اعضای کمیسیون بازارپول و سرمایه اتاق ایران که میزبان رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیرعامل فرابورس به صرف صبحانه کاری بودند، ضمن نگاهی به چالش‌هایی که این روزها وضعیت بازار سرمایه کشور را دگرگون کرده است، بر تشکیل کمیته‌ای مشترک بین اتاق ایران و سازمان بورس به منظور انجام طرح‌های مطالعاتی و یافتن راهکارهای منطقی برای این بازار، تاکید کردند.
در این بین مجتبی کاروان، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران بر لزوم ارائه دوره‌های آموزشی در حوزه بورس، تاکید کرد و تسریع در پذیرش شرکت‌ها در این بازار را خواستار شد.
این فعال اقتصادی همچنین کاهش تشریفات در افزایش سرمایه شرکت‌ها را مورد توجه قرار داد و افزود: متاسفانه کماکان امکان اعتبارسنجی شرکت‌ها را در شبکه بانکی و بورسی نداریم و این مسئله موجب بروز مشکلاتی شده است که باید هرچه سریع‌تر برطرف شوند.
او تعیین مدیران شرکت‌های واگذار شده را نیز خلاف اصل امانت‌داری دانست و خواستار پایان دادن به این روند شد.
همچنین محسن حاجی‌بابا، نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران بر ضرورت تداوم تعاملات دو طرفه بین بخش خصوصی و سازمان بورس تاکید کرد و پیامدهای بی‌توجهی به این موضوع را ابلاغ 37 بخش‌نامه ظرف سه سال در حوزه بانکی دانست و از آن به عنوان یک فاجعه یاد کرد.
به اعتقاد این فعال اقتصادی نتیجه توقف تعاملات بین دولت و بخش خصوصی این می‌شود که بعد از ابلاغ 37 بخش‌نامه مختلف در نهایت آخرین بخش‌نامه همانی شود که از ابتدا بخش خصوصی گفته بود.
او آموزش در حوزه بورس و بازار سرمایه را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: اغلب خریداران در بورس از خرید و فروش خود تحلیلی ندارند، چون بازار را نمی‌شناسند. یک سال است که روی آموزش از طریق رسانه ملی تاکید داریم تا به کمک آن صف‌های هیجانی را کاهش دهیم.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران یادآور شد: فرآیند ورود شرکت‌های جدید به بورس نیز باید تغییر کند؛ متاسفانه بورس در ایران عمق ندارند. برای عمق بخشیدن باید روند ورود شرکت‌ها را تسهیل و تسریع کنیم.
نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران همچنین غفلت از اوراق قرضه در بورس ایران را یکی از نواقص موجود عنوان کرد و افزود: در حال حاضر بخش قابل توجهی از منابع مالی از طریق شبکه بانکی تامین می‌شود در حالی که در کشورهای پیشرفته برای تهیه این منابع از اوراق کمک می‌گیرند در صورتی که در ایران چنین سازوکاری هنوز تعریف نشده است.
این فعال اقتصادی توجه به اعتبارسنجی شرکت‌ها را خواستار شد و ادامه داد: به دلیل ضعف در این بخش شاهد چالش‌های جدی هستیم بنابراین باید شرکت‌های صددرصد خصوصی برای اعتبارسنجی شرکت‌ها ایجاد کنیم.
حاجی‌بابا پیشنهاد داد: سود تقسیم نشده شرکت‌هایی که دارای گزارش‌های حسابرسی شده هستند معاف از مالیات باشد و هروقت سودها تقسیم شد، مالیات آن را دریافت کنند. این گونه قدرت شرکت‌ها بالا رفته و فشارها از روی شبکه بانکی برداشته می‌شود.
عدم دخالت دولت در بورس خواسته دیگری بود که از سوی این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران مطرح شد. به باور او اگر سطح دخالت‌ها کاهش پیدا کند، سطح شفافیت در بورس نیز بیشتر می‌شود و موجب بالا رفتیم میزان اعتماد مردم به این بازار خواهد شد.
انتقاد از افزایش قیمت گاز صنایع
در ادامه این نشست تعدادی از اعضای کمیسیون و کارشناسان بازار سرمایه به بیان دیدگاه‌ها و انتقادهای خود از این بازار پرداختند. در این بین روند صعودی قیمت گاز صنایع از شهریورماه که در واقع خلاف قانون انجام گرفته و همچنان ادامه دارد، قدیمی بودن تجهیزات و تکنولوژی حاکم بر صنایع، فاصله زیاد بین نرخ ارز آزاد و ارز نیمایی در کنار نواقصی که بر بورس حاکم است، بی‌توجهی به مزیت‌های صنعتی موجود و بی‌بهره ماندن از این مزیت‌ها به دلیل قانون‌گذاری‌های نادرست و ابلاغ احکام دست‌وپاگیر، سوق دادن صنایع و شرکت‌ها به سمت هزینه‌های ناکارآمد و غیرمرتبط و نگاه غیرکارشناسانه نسبت به رشد 11 درصدی بازار سرمایه در مقایسه با بازارهای موازی که درواقع واقعیت‌ها بیانگر ریزش بیش از این ارقام در بورس است، بخش از موضوعات و انتقادهایی بود که از سوی فعالان اقتصادی مطرح شد.
آنها ضمن تاکید بر لزوم طراحی فرمول جدیدی برای تعیین نرخ گاز صنایع در ایران بر اساس شاخص‌های دقیق و کارشناسی شده بر پایان دادن به نرخ‌گذاری دستوری و تعیین قیمت بر خلاف اصل معامله که باید طبق رضایت دو طرف صورت گیرد، تاکید کردند.
در ادامه از نبود اعتماد در بازار سرمایه سخن به میان آمد. به اعتقاد کارشناسان بورس در بخش خصوصی، متاسفانه مسئولان این بازار نتوانستند اعتماد افراد را جلب کنند و این مهم به دلیل شاخص‌سازی‌هایی است که از سوی مسئولان دولتی صورت می‌گیرد؛ تحلیل‌هایی از سوی مسئولان کشور ارائه می‌شود که بیانگر شاخص‌سازی است. امروز شاخصی که به عنوان شاخص کل مطرح می‌شود، در واقع شاخص کل نیست و کلیت بازار را نشان نمی‌دهد و همین اشتباه موجب شده تا بخش زیادی از مردم اعتماد خود را نسبت به بازار از دست بدهند. این وظیفه شرکت‌های فناوری است که شاخص را اعلام کنند و نه سازمان بورس. اگر هم این سازمان می‌خواهد شاخصی را اعلام کند بهتر است از عنوان شاخص کل استفاده نکند.
یکی دیگر از خواسته‌های بخش خصوصی تامین نقدینگی موردنیاز بسیار برای طرح‌های نیمه‌تمام از طریق صندوق‌های پروژه‌محور بود. از طرفی با توجه به حاکمیت اطلاعات در دنیا که اقتصاد را قابل پیش‌بینی می‌کند، ایجاد رویه‌هایی برای استفاده بهینه از اطلاعات موردنیاز که در بورس وجود دارد، مورد توجه قرار گر فت.
به دنبال آنچه در این نشست مطرح شد، کمیته بورس کمیسیون بازار پول و سرمایه پیشنهادی را مبنی بر تشکیل کمیته‌ای مشترک به منظور انجام کارهای مطالعاتی برای تعریف شاخص کل و اصلاح آن به صورت دقیق و بر اساس معیارهای کارشناسی شده، مطرح کرد. همچنین پیشنهاد شد تا سازمان بورس، سامانه شفافیت تصمیمات دولتی را تشکیل دهد و کلیه دستگاه‌های دولت را موظف کند تا تصمیات و سیاست‌های ابلاغی خود را در این سامانه افشا کنند تا فعالان بازار آن را تحلیل کرده و بر اساس آن تصمیم بگیرند. از طرفی باید بین تصمیم تا اجرای هر سیاستی، چند ماهی فاصله باشد تا در اجرا دچار مشکل نشویم.
تعاملات سازمان بورس و اتاق ایران مستمر خواهد بود
مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن ابراز خرسندی از تعامل و هم‌فکری با بخش خصوصی، گفت: امیدواریم به کمک این مذاکرات بتوانیم مشکلات به وجود آمده را برطرف کنیم. امروز مشکلات را می‌شناسیم و باید برای آنها راه‌حل‌های دقیق و جامع ارائه دهیم.
او بازار سرمایه را موتور محرک اقتصاد هر کشوری توصیف کرد و ادامه داد: از آنجایی که بورس موتور محرک اقتصاد است، بنابراین نمی‌توان آن را به حاشیه برد و به آن بی‌اعتنایی کرد. امروز همه مردم در این بازار منفعت دارند و در این بین سازمان بورس به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی همه نیازها باشد.
بر اساس اظهارات عشقی باید به کمک همه ذی‌نفعان به ویژه بخش خصوصی عدم شفافیت‌ها را در بازار سرمایه به کم‌ترین حد ممکن برسانیم. پیشنهاد او تقویت روابط سازمان با اعضای کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران به صورت هدفمندتر است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار پیشنهاد کمیته بورس درباره مطالعات کارشناسی را قابل اجرا دانست و گفت: این کمیتعه مشترک باید در اسرع وقت ایجاد شود.
او در ادامه به افزایش نرخ گاز صنایع اشاره و آن را اقدامی غیر اقتصادی برآورد کرد و افزود: این افزایش نرخ، علت اقتصادی ندارد بلکه سیاسی است و خود وزارت نفت هم قبول دارد که این نرخ قابل توجیه نیست و قرار بود به صورت موقت انجام شود. هرچند چندین ماه طول کشیده است. فرمول تعیین نرخ گاز در دست اصلاح است و باید پیشنهادهای اتاق ایران را دریافت کنیم.
بازار سرمایه نیازی به حمایت ندارد
عشقی تلاش دولت برای تضعیف میزان سودآوری شرکت‌ها بر اساس قوانینی که جاری است را عامل از بین رفتن اعتمادها نسبت به بازار سرمایه برشمرد و ادامه داد: معتقدم بازار سرمایه نیازی به حمایت ندارد و خودش توان مدیریت خود را دارد و حتی قادر است به دولت و بخش خصوصی نیز کمک کند. هرچند تلاش دولت، طبق قوانین موجود برای کاهش میزان سودآوری شرکت‌ها، اعتمادها را از بین برده است. باید توجه داشت که تضعیف سودآوری شرکت‌ها نه تنها به نفع دولت نیست بلکه ارزش دارایی‌های دولت را نیز کاهش می‌دهد.
به اعتقاد این مقام مسئول، سودآوری شرکت‌ها که در صورت‌های مالی نیز ذکر شده باید مجدد سرمایه‌گذاری شوند تا شاهد استمرار سودآوری در سطح اقتصاد کشور باشیم.
او به اهمیت شفافیت در بورس نیز اشاره کرد و گفت: برای افزایش شفافیت به دنبال تحلیل اطلاعات و انتشار آنها هستیم. اتاق ایران نیز می‌تواند در این رابطه پیشنهادهای خود را مطرح کند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، توسعه نهادهای مالی را یکی از اولویت‌های سازمان عنوان کرد و افزود: بعد از 12 سال، شش مجوز کارگزاری جدید در سه ماه اخیر داده شده و این روند ادامه دارد. دراین راستا در تلاشیم تا پایان سال صف درخواست‌کنندگان برای تاسیس کارگزاری را از بین ببریم. همچنین قرار است برای ایجاد شرکت‌های سبدگردان، مشاور تامین سرمایه و پردازش‌گر نیز مجوز بدهیم.
خودداری از عرضه‌های روزانه
در بخش دیگری از این نشست میثم فدایی، مدیرعامل فرابورس با بیان این مطلب که از این پس هیچ عرضه‌ای به صورت یک دفعه آگهی نمی‌شود، گفت: از این پس یک ماه قبل اعلام می‌کنیم و از هر گونه عرضه‌های روزانه دوری خواهیم کرد.
او درباره اجرای پروژه‌های نیمه‌تمام نیز از آمادگی فرابورس برای تشکیل شرکت - پروژه‌ها خبر داد.