در نشست اخیر کمیته تخصصی شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی اعتراض واحدهای تولیدکننده آرد نسبت به بی‌توجهی دولت به تامین خسارت‌های ناشی از مابه‌التفاوت بهای تمام شده آرد و قیمت دستوری آن، بررسی شد.
طبق آنچه در جلسه مطرح شد و با توجه به عدم حضور نماینده وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی اصلی این موضوع در نشست کمیته تخصصی شورای گفتوگو، مقرر شد این اعتراضات در نشست اصلی شورای گفتوگو مطرح و بررسی شود.
محسن عامری، مدیر دبیرخانه شورای گفتوگو در تشریح مشکلات ایجاد شده در حوزه تولید گندم، آرد و سبوس گفت: قیمت آرد طی هفت سال گذشته به علل مختلف از جمله ثابت نگه داشتن قیمت نان، ثابت باقی مانده است و در تمام این سال‌ها، زیان تولیدکنندگان آرد به شیوه‌های مختلف نظیر افزایش قیمت سبوس و یا پرداخت 9 درصد قیمت به صورت علی‌الحساب به کارخانه‌های آردسازی پرداخت شده است.
بر اساس اظهارات او قیمت تولیدی هر کیلوگرم گندم حدود 1700 تومان تمام می‌شود در حالی که در سامانه فروش اینترنتی آرد کشور باید به میزان 820 تومان به فروش برسد. در کنار تولید آرد، سبوس نیز در کارخانه‌های آردسازی تولید می‌شود که باید آن را در سامانه وزارت جهاد کشاورزی (سامانه سبوس گندم) با نرخ 1400 تومان بفروشند.
به گفته عامری در نشست‌های اردیبهشت و خرداد ماه سال جاری ستاد تنظیم بازار، وزیر جهاد کشاورزی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و دیگر اعضا به این توافق رسیدند که با فروش سبوس به نرخ عرضه و تقاضا( 3500 تومان) بخشی از ضرر کارخانه‌های آردسازی را جبران کنند.
مدیر دبیرخانه شورای گفتوگو تصریح کرد: بعد از این ابلاغیه، وزارت جهاد کشاورزی با ستاد تنظیم بازار مکاتبه و درخواست کرد با توجه به خشکسالی و کمبود علوفه و از آن جایی که سبوس کمکی برای تغذیه دام‌هاست، قیمت سبوس تثبیتی شود و به قیمت 1400 تومان بازگردد و مقرر شد اگر زیانی ناشی از این کاهش قیمت متوجه کارخانه‌های آرد شود بر اساس دستور وزیر جهاد کشاورزی توسط دولت جبران می‌شود.
او ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی متعهد شد موضوع را پیگیری و از دو طریق اعتبارات عمومی و دوم، تهاتر بدهی کارخانه‌ها به دولت با میزان زیان نسبت به جبران خسارات اقدام کند. هر چند این اتفاق تا کنون روی نداده است.
بر اساس اظهارات عامری با وجود اینکه در مرداد ماه سال جاری قیمت شیر خام از 4000 تومان به 6400 تومان افزایش یافت و نرخ سبوس 3500 تومانی در قیمت شیر لحاظ شد، قیمت سبوس تغییر نکرد و در نرخ 1400 تومان از سوی وزارت جهاد کشاورزی باقی ماند.
دولت هزینه تثبیت قیمت آرد و نان را پرداخت کند
حسین یزدجردی، رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد کشور نیز در تشریح آنچه در چند سال اخیر بر صنایع آرد ایران گذشته، گفت: کارخانه‌های آردسازی از سال ۹۳ قیمت جدید نگرفتند و چون سیاست دولت سرکوب قیمت نان بود، بیشترین فشار به نانوا آمد. در این راستا شاهد تثبیت بهای آرد بودیم. از این سال با افزایش هزینه‌های تولید مواجه شدیم و در نهایت مقرر شد دولت مابه‌التفاوت قیمت دستوری و بهای تمام شده آرد را پرداخت کند.
این فعال اقتصادی با اشاره به عدم پرداخت خسارت به بنگاه‌های آردسازی در سال 94 و 95 گفت: در سال ۹۶ توافق شد ۹ درصد قیمت آرد را دولت به عنوان جبران خسارت بپردازد که آن هم به صورت قسطی و در طول دو پرداخت شد. سال ۹۷ و ۹۸ هم تصویب کردند که مابه‌التفاوت را بپردازند. در سال ۹۹ به این روند اعتراض کردیم و خواستار پرداخت به روز این منابع شدیم. در همین سال سازمان برنامه‌وبودجه پیشنهاد جبران مابه‌التفاوت قیمت آرد از طریق افزایش قیمت سبوس را مطرح کرد. از آنجایی که سوبس به عنوان غذای دام سبک استفاده می‌شود در نشستی با حضور نمایندگان انجمن‌های دامدارای، دولت و فعالان صنعت آرد روی قیمت شیر براساس بهای ۳۵۰۰ تومان سبوس موافقت شد.
او با بیان این مطلب که معلو نیست در دولت چه اتفاقاتی می‌افتد، گفت: در نهایت برخلاف توافقاتی که انجام شد، قیمت سبوس ۱۴۰۰ تعیین شد و متاسفانه آردسازان را بلاتکلیف گذاشتند.
قیمت شیر خام به صرفه نیست
فرهاد اکبری، رئیس هیات مدیره اتحادیه دامداران بر لزوم محاسبه دقیق و کارشناسی قیمت شیر و آرد از سوی دولت تاکید کرد و گفت: در وضعیت موجود هم دامداران و هم آردسازان با هم ضرر می‌کنند. باید قیمت واقعی شیر و آرد را محاسبه و بر اساس آن قیمت تعیین کنیم. در همین یک ماه گذشته قیمت علوفه دو هزار تومان افزایش پیدا کرد. بنابراین نباید نرخ شیرخام را همان 6400 تومان در نظر گرفت. امروز دامداران هم نسبت به شرایط اعتراض دارند. قیمت ۶۴۰۰ تومان برای شیر نمی‌صرفد.
افزایش بهای سبوس در قیمت شیر دیده شد
قربانعلی رفیعی، مدیرکل دفتر بررسی قیمت سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، طبق قانون انتزاع، امور مربوط به آرد و نان را به عهده وزارت جهاد کشاورزی دانست و با تاکید بر عدم حضور نماینده این وزارت‌خانه در نشست کمیته تخصصی، گفت: زمانی که تکلیف شد تا قیمت شیرخام را مشخص کنیم، بررسی‌ها را انجام دادیم و با توافق اتحادیه دامداران بهای 6400 تومان با قیمت سبوس ۳۵۰۰ تومان تعیین شد. سبوس مورد استفاده دام سبک بوده و سهم آن در غذای دام مشخص است. برای قیمت‌گذاری باید نرخ روز نهاده‌ها و سهم آنها را غذای دام در نظر بگیریم. در آن روز هم این بررسی‌ها صورت گرفت و به قیمتی مشخص رسیدیم.
او با انتقاد از تثبیت قیمت‌ها و مهیا کردن فضا برای بروز رانت، تاکید کرد: سازمان حمایت طبق وظیفه‌ای که به عهده دارد به صورت کارشناسی شده قیمت آرد برای سال ۱۴۰۰ را محاسبه و در خرداد ماه برای شرکت بازگانی دولتی ارسال کرد.
منابعی برای پرداخت خسارت نداریم
محمود حسینی درویشان، نماینده سازمان برنامه‌وبودجه با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته تاکید داشتیم یارانه مربوط به حوزه نان و آرد در یک نقطه پرداخت شود تا قابل نظارت باشد، گفت: در هیچ سالی ردیف بودجه مشخصی برای جبران خسارت آردسازان نداشتیم؛ اما به هر نحوی این منابع را پرداخت کردیم. در این رابطه مکاتباتی با وزارت جهاد کشاورزی داشتیم. قرار بود نشستی هم برای تصمیم‌گیری در این رابطه داشته باشیم. در هر حال امروز منابع لازم برای پرداخت این وجوه در اختیار سازمان نیست.
طبق گفته او برآوردی از میزان منابعی که باید در چارچوب خسارت به تولیدکنندگان آرد پرداخت شود، تهیه شده و رقمی بالغ بر ۳ هزار میلیارد تومان می‌شود.
تعریف ردیف بودجه مستقل برای جبران خسارت تولیدکنندگان آرد
ارسلان قاسمی، نماینده اتاق تعاون، تعریف ردیف بودجه مستقل برای این منظوردر سال 1401 را پیشنهاد داد و از مخالفت با افزایش قیمت سبوس سخن گفت. بر اساس اظهارات او چون بیشتر مصرف سبوس به دام عشایر مربوط می‌شود و کشور در شرایط خشکسالی به سرمی‌برد بنابراین قیمت سبوس نباید افزایش پیدا کند.
او تصمیم‌گیری درباره قیمت آرد، نان و سبوس را بر عهده شورای آرد و نان دانست و یادآور شد: اگر دولت می‌خواهد قیمت آرد و نان ثابت باشد، باید هزینه‌اش را خودش بپردازد و نباید دست در جیب تولیدکننده کند. امروز دام‌دار و آردساز بی‌دلیل با هم دچار مشکل شدند در حالی که دولت مقصر آن است.
وزارت جهاد کشاورزی طلب تولیدکنندگان آرد را بپردازد
محمدرضا مرتضوی، رئیس انجمن آردسازان کشور نیز با تاکید بر اینکه قیمت سبوس در محاسبه قیمت شیر دیده شده و طبق نامه‌ای که از سوی وزارت جهاد کشاورزی ارسال شده باید طلب کارخانه‌ها ظرف یک هفته پرداخت می‌شد، گفت: از زمان ارسال نامه تا کنون حدود 9 ماه می‌گذرد؛ اما همچنان طلب تولیدکنندگان آرد پابرجاست.
او با تاکید بر این نکته که شورای آرد و نانی وجود ندارد که وظیفه تصمیم‌گیری در این بخش را داشته باشد، تاکید کرد: آردسازان نمی‌توانند علاوه بر خسارت‌هایی که متحمل شده‌اند، یارانه گونی و حمل‌ونقل و غیره را بپردازند. اگر وزیر اختیار دارد و دستور می‌دهد، پول کارخانه‌ها را باید بدهند. امروز حیات کارخانه‌های آرد به خطر افتاده است و باید برای ان فکری کرد.
این فعال اقتصادی تولیدکنندگان آرد و گروه دامداران کشور را یک خانواده توصیف کرد که هیچ مشکلی با هم ندارند هرچند در این بین دخالت‌هایی صورت می‌گیرد که موجب بروز اختلافاتی بین این گروه می‌شود.
قیمت آرد اصلاح شود
محمدحسن جلالی، مدیرکل نظارت بر آرد و نان شرکت بازرگانی دولتی در این شرایط بهترین راهکار را اصلاح قیمت آرد عنوان کرد و گفت: آرد و نان یک موضوع ملی است و حساسیت ویژه‌ای دارد. قیمت گندم، آرد و نان یک زنجیره است و باید اصلاح شود.
در نهایت با توجه به آنچه در این نشست عنوان شد و از سویی به دلیل عدم حضور نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی علا‌رغم پیگیری از سوی دبیرخانه شورای گفتوگو، مقرر شد این موضوع در جلسه علنی شورا مطرح و جمع‌بندی شود. در این نشست نمایندگان اتاق‌های تبریز، گلستان، قزوین و مشهد نیز حضور داشتند.