محسن ضرابی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و عمان در مورد آخرین وضعیت تجاری ایران و عمان گفت: خوشبختانه در سال جاری نسبت به سال گذشته تجارت ایران و عمان روند افزایشی قابل توجهی داشته است. در نه ماهه ابتدایی سال 1400، میزان صادرات ایران به این کشور 441 میلیون دلار بوده و میزان واردات از عمان و یا از طریق عمان که بخشی از آن به خاطر نقش ترانزیتی بنادر این کشور است، 409 میلیون دلار و کل حجم مبادلات بین دو کشور 850 میلیون دلار بوده است. با این روند رشد میزان مبادلات ایران و عمان در سالجاری به بیش از 1 میلیارد دلار خواهد رسید.
وی افزود: در سال 99 میزان صادرات ما به عمان 438 میلیون دلار بود، یعنی در نه ماهه سال 1400 حدود 6 درصد نسبت به کل سال 99 رشد داشته‌ایم. کل حجم مبادلات ایران و عمان نیز در سال 99 حدود 872 میلیون دلار بوده است. در سال 92 حجم مبادلات دو کشور 221 میلیون دلار و در سال 97 حدود 1 میلیارد و 161 میلیون دلار بود، یعنی از سال 92 تا 97 شاهد رشد مبادلات تجاری بودیم و به پنج برابر رسید، علت این موضوع هم ایجاد زیرساخت‌ها بود.
ضرابی تصریح کرد: در سال 98 این رقم دچار کاهش شد و از 1 میلیارد و 161 میلیون دلار به 694 میلیون دلار رسید که 40 درصد کاهش را نشان می‌دهد. در سال 99 کمی سیر افزایشی وجود داشت. امیدواریم آمار سال 1400 بیش از 1 میلیارد دلار برسد. علت کاهش در سال 98 مشکلات داخلی مانند پیمان‌سپاری ارزی، نقل و انتقالات پولی، ممنوعیت‌های صادراتی، بخشنامه‌های صادراتی و ... بود. علت افزایش 25 درصدی در سال 99 افزایش خطوط کشتی‌رانی، مصوبه واردات در مقابل صادرات، کاهش شدید ممنوعیت‌های صادراتی بود.
وی در پاسخ به سوالی در مورد همکاری‌های معدنی ایران و عمان گفت: بعد از کاهش قیمت نفت در چند سال گذشته، دولت عمان رویکرد خود را برای ایجاد درآمد تغییر داد و نقشه راه خود را در دهمین برنامه پنج ساله این کشور بر 6 محور قرار داد که یکی از آنها معدن بود. ضمن اینکه عمان در زمینه معدن بسیار بکر است یعنی در سال‌های قبل محدودیت‌های قانونی در این حوزه در عمان وجود داشت و متولی مشخصی هم نداشت. در سال 2020 سلطان هیثم یک وزارتخانه به نام وزارت معدن و انرژی ایجاد کرد؛ یعنی موضوع معدن برای آنها اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان اضافه کرد: از طرف دیگر ایران نیز توانمندی بالایی در حوزه معدن دارد و از آنجا که خطوط معدنی مکران از ایران وارد عمان شده، از این نظر بسیار شبیه هستیم و شرکت‌های ایرانی هم بسیار توانمند هستند. اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان تفاهمنامه‌ای با خانه معدن ایران در سال گذشته امضا کرد و همچنین ذیل کمیسیون خدمات فنی و مهندسی و سرمایه‌گذاری یک کمیته معدن تشکیل شد اطلاعات معدنی عمان و قوانین عمان در این حوزه را جمع‌آوری کردیم. در بهمن ماه گذشته جلسه‌ای با وزیر معدن و انرژی عمان و معاونین ایشان داشتیم و توانمندی‌های شرکت‌های ایرانی را معرفی کردیم.
وی متذکر شد: جلساتی هم با مدیرعامل شرکت توسعه معادن عمان و مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی دقم داشتیم و قرار بر این شد که پروژه‌های عمان در حوزه معدنی را ساماندهی کنند و برای اتاق مشترک بفرستند. این یک فرصت طلایی برای شرکت‌های ایرانی است تا در عمان حضور پیدا کنند و بتوانند از ارزش افزوده آن استفاده کنند.
وی افزود: برنامه‌ریزی‌هایی درحال انجام است و امیدواریم که دولت هم در حوزه تامین مالی حمایت کند تا حضور موثری در حوزه معدن عمان داشته باشیم.
ضرابی در مورد انتقال گاز و برق از ایران به عمان بیان کرد: از دوره آقای خاتمی موضوع انتقال گاز به عمان مطرح بود اما متاسفانه هیچ وقت اجرایی نشد و گله‌مندی طرف عمانی را هم ایجاد کرده در حالی که این یک فرصت طلایی بود که ما می‌توانستیم گاز خود را به این کشور ببریم و صنایع پایین دستی را در این کشور را داشته باشیم. این خود یک فرصت بود که می‌توانستیم در تحریم‌ها از آن استفاده کنیم. با این حال مشخص نیست به چه دلیل همه دولت‌ها از دوره آقای خاتمی این موضوع را مطرح کردند و حتی در چند سفری که سلطان قابوس به ایران داشت این مطرح شد ولی هرگز به ثمر ننشست.
وی ادامه داد: زمانی خط گاز از طرف آب‌های نزدیک به امارات عبور می‌کرد و بعد به آب‌های بین‌المللی منتقل شد، با توجه به تحریم ممکن است الان تفاهم کار سختی باشد اما باید به عنوان یک موضوع مهم در دستور کار دولت قرار بگیرد. اگر یک تیم قوی برای این کار قرار دهند و آن را اجرایی کنند قطعا مفید خواهد بود. البته در سال‌های گذشته به گاز ما نیاز زیادی داشتند اما الان یک سری منابع گازی را پیدا کردند، بنابراین نمی‌دانم که هنوز عمانی‌ها همان اشتیاق را دارند یا خیر.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان همچنین در پاسخ به سوالی در مورد آخرین وضعیت گردشگری تهران و مسقط بیان کرد: یکی از زیرساخت‌هایی که بعد از سال 92 ایجاد شد، در حوزه گردشگری بود. در آن سال‌ها حدود 2 هزار گردشگر از عمان به ایران می‌آمدند و به صورت سنتی یک پرواز مستقیم از شیراز به مسقط داشتیم و عمانی‌ها برای گردشگری یا توریسم درمانی به شیراز می‌آمدند. در سال‌های 96 و 97 تعداد خطوط پروازی بین دو کشور به 10 خط پروازی رسید و ویزا برای ورود عمانی‌ها حذف شد. همین اقدامات باعث شد که تعداد گردشگران عمانی که به ایران می‌آمدند به 85 هزار نفر برسد که از این بین 85 درصد توریسم سلامت و 15 درصد توریسم مذهبی و گردشگری بود. با شیوع کرونا پروازها قطع شد و تازه شروع شده که باید با سرعت پیش گرفته شود.
وی افزود: در حوزه گردشگری سلامت، ایران باید در لیست کشورهایی که مورد تایید کشور عمان است قرار گیرد. اگر شهروند عمانی نیاز به عمل جراحی جدی داشته باشد، دولت عمان هزینه‌های درمانی او را در کشورهای مورد تایید دولت عمان پرداخت می‌کند. ایران جزو این کشورها نیست درحالی که توانمندی ما در این زمینه بسیار بالا بوده و عمانی‌ها هم این را قبول دارند. اختلاف قیمت زیادی وجود دارد. دو نفر از هیئت تجاری که ماه گذشته از عمان آمده بودند در حوزه سلامت فعال بودند که جلسه‌ای با دو بیمارستان برای آنها ترتیب دادیم. اختلاف قیمت هزینه‌های عمل قلب باز در ایران دقیقا نصف قیمت این عمل جراحی در تایلند که یکی از کشورهای مورد تایید دولت عمان است که بسیار باعث تعجب آنها شده بود.
ضرابی با تاکید بر لزوم تمرکز بر جذب گردشگر سلامت از عمان گفت: برای توسعه گردشگری سلامت از عمان، باید خطوط پرواز مستقیم از این کشور به ایران افزایش یابد. علاوه بر این باید ایران در لیست کشورهای مورد تایید دولت عمان برای پرداخت هزینه عمل جراحی شهروندان قرار گیرد و همچنین ساماندهی آژانس‌های مسافرتی و بیمارستان‌ها صورت گیرد.
ضرابی گفت وقتی یک عمانی برای عمل جراحی به تایلند می‌رود، به صورت برنامه‌ریزی شده از فرودگاه مسقط تحویل گرفته شده و خود و خانواده‌اش را به تایلند می‌برند، خانواده او را اسکان داده و خودش را به بیمارستان می‌برند و بعد از عمل جراحی و دوره نقاهت به مسقط برمی‌گردانند. ما باید در این زمینه ساماندهی داشته باشیم. یعنی بین بیمارستان‌های خوب کشور و آژانس‌های مسافرتی توافق شود.
وی تصریح کرد: یکی از محورهای توسعه برنامه پنجم عمان، گردشگری است که می‌خواهند 3 میلیون را به 10 میلیون نفر برسانند. یک مشاور اسپانیایی هم گرفتند. این می‌تواند فرصتی برای ما باشد که آژانس‌های مسافرتی ایرانی و عمانی توافق کنند تا برای گردشگران اروپایی یک پکیج ایران-عمان تعریف شود. متاسفانه مسترکارت و ویزاکارت در ایران کار نمی‌کند و این یکی از مشکلات ما برای جذب گردشگر اروپایی همین موضوع است ولی می‌توانیم از فرصتی که در عمان در این زمینه وجود دارد استفاده کنیم.
رئیس اتاق مشترک در پایان با اشاره به موانع موجود در تجارت کشور خاطرنشان ساخت: خواهش ما از دولتمردان این است که پیمان‌سپاری ارزی را حذف کنند؛ ارز باید تک‌نرخی شده و متولی صادرات به صورت واقعی سازمان توسعه تجارت باشد. همچنین باید تکلیف ممنوعیت‌های صادراتی مشخص شود، ما نمی‌توانیم به خاطر کم بودن یک کالا در کشور صادرات آن را ممنوع کنیم. در این صورت دیگر هیچ طرف خارجی به ما اعتماد نمی‌کند و ما بازارهایی را که با هزینه و وقت زیاد به دست می‌آوریم را به راحتی از دست می‌دهیم. نتایج این می‌شود که باغدار به مشکل می‌خورد همانطور که در جنوب کرمان محصولات خود را برداشت نکردند یا از بین بردند. دلیل این موضوع آن بود که هیچ برنامه‌ای نداشتیم.