلس فراهم بشود می‌توانیم نوید یک دوره پیش‌بینی‌پذیر و قابل اعتماد را برای بازار بدهیم بنابراین سیاست دولت در بلندمدت ثبات در بازارها است، چه بازار ارز و چه سایر بازارها.
او تأکید کرد: فعالان بازار متأسفانه شاکی هستند و در برخی موارد مانند ضعف‌های نظارتی شکایت آن‌ها به‌حق است و متأسفانه نظارت بر بورس در کشور ما مدرن، شفاف، منصفانه و عادلانه نیست. برنامه دولت ساماندهی و نظارت است و از سازمان بورس و اوراق بهادار می‌خواهم تا پایان امسال پروژه عدالت و نوسازی نظارت در بورس را به پایان برساند و گزارش آن را به مردم ارائه کند.
وزیر امور اقتصادی و دارایی در مورد نحوه ارتباط تأمین مالی کسری بودجه با بازار سرمایه گفت: بنده از زمان حضورم در وزارتخانه تلاش کردم، مخارج دولت بدون استفاده از منابع بانک مرکزی، تأکید حداکثری بر درآمدهای پایدار و با حداقل استفاده از انتشار اوراق بدهی، تأمین مالی شود.
این عضو کابینه دولت سیزدهم گفت: به‌عنوان‌مثال درحالی‌که در طول 2 ماه و نیم که از شروع به کار دولت گذشته است، نزدیک به 27 هزار میلیارد تومان اوراق نقدی به فروش رسیده، در همین مدت بیش از 27 هزار میلیارد تومان در قالب بازپرداخت به دارندگان اوراق به بازار برگردانده شد.
صندوق تثبیت بازار باید با منابع جدید تقویت شود و به داد بازار برسد
وزیر امور اقتصادی و دارایی ادامه داد: برنامه دولت، حمایت از بازار سرمایه به ویژه سهامداران خرد است و چندین ابزار وجود دارد که متأسفانه درگذشته به‌صورت حداقلی از آن‌ها استفاده می‌شده و تأکید بنده به رئیس سازمان بورس این است که باید به شکل کلی و اثرگذار از این چند ابزار استفاده شود.
وی ادامه داد: بازار گردانان نسبت به سهام‌هایی که در مورد آن باید مسئولیت بپذیرند، در برخی موارد به طور کامل بی مسئولانه عمل می‌کنند و تلاش کردیم که این مسئله اصلاح شود؛ صندوق تثبیت بازار باید با منابع جدید تقویت شود و به داد بازار برسد؛ بهره‌گیری از اوراق تبعی، ابزاری بود که در دستور کار قرار گرفت اما به هیچ وجه دنبال نشد و سازمان بورس باید این موضوع را با جدیت دنبال کند. همچنین تشویق سهامداری غیرمستقیم مردم از جمله ابزارهای مدیریتی است که باید به‌صورت ویژه برای سهامدارن خرد اثرگذار خواهد بود.
قیمت‌گذاری دستوری موجب ایجاد رانت و فساد در اقتصاد می‌شود
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با انتقاد از اینکه قیمت‌گذاری‌ها در اقتصاد ما دستوری است، گفت: این‌گونه قیمت‌گذاری موجب رانت و فساد در اقتصاد می‌شود که این موضوع در بازار سرمایه نیز خودش را نشان می‌دهد.
محمدرضا پورابراهیمی بعد از گزارش وزیر اقتصاد درباره بورس عنوان کرد: وضعیت نظارتی در بازار سرمایه هیچ تناسبی با وضعیت کنونی بازار ندارد تا نظارت تغییر نکند نمی‌توان توقع داشت که مشکلات و تخلفات در این بازار ایجاد نشود، پس ایجاد ساختار نظارتی مناسب بحث مهمی است.
وی افزود: زمانی فعالان بازار سرمایه تعداد کمتری بودند، ولی امروز تعداد این فعالان به دو میلیون نفر رسیده است. پس تصمیم‌گیری برای این جمعیت هم نظارت جدیدی می‌خواهد. امروزه وضعیت بازار سرمایه از طریق فضای مجازی مدیریت می‌شود. حوزه نظارتی دقیقاً در کجا قرار دارد؟.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس عنوان کرد: بحث مهم دیگر بحث شفافیت ارکان بازار سرمایه است، این شفافیت از خود سازمان تا نهادهای زیرمجموعه آن باید مورد توجه باشد. همچنین ابزارهای پوشش ریسک باید برای مردم فراهم شود. ابزارهای پوشش ریسک باید از ریسک سهامداران محافظت کند.
پورابراهیمی گفت: باید گزارش جامعی از مصوبات شورای عالی بورس که اخیراً انجام شده ارائه شود. باید توجه کنیم که در اقتصاد ما قیمت‌گذاری دستوری است. این قیمت‌گذاری دستوری موجب ایجاد رانت و فساد در اقتصاد می‌شود که در بازار سرمایه هم خودش را نشان می‌دهد.
ثبات بورس توقع ما از وزارت اقتصاد است
همچنین رئیس مجلس در نشست امروز از دولت و وزیر اقتصاد خواست که هرچه سریع‌تر وضعیت بازار سرمایه را ساماندهی کنند.
محمدباقر قالیباف بعد از گزارش وزیر اقتصاد درباره بازار بورس گفت: براساس سیاست‌های دولت قبل مردم به این بازار اعتماد کردند و ما شاهد این بودیم که تعداد سهامداران از چهار یا پنج میلیون به ۴۰ تا ۵۰ میلیون رسید که بسیاری از این سهامدار آن‌هم سهامداران خرد هستند.
رئیس مجلس با بیان اینکه دولت‌ها باید نسبت به بازار سرمایه پاسخگو باشند گفت: نکته مهم این است که دولت باید توجه کند که بازار بورس بازار تنها و مستقلی نیست، این بازار تحت تأثیر سیاست‌های اقتصادی، پولی و بانکی دولت است. از صادرات و واردات تا تصمیم‌های بانک مرکزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت در این بازار تأثیرگذار می‌باشند. ما توقع داریم بانک مرکزی در این حوزه با دیگر بخش‌ها هماهنگ باشد و سیاست‌های دولت هم مشخص، شفاف و روشن باشد. رئیس‌جمهور قول داده بود که سیاست‌های روشن اقتصادی را به مجلس شورای اسلامی اعلام کند. این کار انجام شد چرا که این مهم توقع مجلس از دولت است.
قالیباف از وزیر اقتصاد خواست ابزار پوشش ریسک بورس و حمایت از سهامداران خرد را مورد توجه قرار دهد. او گفت: ثبات بورس توقع ما از وزارت اقتصاد است. شفافیت و مهم‌تر از همه توجه به فلسفه وجودی بورس از مطالبات و انتظاراتمان است. فلسفه وجودی بازار سرمایه این است که موجب رونق تولید و توسعه زیرساخت‌های کشور شود. بورس به چه میزان در این مسیر پیش می‌رود؟
به همه شکایت‌های سهامداران پاسخ می‌دهیم
مجید عشقی معاون وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار هم در این جلسه با بیان اینکه با عزم و اراده‌ای که در دولت است وضعیت بازار سرمایه به ثبات مهمی خواهد رسید، گفت: مهم‌ترین مأموریت ما بازسازی اعتماد مخدوش شده عامه سهامداران است. این اعتماد به‌یک‌باره برنمی‌گردد و کمک همه سیاست‌گذاران را برای این هدف نیاز داریم.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به رئوس مهم‌ترین برنامه‌های خود برای ایجاد ثبات در بازار سرمایه اشاره کرده و بیان کرد: حمایت از سرمایه‌گذاران با تأکید بر منافع بلندمدت از مهم‌ترین برنامه‌های ما است. روند بلندمدت شاخص بورس مشکلی ندارد اما نوسانات کوتاه‌مدت سهامداران را اذیت می‌کند که با برنامه‌ریزی درست قابل حل است.
عشقی همچنین به برنامه‌ریزی برای تأمین مالی تولید در بازار سرمایه اشاره کرد و ادامه داد: در حوزه نظارت بر بازار بورس تا سال گذشته کمتر از یکصد هزار نفر فعال بورسی داشته‌ایم اما الان فعالان بورسی میلیونی هستند و در عرضه‌های اولیه مشارکت 5 تا 6 میلیون نفری داریم، لذا حتماً لازم است سامانه‌های هوشمند نظارتی ایجاد شود که در دست اقدام است.
عشقی با اشاره به موضوع امکان نقد شوندگی به‌عنوان یکی از مأموریت‌های بورس گفت: امروز سهامداران در صف خرید و فروش معطل نمی‌شوند و ظرف یکی دو روز امکان خرید و فروش سهام دارند. همچنین در حال حاضر در عرضه‌های اولیه هیچ شرکتی بدون بازارگردانی و امکان نقد شوندگی پذیرش نمی‌شود و در خصوص اوراق خزانه‌ای که دولت منتشر می‌کند نیز در حال حاضر تقریباً 5 درصد بازار سهام ما ناشی از اوراق بدهی است که اگر بزرگ و قابل اعتنا باشد، حتی بخش خصوصی هم می‌تواند از فرصت‌های بزرگ بورس برای سرمایه‌گذاری بهتر استفاده کند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین از تشکیل کمیته کاری مشترک بورس با بانک مرکزی خبر داد و در خصوص موضوع شفافیت و پاسخگویی نیز گفت: برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا ماه‌های آینده به تمام شکایت‌های سرمایه‌گذاران پاسخ مناسب بدهیم.
عشقی خاطرنشان کرد: بر اساس گزارش‌های گرفته شده، سودآوری امسال شرکت‌ها حداقل 70 درصد رشد کرده و نگرانی از وضعیت بنیادین شرکت‌ها نداریم.