کنفرانس «آب و گردشگری» همزمان با آغاز هفته صرفه‌جویی در مصرف آب به همت کمیسیون گردشگری اتاق ایران و انجمن روابط عمومی و با حضور نمایندگان انجمن‌ها و تشکل‌های مرتبط، روسای کمیسیون‌های گردشگری اتاق‌های استانی، مسئولین دولتی و دانشگاهی برگزار شد.
کمیته گردشگری آب در کمیسیون گردشگری اتاق تشکیل می‌شود
در ابتدا علی‌اکبر عبدالملکی رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران با تأکید بر رابطه تنگاتنگ آب و صنعت گردشگری بیان کرد: با نگاهی به کشورهای توسعه‌یافته و یا در حال توسعه در منطقه از جمله قطر این سؤال مطرح می‌شود که این کشورها چه مسیری را طی کرده‌اند که امروز در مورد کشوری مانند قطر می‌بینیم هم منابع آبی خود را حفظ کرده و هم مسیر توسعه را طی کرده تا جایی که حالا میزبان جام جهانی شده است.
او تأکید کرد: باید زیرساخت‌ها را به گونه‌ای توسعه دهیم که هم منابع خود را حفظ کنیم و هم ثروت ملی آیندگان را هدر ندهیم.
او گفت: اعلام آمادگی می‌کنم کمیته‌ای در کمیسیون با عنوان کمیته گردشگری آب ایجاد کنیم تا بتوانیم این موضوع را به شکل تخصصی‌تری دنبال کنیم.
عبدالملکی با اشاره به اینکه حکمرانی واحد در وزارتخانه‌ها وجود ندارد ادامه داد: در گردشگری اوضاع بدتر است. 37 ارگان مرتبط با گردشگری داریم که هر کدام یک تصمیم می‌گیرند. با این حال ما از تشکیل کمیته مشترکی به عنوان آب و گردشگری در وزارت نیرو استقبال می‌کنیم.
اماکن تاریخی تحت تأثیر خشکسالی در معرض خطرند
در ادامه محمدحسین شریعتمدار رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران با تأکید بر اینکه گردشگری و آب لازم و ملزوم یکدیگر هستند گفت: با توجه به اینکه یکی از بحران‌های جدی ایران مسئله آب است، باید دهه آینده دهه ریاضت آبی نام‌گذاری شود. چرا که اگر در این ده سال کشور نتواند مسئله آب را سامان دهد بعد از آن امیدی به مدیریت منابع آب نخواهد بود.
او ادامه داد: ذخایر زیرزمینی با بحران جدی مواجه است. در منابع آبی سدی حجم منابع از 74 میلیارد متر مکعب به 40 میلیارد متر مکعب رسیده و در منابع زیرزمینی اوضاع به همین اندازه خطرناک است. در سال 98 نسبت به سال 57 تعداد حلقه‌های چاه رشد 20 برابری داشته و به 850 هزار حلقه چاه رسیده است.
شریعتمدار با هشدار نسبت به از بین رفتن اماکن تاریخی با توجه به خشکسالی گفت: به عنوان مثال در اصفهان آثار تاریخی به دلیل ایجاد فروچاله‌های ناشی از برداشت غیراصولی آب در معرض خطر و انهدام جدی هستند. ما در این خصوص نیازمند اطلاع رسانی جدی‌تر هستیم.
مصرف بالای آب در کشاورزی ناشی از کمبود فعالیت‌های گردشگری است
پس از او عباس کشاورز معاون مرکز ملی مطالعات آب و کشاورزی اتاق ایران نیز با بیان اینکه امروز دیگر تمرکز مذاکرات بین‌المللی شورای جهانی آب بر نقش آشنایی جوامع محلی با امر آب و محیط زیست است بر فراگیر و همگانی شدن مسئله آب به عنوان یک بحران جدی تأکید کرد.
او ادامه داد: در صنعت گردشگری باید پیام آب و محیط زیست را هم برای خود این صنعت و هم برای پایداری سرزمین و هم جوامع محلی به ارمغان بیاوریم.
کشاورز با اشاره به فشار بخش کشاورزی در مصرف آب گفت: بررسی‌های ما نشان می‌دهد خلأ عمده فشار بر آب برای مصرف کشاورزی ناشی از کمبود فعالیت‌های گردشگر یو کمبود درآمد مردم است. بنابراین توسعه صنعت گردشگری نه فقط برای خود این صنعت بلکه برای مدیریت آب و جامعه می‌تواند پیامدهای خوبی داشته باشد. اما به شرط اینکه مجریانی که این صنعت را اداره می‌کنند و خانواده صنعت گردشگری به دو امر صرفه‌جویی آب و رابطه آب و محیط زیست توجه کنند.
او تأکید کرد: مدیریت آب کشور و خروج آن از بحران نیازمند تشریک مساعی همه است و صنعت گردشگری می‌تواند نقش موثری در آن داشته باشد.
بی‌توجهی به استانداردهای محیط زیستی در اماکن تفریحی
قاسمی دبیر انجمن روابط عمومی ایران نیز در این کنفرانس با تأکید بر اینکه بی‌توجهی به محیط زیست و عدم وجود آبادانی و مشکلات آب تعداد گردشگران را در منطقه کاهش می‌دهد گفت: گردشگری طبیعت یکی از شاخه‌های مهم گردشگری است اما
متأسفانه کنار سدها و رودخانه‌ها که تفریح گاه‌های مهمی برای گردشگر محسوب می‌شوند تاسیساتی ساخته‌ایم شوند که در آن‌ها به استانداردهای زیست‌محیطی توجه نمی‌شود.
او ادامه داد: یک معضل زیست‌محیطی ما در مورد هتل‌ها و اقامتگاه‌ها و یا ابزارهای تفریحی مثل قایق‌های موتوری این است که خروجی آن‌ها به دریاها و رودخانه‌های وصل شده و سوخت یا زباله‌ها و فاضلاب آن‌ها وارد محیط زیست شده و آن را تخریب می‌کند. با وجود تدوین دستورالعمل‌ها در این خصوص اما موضوع رعایت نمی‌شود و این موضوع به صورت یک سیکل معیوب، موجب آسیب به گردشگران و بیماری آن‌ها و در نهایت آسیب به صنعت گردشگری و محیط زیست می‌شود.
قاسمی گفت: خشکسالی تهدید اصلی صنعت گردشگری است؛ چرا که به کوچ مردم منجر شده و حیات منطقه از بین می‌رود. در نهایت صنعت گردشگری هم در چنین محیطی شکل نمی‌گیرد.
دیپلماسی آب فعالانه دنبال شود
دکتر مجیدی عضو پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص هم در این کنفرانس گفت: حوزه آب حوزه مسئولیت اجتماعی است و همه باید برای آن نگران بوده و در آن نقش داشته باشند. وضعیت آب بحرانی است و همه باید کمک کنند به ویژه در حال حاضر که در حال تدوین سیاست‌های کلی برنامه توسعه هفتم هستیم وقت بسیار مناسبی است که صاحبنظران در آن مشارکت کرده و نظراتشان را بیان کنند. سیاست‌های کلی آب در سال 79 نوشته شده اما متأسفانه این سیاست‌ها به درستی اجرا نشده است.
او تأکید کرد: دیپلماسی آب و حق آبه ها از مسائل مهمی است که باید فعالانه دنبال شود. چون در حوزه آب اوضاع بحرانی است و تنها با صرفه‌جویی مسئله حل نخواهد شد لازم است سیاست‌های آبی کشورهای همسایه نیز مورد توجه باشد.
نجات روددره های تهران با کمک صنعت گردشگری
اویس ترابی رئیس اندیشکده زیست پذیری شهری نیز در این نشست با ارائه آخرین اطلاعات از طرح احیای روددره های تهران گفت: ما برای نجات دادن روددره ها در تهران به این نتیجه رسیدیم که باید آن را با گردشگری طبیعت گره بزنیم.
او با بیان اینکه اکوسیستم‌های روددره فرحزاد، کن، درکه و ... در تهران ریه‌های تنفسی و سیستم مدیریت سیل در شهر هستند گفت: این اکوسیستم‌ها نقش‌های خود را در 50 سال گذشته از دست داده‌اند. آن‌ها تخریب یا بتونیزه شده‌اند یا از روی آن‌ها خیابان رد شده و تقریباً همه منهدم شده‌اند. پوشش گیاهی و جانوری آها به سرعت در حال از بین رفتن است. مثلاً 65 درصد پوشش گیاهی فرحزاد از بین رفته است.
او با تأکید بر اینکه برای احیای این روددره ها نه می‌توانیم آن‌ها را فریز کنیم و نه می‌توانیم آن‌ها را به پارک تبدیل کنیم بیان کرد: برنامه ما این است که این اکوسیستم‌ها را به پهنه گردشگری و حیات وحش تبدیل کنیم که اطراف آن‌ها با فنس حفاظت می‌شوند و درون آن‌ها باغداری و کشاورزی و زیست طبیعی ساکنین آن مناطق در جریان باشد. این مناطق تبدیل به پیاده راه می‌شوند و نور شب ندارند. به این ترتیب در فرحزاد به دنبال ایجاد روستاشهر فرحزاد هستیم. به این ترتیب گردشگران می‌توانند تجربه زندگی در روستای کوهستانی در تهران را داشته باشد. همچنین صعود کوهستانی داشته باشد و پول خود را درون همین روستا خرج کنند. بنابراین می‌توانیم اشتغال درون زا ایجاد کنیم. و با این کار بخشی از اکوسیستم زنده خواهند شد.
مصرف آب یک گردشگر 4 تا 8 برابر یک شهروند عادی است
ولی تیموری معاون اسبق وزارت گردشگری و مشاور کمیسیون گردشگری اتاق ایران هم با اشاره به مطالعه‌ای در یونسکو در مورد مصرف آب گفت: بنابراین مطالعه مصرف آب شهروند عادی 127 لیتر اما مصرف آب یک گردشگر 450 تا 800 لیتر است. و این نشان می‌دهد ما نیازمند باید برنامه‌ریزی جدی برای آموزش گردشگران در راستای مصرف کمتر آب هستیم.
او با اشاره به اینکه بر خلاف دنیا مراکز علمی و پژوهشی کشور خیلی کم در حوزه آب کار کرده‌اند گفت: باید تمرکز و پژوهش بیشتری از سوی مراکز علمی کشور در این خصوص صورت گیرد. همچنین دولت‌ها باید در برنامه‌ریزی‌های گردشگری و توسعه صنعت به موضوع آمایش آب و سرزمین توجه کنند.
معاونت سرمایه‌گذاری و گردشگری در وزارت نیرو تشکیل شود
در ادامه این کنفرانس زرسازی مشاور وزارت نیرو در حوزه گردشگری آبی نیز گفت: پیشنهاد ما این است که معاونت سرمایه‌گذاری و گردشگری در وزارت نیرو تشکیل شود تا با تغییر مدیران اعمال سلیقه کمتری در انجام سیاست‌های این حوزه رخ دهد.
او با بیان اینکه سه عامل در موفقیت یک طرح گردشگری مؤثر است گفت: اول وجود یک طرح مصوب از سوی وزارت نیرو و گردشگری دوم تهیه دستورالعمل اجرایی در این حوزه و سوم نظارت و پایش در طرح‌های گردشگری عامل موفقیت این طرح‌ها خواهد بود.
گردشگری آبی باید به مدارس نفوذ کرده و آموزش همگانی داده شود
محسن خوانساری پژوهشگر حوزه آب نیز با تأکید بر اینکه باید در ده سال آینده ریاضت آبی داشته باشیم گفت: لازم است دست‌کم یک‌سوم مصرف آب را کاهش دهیم. انجام این کار مستلزم آموزش است. گردشگری آبی باید به مدارس نفوذ کند و آموزش همگانی داده شود.