اقتصاددان ارشد در دنیای نفت است. هر سال سناریوهایی برای قیمت نفت پیشبینی میکند. هلیما کرافت رئیس مرکز جهانی راهبردی کالای بازار سرمایه RBC در جدیدترین پیشبینی خود در مورد بازار نفت اظهار کرده که قیمت طلای سیاه در سال میلادی آینده به بالای 60دلار در ازای هر بشکه خواهد رسید. کرافت بر این باور است که مازاد عرضه تا سال آینده تا حدودی برطرف خواهد شد، به علاوه تنشهای سیاسی مانع ورود نفت نیجریه و ونزوئلا به بازارهای جهانی خواهد شد. به این ترتیب قیمت نفت که در حال حاضر روی 45دلار در ازای هر بشکه درجا میزند، صعود تقریباً 40درصدی را تجربه خواهد کرد. بر اساس بررسی پایگاه خبری اتاق ایران از مصاحبه بارونز با هلیما کرافت، اوپک هنوز نمرده بلکه به اتوبوسی تبدیل شده که راننده آن عربستان سعودی است.
قیمت نفت در ادامه سال 2016 و در سال 2017 چه وضعیتی خواهد داشت؟
ما انتظار داریم قیمت نفت روند صعودی خود را آغاز کند. اگر نگاهی به نفت بالای 100دلاری بیندازیم که اکنون به این روز افتاده، مقصری جز مازاد عرضه پیدا نمیکنیم. تولید نفت از طرف ایالات متحده امریکا در کنار چند تولیدکننده دیگر باعث شده بازار نفت به اینجا برسد. به علاوه نگرانیهایی نیز در مورد تقاضای نفت از طرف چین وجود داشت.
اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) در روز شکرگزاری سال 2014 تصمیم گرفتند تولید خود را ثابت نگه دارند در حالیکه قبلاً تولید نفت خود را کاهش میدادند. رهبر اصلی آنها در این ماجرا عربستان سعودی بود. از آنجا که سعودیها نفت کمهزینهای را تولید میکنند، تصور میکردند با این استراتژی نفت به مرز 50دلار میرسد و تولیدکنندگان پرهزینه از میدان خارج میشوند.
چه چیزی میتواند باعث افزایش قیمت نفت بشود؟
ما تولید نفت بسیاری داریم که باید آن را به حد تعادل برسانیم. به نظر من این اتفاق در سال 2017 حتماً رخ میدهد. تنها با همین اقدام ساده قیمت نفت به بالای 70دلار در ازای هر بشکه خواهد رسید. در حال حاضر به نظر میرسد در چاه نفت 42 تا 49دلاری گرفتار شدهایم. اما اگر این کاهش تولید را در کنار آشوبهای کشورهای اصلی تولیدکننده نفت بگذاریم متوجه نشانههای افزایش قیمت نفت در آینده خواهیم شد. تقاضای نفت از چین چندان مهم نیست اما در سطوح بالایی باقی خواهد ماند. اما هند یکی از مهمترین متقاضیان در بازار نفت خواهد بود.
ونزوئلا، عراق، نیجریه، روسیه، همه این کشورها به دنبال درآمد بیشتری هستند؛ شاید عرضه بسیاری در صف بازگشت به بازار باشد.
به نظر من عرضه به این سرعت افزایش پیدا نمیکند. بسیاری از این کشورها تنها به این خاطر در تولید نفت موفق هستند که برای آنها هزینهای ندارد. کشورهای عضو اوپک نیز اکثراً درگیر چالشها و مسائل سیاسی و امنیتی هستند. وقتی نفت بالای 100دلار بود دولتها میتوانستند این چالشها را مدیریت کنند اما اکنون شرایط به کلی تغییر کردهاست. مثلاً در مورد نیجریه، به محض اینکه گروههای نظامی به تجهیزات حمله کردند، تولید نفت این کشور دستخوش تغییرات و مشکلات شد. هر آتشبسی نیز در این مناطق کاملاً موقتی است. دولت نیجریه نیز پولی ندارد که بتواند با مشکل مقابله کند.
نقش شما در سیا چه بود؟
من تحلیلگر اقتصادی جنوب و مرکز آفریقا بودم و به همین خاطر در مورد کشوری مثل نیجریه اطلاعات دارم. من از سال 2001 در مورد این کشور مطالعه کردهام. مردم نظامی در این کشور باعث شدند یکشبه 800هزار بشکه نفت این کشور از دست برود. آنها به احیای زیرساختهای خود نیاز دارند.
در مورد ونزوئلا چطور؟
اقتصاد ونزوئلا شکست خورده و به این راحتی به عرصه باز نمیگردد. تولید نفت این کشور هر سال بالای 230هزار بشکه در روز کاهش پیدا میکند.
آیا اوپک مردهاست؟
نه، به نظر من اوپک نمردهاست. عربستان سعودی راننده اتوبوس اوپک است. قبلاً علی النعیمی وزیر نفت سابق سعودیها برای اوپک تصمیمگیری میکرد. آنها تلاش داشتند با روشهای دیگری تعادل را به بازار نفت بازگردانند و در عینحال سهم خود را در بازار نفت حفظ کنند. شاید تصور نمیکردند نفت با این قیمت پایین تداوم پیدا کند.
آیا سعودیها میتوانند با این بودجه نفتی به حیات خود در سالهای آینده ادامه بدهند؟
شاهزاده محمدبن سلمان برنامههای اصلاحی برای اقتصادی عربستان سعودی در دست اجرا دارد. اگر آنها بتوانند تنوعبخشی را به اقتصاد خود بازگردانند میتوان به آینده اقتصاد آن تا حدودی امید داشت. اما این نخستین باری نیست که سعودیها دم از تنوعبخشی به اقتصاد میزنند. آنها بارها تلاش کردهاند اقتصاد خود را از نفت رها کنند و موفق نشدهاند.
روسیه، ایران و عراق کجای داستان نفت قرار دارند؟
روسیه تا کنون موفق نشده به توافقی با اوپکیها دست پیدا کند. این کشور میتواند در این فضای قیمتی هم نفت خود را تولید و روانه بازارهای جهانی کند. پوتین تنها به این خاطر در این مسئله دخالت کرد که بتواند تلنگری به قیمت نفت وارد کند. تولید نفت ایران نیز به سطوح قبل از تحریم بسیار نزدیک است. این کشور 3میلیون و 640هزار بشکه در روز نفت تولید میکند؛ در گذشته نیز 3میلیون و 700هزار بشکه تولید میکرد. آنها تا 4میلیون بشکه در روز پیش میروند. در مورد عراق بیشتر میتوان احتمال افزایش تولید داد. آنها در این مدت موفق شدهاند میلیارد دلار نفتی به دست بیاورند و خودشان را جلو بیندازند.