به تازگی وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده که آورده متقاضیان نهضت ملی مسکن حداکثر ۱۵۰ میلیون تومان است. رستم قاسمی از هزینه تمام شده ساخت این واحدها برای متقاضیان سخنی به میان نیاورده است؛ اما با توجه به اینکه گفته می‌شود قرار است واحدها در متراژهای بالا و احتمالاً ۱۰۰ متری برای هر متقاضی احداث شود و همچنین تسهیلات در نظر گرفته شده برای نهضت ملی مسکن ۳۵۰ تا ۴۵۰ میلیون تومان به ازای هر واحد تعیین شده، رقم ساخت نیز بین متری ۵ تا ۶ میلیون تومان است.
این ارقام در حالی است که در طرح نهضت ملی مسکن (طرح اقدام ملی مسکن) در دولت دوازدهم ابتدا هزینه احداث هر متر مربع ۲ میلیون و ۷۲۰ هزار تومان بود.
معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی دولت دوازدهم در یک سالگی طرح ملی مسکن در نشستی خبری از تعدیل یک میلیون تومانی هزینه احداث هر واحد با توافق با سازمان برنامه و بودجه کشور و ابلاغ قراردادهای جدید با متری ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان خبر داد.
در نهایت هم طرح ملی مسکن با اعلام محمود محمودزاده معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی به طور کامل به طرح نهضت ملی مسکن منتقل شد و همه افرادی که در طرح ملی مسکن ثبت نام کرده بودند، با همان شرایط می‌توانند در نهضت ملی مسکن ادامه دهند.
حال عضو هیات مدیره کانون انبوه سازان از پیشنهاد ساخت مسکن نهضت ملی با متری ۵.۲ میلیون تومان خبر داده است.
سید محمد مرتضوی، عضو هیات مدیره کانون سراسری انبوه سازان درباره هزینه‌های احداث نهضت ملی مسکن و مبلغ پیشنهادی انبوه سازان برای ساخت واحدهای مسکونی این طرح اظهار کرد: یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های اجرای طرح نهضت ملی مسکن به خصوص برای دهک‌های پایین درآمدی، هزینه‌های احداث آن است.
وی با بیان اینکه برخی دهک‌های درآمدی که کمتر به خانه دار شدن در سال‌های اخیر فکر می‌کردند، افزود: قرار است با این طرح مالک واحد مسکونی شوند و ما می‌بایست با رقم مناسبی اقدام به ساخت مسکن برای این واحدها کنیم و این اقشار با بضاعت اندکی خانه دار شوند.
فعال صنفی انبوه سازی مسکن با اشاره به تجربه خوب خودمالکی در مسکن مهر، گفت: در نهضت ملی مسکن نیز به موضوع ساخت مسکن خودمالکی توجه ویژه‌ای شده است و انبوه سازان و بخش خصوصی می‌تواند اراضی ملکی خود را با همان تسهیلات در نظر گرفته شده از ۳۰۰ تا ۴۵۰ میلیون تومان بسته به شهر و نوع پروژه، در اختیار این طرح قرار داده و به ساخت واحدهای مسکونی اقدام کند.
وی تأکید کرد: هزینه احداث در خودمالکی ها با توجه به نوع شهر و اهمیت پروژه یا جانمایی آن در سطح شهرها، شناور و متغیر است؛ دهک‌های بالایی جامعه هم معمولاً از پروژه‌های خودمالکی بیشتر استقبال می‌کنند.
مرتضوی یادآور شد: ما در مسکن مهر قیمتی را با وزارت راه و شهرسازی توافق کردیم که در آن نرخ تعدیل نبود؛ سپس با موضوع اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها و تنظیم قیمت حامل‌های انرژی مواجه شدیم که منجر به ایجاد تورم قابل ملاحظه‌ای شد و در طول دو تا سه سال، هزینه احداث سه برابر شد. از آنجایی که در قراردادها نرخ تعدیل در نظر گرفته نشده بود و صرفاً امکان تغییر قیمت برای میلگرد و سیمان در قراردادهای مسکن مهر آمده بود، لذا تجربه مناسبی نداشتیم و زیان هنگفتی نه تنها انبوه سازان بلکه وزارت راه و شهرسازی و دولت وقت و دولت‌های بعدی دچار این زیان شدند چراکه تعداد زیادی پروژه مسکن مهر ناتمام و باقی مانده روی دست چند دولت ماند.
عضو هیئت مدیره کانون سراسری انبوه سازان می‌گوید: انبوه سازان هم توانایی تکمیل پروژه‌های مسکن مهر را نداشتند، قراردادها یک ساله بود که خارج از ظرفیت سازندگان بخش خصوصی بود؛ مشخص است که امکان تکمیل یک ساله پروژه‌های چند هزار واحدی برای انبوه سازان آن هم با آن شکل از تزریق منابع مالی که محدودیت زیادی داشت، نبود؛ این تجربه زیان بار مسکن مهر باید در حال حاضر هم در نظر گرفته شود.
وی با اشاره به تأمین خط اعتباری بانک مرکزی برای مسکن مهر یادآور شد: بخش زیادی از این خط اعتباری به دلیل تأخیر در تکمیل پروژه‌ها، با تأخیر به بانک مرکزی بازگشت و دولت مجبور شد امهال ۱۰ ساله برای بازگشت این خط اعتباری در نظر بگیرد؛ اینها سرمایه‌های عمومی مردم بود که با این تأخیر در بازپرداخت‌ها و همچنین تورم‌هایی که به آن خورد، در حال نابودی بودند. این خط اعتباری می‌توانست مشکلات زیادی را در سایر بخش‌های اقتصادی برطرف کند؛ ولی نتیجه این شد که اعتباری که بیت المال بود، به هدر رفت.
مرتضوی از دیگر درس‌هایی که از مسکن مهر می‌توان گرفت و باید در نهضت ملی مسکن اجرا کرد را فرسایشی شدن آن دانست و گفت: در مسکن مهر هدف گذاری احداث ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکونی بود که رقم بزرگی است؛ در شرایط امروز هم باید از مسکن مهر در نهضت ملی مسکن درس بگیریم و قراردادهای پیمانکاری متناسب با تورم عمومی در سازمان برنامه و بودجه تنظیم شود.
وی ادامه داد: سازمان برنامه و بودجه باید تعدیل‌های ۳ ماهه را در قراردادها بگنجاند؛ من معتقدم با قیمت مناسبی با وزارت راه و شهرسازی و سازمان برنامه و بودجه به توافق می رسیم؛ نرخ‌هایی که برای طرح ملی مسکن از قبیل متری ۲ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان و سپس حتی تعدیلی که بعد از یک سال به آن وارد شد و به متری ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسید، ارقام دقیق و واقعی نبودند؛ اگر هم سازندگانی حاضر به امضای قراردادهای ساخت و ساز با این ارقام شدند، قطعاً به سرنوشت مسکن مهر دچار می‌شدند.
مرتضوی تصریح کرد: در حال حاضر انبوه سازان ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به وزارت راه و شهرسازی پیشنهاد داده‌اند که با در نظر گرفتن تعدیل و نرخ پایه ۳ ماهه زمستان ۱۳۹۹ است؛ با این نرخ می‌توان پروژه را به سرانجام رساند؛ البته در استان‌های مختلف شرایط خاصی داریم که به آنها ضرایب محلی هم وارد می‌شود.
وی تأکید کرد: اگر قرار است دهک‌های پایین درآمدی خانه دار شوند، باید تفاوت‌هایی در الگوی ساخت و متراژ واحدها اعمال شوند؛ الگوی ساخت در تهران ۷۵ و شهرستان‌ها ۱۰۰ متر است که این الگوها به دهه ۸۰ برمی گردد باید بین ۳۰ تا ۵۰ درصد این الگوی مصرف کاهش یابد.
فعال صنفی انبوه ساز با اشاره به نبود زیرساخت‌ها در برخی سایت‌های مسکن مهر گفت: در حال حاضر هم در تعدادی از شهرها، مکان‌هایی در نظر گرفته شده که هزینه بردن زیرساخت‌ها اعم از آب، فاضلاب، برق، راه، دسترسی‌ها، مدرسه، کلانتری و… به این پروژه‌ها، از خود ساخت واحدهای مسکونی هم بیشتر است.
وی خاطرنشان کرد: به نظر من نوسازی بافت‌های فرسوده شهری که زیرساخت‌ها از قبل در آنها وجود دارد، نسبت به توسعه شهرها اولویت دارد.