اولین نشست وبیناری اتاق‌های ایران و افغانستان بعد از استقرار طالبان در این کشور با حضور غلامحسین شافعی و توکل احمدیار روسای اتاق‌های ایران و افغانستان برگزار شد. در این نشست مجازی که با هدف بررسی راه‌کارهای توسعه همکاری‌های اقتصادی دو کشور برگزار شد، جمعی از روسای اتاق‌های استانی ایران از جمله روسای اتاق‌های مشهد، زاهدان، بیرجند و بجنورد، اعضای هیات مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان، روسای کمیسیون‌های حمل‌ونقل و لجستیک و معدن اتاق ایران و همین‌طور اعضا و روسای کمیسیون‌های مرتبط از اتاق‌های مشهد و بیرجند، روسای انجمن‌ها و اتحادیه‌های تولیدی و صادراتی تحت پوشش اتاق در بخش‌های مختلف حمل‌ونقل، سرمایه‌گذاری، کشاورزی، گاز، نفت و پتروشیمی، کشت فراسرزمینی، خدمات فنی و مهندسی، شرکت‌های پیمانکاری و ساختمانی و انجمن ملی فولاد و همچنین روسای اتاق‌های فراه، نیمروز، هرات و جمعی دیگر از فعالین اقتصادی افغانستان حضور داشتند. ظرفیت‌ها موانع و راه‌کارهای پیشنهادی رفع موانع توسعه همکاری‌های دوجانبه در این نشست مورد بحث و بررسی قرار گرفت و سرانجام یک موافقت‌نامه همکاری‌های مشترک میان اتاق‌های ایران و افغانستان در 7 بند به امضا رسید.
5 پیشنهاد رئیس اتاق ایران برای گسترش همکاری‌های اقتصادی ایران و افغانستان
در این نشست غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران با تبریک انتخاب توکل احمدیار به عنوان رئیس اتاق افغانستان گفت: برگزاری این نشست می‌تواند سهم مهمی برای همکاری‌ها و ایجاد بسترهای لازم برای توسعه همکاری‌های دو کشور داشته باشد.
او با اشاره به تحولات اخیر در افغانستان ادامه داد: اگرچه در حال حاضر دشواری‌های زیادی برای از سرگیری فعالیت‌های اقتصادی وجود دارد اما ایران آماده هر کمکی برای رشد و توسعه افغانستان است. اتاق ایران با درک شرایط حساس اخیر آمادگی دارد برای کمک به روند توسعه همکاری‌ها گام‌های مؤثری بردارد تا فصل نوینی از حیات تجاری در این کشور رقم بخورد.
شافعی با بیان اینکه در دهه اخیر ایران یکی از مهم‌ترین تأمین‌کنندگان اقلام مورد نیاز افغانستان در حوزه‌های مختلف بوده و زمینه توسعه اقتصادی و صنعتی در افغانستان را مد نظر داشته است گفت: با این حال حوزه‌هایی مانند معادن در این چندسال مغفول مانده که باید پتانسیل‌های فراوان همکاری‌های بالفعل در این حوزه برای آغاز همکاری‌های جدید مورد توجه قرار بگیرد.
او با تاکید بر اینکه بخش خصوصی ایران در عمده زمینه‌های صنعتی، معدنی و تجاری از نفت و گاز گرفته تا داروسازی و تجهیزات پزشکی، محصولات کشاورزی، مواد غذایی و نوشیدنی، مواد شوینده و بهداشتی، مصالح ساختمانی و همچنین در بخش‌های خدمات فنی و مهندسی و گردشگری آماده همکاری است افزود: افغانستان نیز در خصوص صادرات برخی خشکبار، محصولات زراعی و کشاورزی و همچنین اقلام معدنی مانند سنگ مرمر، زغال‌سنگ، سنگ‌آهن و دیگر منابع معدنی در بازارهای ایران دارای ظرفیت‌های صادراتی قابل قبول است که تا کنون کمتر مورد توجه بوده است.
رئیس اتاق ایران با اشاره به موانع پیش روی توسعه همکاری‌های دو کشور افزود: وجود موانعی همچون نبود کانال‌های بانکی، هزینه‌های انتقال ارز، وجود تعرفه‌ها و ممنوعیت‌ها و مخصوصاً برخی مشکلات حمل‌ونقل قابل کتمان نیست. از سوی دیگر در حوزه همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری نیز موانع زیادی وجود دارد.
شافعی در ادامه با ارائه پیشنهاد تشکیل کمیته دوجانبه سرمایه‌گذاری و صدور خدمات فنی و مهندسی بین ایران و افغانستان گفت: این کمیته با هدف معرفی پتانسیل‌ها، تسهیل و تشویق سرمایه‌گذاری مشترک در دو کشور تأسیس شده و با وجود آن می‌توان رفع موانع موجود در مسیر همکاری‌ها را به صورت جدی پیگیری کرد. شرکت‌های ایرانی با دانش و تجربه کافی آماده هستند در خصوص پروژه‌های عمرانی و ساختمانی در افغانستان همکاری کنند. نیاز است برای این همکاری‌ها برنامه‌ریزی‌های لازم صورت بگیرد.
دومین پیشنهاد رئیس اتاق ایران برای توسعه روابط ایران و افغانستان از سرگیری مذاکرات تجارت ترجیحی با افغانستان با توجه به برخی نیازهای وارداتی دو طرف و موانع تعرفه‌ای موجود بود. او با تاکید بر برقراری این مذاکرات ادامه داد: کشور افغانستان نیز می‌تواند با توجه به امتیازات تجارت ترجیحی صادرات خود به ایران را افزایش دهد.
تدوین چهارچوب‌های توسعه همکاری در خصوص صادرات و واردات مخصوصاً در حوزه محصولات کشاورزی و همکاری‌هایی همچون کشت فراسرزمینی در کشور افغانستان از سوی دولت‌های دوطرف سومین پیشنهاد شافعی بود. او تاکید کرد: اتاق‌های دو طرف باید این موضوع را به دولت‌های خود منتقل کرده و به طور جدی پیگیری کنند.
نکته دیگر مورد تاکید شافعی تعیین مکانیسمی برای تهاتر اقلام صادراتی ایران در قبال واردات محصولاتی معدنی از افغانستان بود. او گفت: صنایع معدنی یکی از زمینه‌های توسعه همکاری میان دو کشور است. ایران دانش و تجربه بسیار خوبی در این زمینه دارد و می‌تواند به این بازار ورود کرده و در زمینه استخراج، فرآوری و صادرات با افغانستان همکاری کند.
شافعی با اشاره به تأسیس اتاق مشترک ایران و افغانستان از 20 سال قبل در ایران ادامه داد: موضوع تأسیس اتاق مشترک متناظر در افغانستان از سال‌های گذشته پیشنهاد شده و امیداریم اتاق افغانستان در این خصوص اقدام جدی به عمل آورد.
او در پایان گفت: اتاق ایران آماده است با همکاری همتای افغانستانی خود و به واسطه برگزاری رویدادهای تجاری آنلاین در آینده و دیدارهای حضوری و اعزام و پذیرش هیات‌های تخصصی در زمینه همکاری‌های مختلف با توجه به ظرفیت‌های موجود همکاری‌های جدی و جدیدی را آغاز کنند.
ایجاد کمیته‌های مشترک میان دو کشور بستری برای توسعه همکاری‌هاست
در ادامه محمدرضا کرباسی معاون بین‌الملل اتاق ایران هم با اشاره به پیشنهاد رئیس اتاق ایران مبنی بر ایجاد کمیته مشترک برای سرمایه‌گذاری و بررسی ظرفیت‌های خدمات فنی و مهندسی تاکید کرد: ایجاد کمیته‌های مشترک در زمینه‌های دیگر و چارچوب همکاری‌های دو کشور می‌تواند مؤثر باشد.
کرباسی افزود: ایجاد کمیته همکاری حمل‌ونقل زمینی و ریلی بین ایران و افغانستان، کمیته همکاری در استحصال معادن افغانستان، کمیته مشترک همکاری در بخش کشت کالاهای مورد نیاز برای بازارهای ایران و افغانستان و ایجاد کمیته‌های مشابه بستر اولیه برای شروع یک حرکت جامع برای توسعه همکاری‌های اقتصادی بین ایران و افغانستان خواهد بود.
تاکید رئیس اتاق افغانستان بر عملی شدن پیشنهادات رئیس اتاق ایران
در ادامه توکل احمدیار رئیس اتاق افغانستان با استقبال از پیشنهادات شافعی رئیس اتاق ایران گفت: در اتاق افغانستان مشکلاتی برای ایجاد اتاق مشترک افغانستان-ایران وجود داشت که خوشبختانه این مشکلات برطرف شده و ما آماده تشکیل این اتاق و معرفی اعضای هیات رئیسه هستیم.
احمدیار همچنین با اشاره به پیشنهاد تدوین چهارچوب‌های توسعه همکاری در خصوص صادرات و واردات و همکاری‌هایی برای کشت فراسرزمینی در کشور افغانستان از تلاش برای گفت‌وگو با دست‌اندرکاران امارت اسلامی افغانستان برای عملیاتی کردن آن خبر داده و ادامه داد: ما هم اصرار داریم مذاکرات برای تحقق تجارت ترجیحی میان دو کشور آغاز شود چون به نفع هر دو طرف خواهد بود.
در بخش بعدی این نشست روسای اتاق‌های هرات، نیمروز، فراه و تعدادی از تاجران فعال افغانستانی در حوزه سوخت و انرژی و خرما و مواد غذایی به بیان برخی موانع موجود در مسیر تجارت با ایران و پیشنهادات در این حوزه پرداختند. ضرورت تشکیل کمیسون مشترک مرزی برای پیگیری مشکلات و هماهنگی‌های بیشتر، کاهش تعرفه‌های ترانزیتی و تسهیل شرایط ورود و خروج رانندگان و همین‌طور تجار افغانستانی، تسهیل تجارت سوخت و حل مشکل عدم پرداخت‌ها به تجار افغانستانی، ایجاد و بازگشایی کنسولگری ایران در ولایت نیمروز و همین‌طور ایجاد شعبه‌ای از سازمان کشتیرانی ایران در کابل از جمله نکات مورد تاکید آنان در این نشست بود.
به علاوه در این وبینار ریگی رئیس اتاق زاهدان، خامه زر رئیس اتاق بیرجند، حسینی رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و لجستیک اتاق ایران، جمیلی رئیس کمیسیون معدن اتاق ایران و مسعودی عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان به بیان نقطه نظرات و پیشنهادات خود برای توسعه روابط تجاری دو کشور پرداختند. ضرورت تدوین استراتژی تجاری میان ایران و افغانستان، تسهیل و روان‌سازی تردد کامیون‌های دو کشور در مرزهای نیمروز و میلک، یکسان‌سازی تعرفه‌های گمرک نیمروز، ایجاد بازارچه‌های محلی در نقطه صفر مرزی برای تسهیل تجارت چمدانی مردم محلی، استفاده از ظرفیت‌های منطقه آزاد تجاری سیستان، رفع سختگیری‌های بی‌مورد از سوی وزارت جهاد کشاورزی برای واردات خشکبار افغانستان به ایران، استفاده از ظرفیت خدمات مهندسی ایران در حوزه عمرانی و معدنی، آموزش نیروهای انسانی افغانستان در حوزه معدن، برقراری موافقت‌نامه تعرفه ترجیحی میان دو کشور و منتفی شدن صدور ویزا برای تجار افغانستانی و ایرانی، استفاده از ظرفیت‌های بندر چابهار با توجه به عدم شمول تحریم‌های آمریکا در مورد این بندر، خارج شدن انحصار خریدوفروش مواد سوختی و گاز از انحصار شرکت‌های خاص، ضرورت تشکیل اتاق مشترک افغانستان – ایران، فعال شدن دوباره بانک آرین در افغانستان برای عملیاتی کردن خریدهای تضمینی محصولات کشاورزی این کشور، تشکیل کمیته مشترک برای تجارت سوخت و انرژی از جمله نکات مورد تاکید و پیشنهادات ارائه شده در این نشست بود.
امضای موافقت‌نامه 7 بندی میان اتاق ایران و افغانستان
در پایان این جلسه هم کرباسی با جمع‌بندی موضوعات و پیشنهادات مطرح شده در این وبینار متن موافقت‌نامه 7 بندی همکاری‌های تجاری میان اتاق‌های ایران و افغانستان را قرائت کرد. بر این اساس دو طرف درباره این موضوعات با یکدیگر توافق کردند:
1. تشکیل اتاق مشترک افغانستان-ایران و معرفی اعضای پیشنهادی این اتاق از سوی اتاق افغانستان
2. تأسیس کمیته سرمایه‌گذاری و خدمات فنی و مهندسی
3. پیگیری امضای موافقت‌نامه تعرفه‌های ترجیحی میان ایران و افغانستان از طریق وزارتخانه‌های مربوطه دو طرف
4. تسهیل صدور روادید برای فعالین اقتصادی عضو اتاق‌های دو کشور به صورت کثیرالمسافره و با معرفی‌نامه‌های اتاق‌های دو طرف
5. افزایش همکاری‌های مرزی از طریق امضای موافقت‌نامه‌های همکاری میان اتاق‌های مرزی ایران در بیرجند، زاهدان و مشهد با اتاق‌های متناظر آن‌ها در هرات، نیمروز و فراه
6. تأسیس کمیته همکاری‌های معدنی
7. تأسیس کمیته مشترک همکاری در بخش انرژی که شامل نفت، گاز، پتروشیمی و برق
کرباسی در ادامه گفت: در کنار این‌ها استفاده از ظرفیت کشاورزی در داخل افغانستان برای انتقال دانش فنی و برای استفاده از مزیتی که این بخش دارد را نباید از نظر دور داشت.