اعضای کارگروه تخصصی شورای گفت‌وگو در تازه‌ترین نشست خود راهکارهای پیشنهادی برای گسترش و تقویت سطح مناسبات تجاری با پاکستان را بررسی کردند. در این رابطه بسترسازی برای انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد بین دو کشور، تسهیل فرآیندهای گمرکی و امکان واردات در برابر صادرات مطرح شد.
با توجه به آنچه از سوی نمایندگان دستگاههای اجرایی تشریح شد و از آنجایی که موضوعات مختلفی برای تسهیل و تقویت سطح روابط دو کشور وجود دارد، اعضا تصمیم گرفتند هر یک از پیشنهادهای مطرح را در قالب کارگروهی تخصصی و مجزا بررسی کنند. از سویی بر لزوم هماهنگی و انسجام بین دستگاههای اجرایی تاکید شد.
در این نشست نمایندگانی از اتاق مشترک ایران و پاکستان، وزارت راه و شهرسازی، گمرک، بانک مرکزی، کمیسیون کشاورزی اتاق ایران، سازمان توسعه تجارت، سازمان راهداری و حمل‌نقل جاده‌ای، وزارت امور خارجه، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت اقتصاد حضور داشتند.
در این راستا محسن عامری، مدیر دبیرخانه شورای گفت‌وگو پاکستان را یکی از مقاصد مهم صادراتی کالاهای دیگری نیز دارای مزیت‌های نسبی صادراتی هستند از جمله سیمان، کاشی، سرامیک، شیر‌آلات، محصولات دارویی، لوازم خانگی، انواع مواد شوینده و مواد غذایی، میوه (سیب، گلابی، خرما و..) و غیره که می توانند بازار خوبی در کشور پاکستان داشته باشند.
بر اساس اظهارات او علیرغم ظرفیت و توانمندی‌های دو کشور، موانع و مشکلات تجاری در صادرات و واردات با پاکستان وجود دارد که می‌توان آنها را دو بخش تجارت و گمرکات تقسیم کرد که در این ارتباط اجرای دقیق قرارداد تعرفه‌های ترجیحی، برقراری بستر مناسب برای واردات در مقابل صادرات کالا، امضای قرارداد تعرفه تجارت آزاد با کشور پاکستان و اعزام هیات تجاری و برگزاری نمایشگاه تخصصی پیشنهاد می‌شود.
با توجه به پیشنهادهای مطرح شده، فهیمه دامرودی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و پاکستان با اشاره به اجرایی نشدن موافقت‌نامه تجارت ترجیحی که بین دو کشور منعقد شده عنوان کرد: اقلام مندرج در قرارداد تعرفه‌های ترجیحی کاهش یابد و تخفیفات حداقل 30 درصدی برای آن اقلام لحاظ شود.
او همچنین رسیدن به تجارت آزاد با پاکستان، برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی و مشترک و اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری را در راستای توسعه همکاری‌ها ضروری خواند.
دبیرکل اتاق مشترک ایران و پاکستان در بخش گمرکات نیز بر اهمیت رایزنی با مقامات پاکستانی برای کاهش تعرفه‌های صادرات این محصول از ایران به پاکستان تاکید کرد و افزود: سال‌هاست که این تعرفه سنگین برای صادرات سیب درختی ایران از سوی دولت پاکستان بسته شده و روی سطح مناسبات دو کشور اثر منفی گذاشته است. بنابراین باید برای حل این مشکل رایزنی کرد.
دامرودی پایان دادن به ترافیک سنگین در مرز میرجاوه و سرعت دادن به روند رفت‌وآمد کامیون‌ها و ایجاد گیت جدید در مرز میرجاوه توسط کشور پاکستان را پیشنهاد داد.
امینی از سازمان توسعه تجارت درباره موضوعات مطرح شده باید گفت نداشتن روابط بانکی به عنوان مهم‌ترین مشکل مطرح است. مذاکراتی هم داشتیم و امیدواریم بانک مرکزی اقداماتی را انجام دهد و اگر این مسئله حل شود، روند تجارت بهبود پیدا می‌کند.
درباره تهاتر هم دنبال سازوکاری هستیم که از سوی اتاق مشترک و اتاق زاهدان پیشنهاد شود. بحث گاز و برنج بعنی از دست دادن فرصت. باید این دایره را گسترش دهیم.
درباره نمایشگاه‌ها هم باید تاکید کنیم که بخش خصوصی که در نمایشگاه‌ها مشارکت می‌کنند باید شناخت اولیه‌ای از بازار داشته باشند و بر اساس بررسی‌هایی که صورت می‌گیرد در شهرهای اصلی این نمایشگاه‌ها را برگزار کنیم.
مراد نعمتی، مشاور امور بین‌الملل اتاق تهران در امور پاکستان با انتقاد از این مسئله که از همان ابتدا چارچوب همکاری مشترکی بین دو کشور تعریف نشده است، گفت: ایران درباره اعمال تخفیف برای برخی اقلامی که در موافقت‌نامه تجارت ترجیحی آمده، نمی‌تواند پیشنهادی را مطرح کند چون گاهی یک‌شبه ممنوعیت صادرات برای همین اقلام تعیین کردیم البته همین موضوع از سوی پاکستانی‌ها نیز انجام شده و بنابراین باید گفت که موافقت‌نامه تجارت ترجیحی بین دو کشور اثرگذاری خود را از دست داده است.
او با اشاره به آمار رسمی موجود، میزان صادرات به پاکستان در ۷ ماهه امسال را ۷۰۰ میلیون دلار و میزان واردات از این کشور را برابر با ۲۰۰ میلیون دلار اعلام کرد و خواسته اصلی بخش خصوصی را جلوگیری از ممنوعیت‌های صادراتی یک‌باره و یک‌شبه دانست.
محمود صفری نماینده وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد با روش‌ها سنتی و شناخته شده نمی‌توان مشکلات ناشی از تحریم‌های همه‌جانبه را برطرف کرد و باید پیش از هر اقدامی مدل‌های جدیدی را برای مقابله با تحریم‌ها، تعریف کنیم.
او از نبود رویکرد واحد برای برقراری روابط بین ایران و پاکستان در چارچوب تجارت آزاد در داخل کشور، انتقاد کرد و افزود: باید پیش از هر اقدامی تکلیف خود را در داخل مشخص کنیم که آیا می‌خواهیم به سمت تجارت آزاد برویم یا نه؟ وقتی لیستی شامل ۲ هزار قلم کالای ممنوعه از سوی ایران در حین مذاکرات برای انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد پیشنهاد می‌شود، واضح است که طرف پاکستانی تعجب می‌کند؛ چگونه ممکن است دو هزار قلم کالای ممنوع داشته باشیم و خواستار تجارت آزاد هم باشیم.
سعید سارویی، کارشناس وزارت جهاد کشاورزی نیز ضمن تاکید بر اهمیت برقراری روابط بر اساس تهاتر، گفت: این موضوع نیازمند طراحی یک مکانیزم مشخص است، اما هنوز مدلی طراحی نکردیم.
حمیدرضا جمشیدی، رئیس دایره تامین مالی صادرات بانک مرکزی از بی‌توجهی طرف پاکستانی به روش‌هایی که از سوی ایران برای برقراری تهاتر پیشنهاد می‌شود، سخن گفت. بر اساس اظهارات او علیرغم پیشنهاد روش‌هایی مانند پیمان پولی به طرف پاکستانی، همچنان به روشی مشخص نرسیدیم. استدلال دولت پاکستان این است که بانک مرکزی این کشور در امور بانک‌های خصوصی، دخل و تصرفی ندارد و نمی‌تواند آنها را مجبور کند که از مدل خاصی برای کار با ایران تبعیت کنند. با توجه به این وضعیت، مدل دیگری را طراحی کردیم؛ اما هنوز پاسخی دریافت نکردیم.
به اعتقاد او خیلی نمی‌توان به سیستم بانکی پاکستان امیدوار بود.
جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌الملل سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای عمده تجارت با پاکستان را زمینی توصیف کرد که بیشترین و مستمرترین مشکلات را در مقایسه با سایر مبادی وردی و خروجی رسمی به خود اختصاص می‌دهد.
او میزان معطلی در مرزهای بین ایران و پاکستان را حدود ۶ الی ۷ روز دانست و این سئوال را مطرح کرد که اگر قرار باشد سطح مناسبات افزایش پیدا کند چگونه مسئله معطلی در مرزها را حل خواهیم کرد؟ چراکه بخش عمده علت این معطلی‌های ناشی از تصمیمات و برنامه‌هایی است که از سوی دولت پاکستان اجرا می‌شود.
مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌الملل سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای مانع بعدی در برابر توسعه روابط ایران و پاکستان را توقف حمل یک‌سره از ایران به شهرهای این کشور به بهانه کرونا از مرز میرجاوه عنوان کرد و افزود: متاسفانه روند کنترل‌ها و توقف‌ها مضاعف شده و این تغییر سازوکار برای کامیون‌های ایرانی مسئله ایجاد کرده است؛ چراکه توان پاسخگویی لازم از نظر لجستیکی را ندارند و موجب افزایش هزینه تجاری برای ایرانی‌ها شده است.
هدایتی ادامه داد: متاسفانه با پیشنهاد ایران برای ۲۴ ساعته شدن فعالیت مرز هم مخالفت کردند. در این بین پیشنهاد دو خط خروج در مرز را دادیم که پاسخی دریافت نکردیم.
امان‌الله شهنوازی، نایب‌رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان به موضوع تهاتر اشاره کرد و پیشنهاد داد: برای این منظور صندوق مالی که قابل تحریم نیست، ایجاد شود. در واقع صندوقی که قابل نظارت باشد و بتوان به کمک آن بستر تهاتر را مهیا کرد.
در ادامه محمود حسینی، نماینده گمرک دخالت در وظایف و ماموریت‌های گمرک در پایانه‌ها از سوی سایر دستگاه‌ها را مورد انتقاد قرار داد و با تاکید بر حرفه‌ای بودن نمایندگان گمرک در مرزهای کشور علت اصلی مشکلات گمرکی را دخالت سایر دستگاه‌ها در امور این نهاد دانست.
او با بیان این مطلب که زیرسا‌خات‌های الکترونیکی در حال پیگیری است و به زودی نهایی می‌شود، تصریح کرد: از مرز بین ایران و پاکستان میعانات نفتی و مواد پتروشیمی صادر می‌شود و متاسفانه به دلیل ازدحام و صف‌های طولانی در مرز علیرغم تاکیدات بسیار مبنی بر ناامن بودن این وضعیت و احتمال بروز آتش‌سوزی، نتوانستیم اقدام لازم در این بخش انجام دهیم.
در نهایت با توجه به عدم هماهنگی داخلی به عنوان مهم‌ترین معضل در ارتباط با پاکستان مقرر شد تا هر کدام از بحث‌های مطرح در راستای توسعه سطح روابط تجاری بین دو کشور در کمیته‌های تخصصی و با حضور نمایندگان دستگاههای مربوط، بررسی شود.