نشست کمیته راهبردی توسعه روابط ایران و آفریقا با حضور مدیرکل عربی آفریقایی معاونت بین‌الملل اتاق ایران، رئیس و اعضای هیات مدیره اتاق مشترک ایران و شرق آفریقا، رئیس اداره آفریقای وزارت امور خارجه، سرپرست اداره کل آفریقا سازمان توسعه تجارت، روسای اتاق‌های معین کشورهای آفریقایی و جمعی از فعالان اقتصادی و تجار مرتبط با حوزه آفریقا برگزار شد.
در این نشست شهرام خاصی پور مدیرکل عربی آفریقایی معاونت بین‌الملل اتاق ایران با بیان اینکه آفریقا سرزمینی غنی از نظر مواد معدنی و خام و کشاورزی است و بازار مصرفی 600 میلیارد دلاری متناسب با تولیدات ایران دارد گفت: با این حال متأسفانه در سال گذشته حجم مبادلات ما با قاره آفریقا از یک میلیارد و 200 میلیون دلار فراتر نرفته است که نشان می‌دهد در مقایسه با رقبای خود سهم اندکی از این بازار داریم.
او با اشاره به اینکه در تعامل با کشورهای آفریقایی جایگاه شایسته‌ای نداریم ادامه داد: باید با هم‌اندیشی بخش خصوصی و دولتی امکانات لازم برای توسعه روابط با آفریقا فراهم شود. این آمادگی در اتاق ایران فراهم است و باید ببینیم دولت در این حوزه چه گام‌هایی برمی‌دارد.
خاصی پور تأکید کرد: حمل‌ونقل و تعاملات بانکی دو مانع اصلی ایران در توسعه روابط با آفریقاست و انتظار بخش خصوصی حل این مشکلات از سوی دولت است.
در ادامه مسعود برهمن رئیس اتاق مشترک ایران و شرق آفریقا نیز با اظهار تأسف از اینکه سهم ایران از گردش مالی هزار میلیارد دلاری آفریقا کمتر از یک‌هزارم است گفت: ما باید با برنامه‌ریزی‌ها و رفع موانع سهم خود را از این بازار ارتقا دهیم.
او با انتقاد از عدم تشکیل ستاد آفریقا در دولت در سه سال گذشته ادامه داد: عدم وجود پرواز مستقیم، بالا بودن تعرفه‌های گمرکی، وجود تفاهم‌نامه‌های منطقه‌ای میان کشورهای آفریقایی، مشکل تعاملات بانکی موانع اصلی ما رد تجارت با آفریقاست که باید از سوی دولت در این ستاد پیگیری و حل شوند. متأسفانه اکثر تجار ایرانی به دلیل وجود این چالش‌ها رغبتی برای ورود به بازار آفریقا ندارند.
برهمن با انتقاد از فعالیت‌های جزیره‌ای در حوزه آفریقا تأکید کرد: باید برای تعامل با این قاره نقشه راه تهیه کنیم تا بر اساس آن بدانیم از کدام کشورها هیات تجاری بپذیریم و در تعامل با کدام کشورها یارانه و تعرفه تجاری تعریف کنیم و چه گام‌هایی برای ارتقا روابط برداریم.
او افزود: ایران 15 درصد در معدن اورانیوم نامیبیا سهم دارد اما با توجه به شرایط بلاتکلیف مانده است. همچنین گوشت از آفریقا به اروپا صادر می‌شود. در حالی که ما مشکل تأمین گوشت داریم و آن‌ها از ما درخواست کرده‌اند چهار کشتارگاه را در نامیبیا فعال کنیم و محصولات آن را تولید و صادر کنیم. باید برای همه این‌ها برنامه‌ریزی کنیم.
زبردست رئیس اتاق همدان که اتاق معین کشور غنا است هم در این نشست گفت: آفریقا با توجه به شرایط مناسب آب و هوایی بهترین مقصد برای کشت فراسرزمینی است و باید پیش از آنکه دیر شود و سایر رقبا فعالیتشان را در آنجا آغاز کنند برای این موضوع اقدام کنیم.
بابک هدایتی رئیس کمیته مشترک ایران و آفریقای جنوبی نیز در این نشست گفت: یک دلیل مهم پیشرفت کشورهایی نظیر ترکیه این است که در این کشورها بخش خصوصی پیشرو است و دولت به دنبال آن حرکت می‌کند. اما در ایران متأسفانه برعکس است. در اینجا باور و اعتماد به بخش خصوصی وجود ندارد.
مهدی جباری رئیس اتاق قزوین که اتاق معین کشور کنیا است در این نشست از سازمان توسعه تجارت درخواست کرد بسته‌های حمایتی برای برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی و فعالیت‌های تجاری در آفریقا تعریف کند.
خزائلی از اتاق مازندران نیز در این نشست درخواست کرد پذیرش هیات های تجاری از آفریقا همراه با پایش اعضای هیات باشد تا افرادی که درک و توان اقتصادی دارند در مواجهه با تجار ایرانی قرار بگیرند.
جعفری از اتاق یزد هم در این نشست به هزینه‌های بسیار بالا و گران حمل‌ونقل در تجارت با آفریقا اشاره کرد و گفت: ارسال یک کانتینر 40 فوتی به غنا بالغ بر هشت هزار دلار برای ما هزینه داشت. این موضوع تجارت با آفریقا را برای ما غیررقابتی می‌کند.
در ادامه این جلسه رضایی رئیس اداره آفریقای وزارت امور خارجه با تأیید مشکلات ترابری هوایی و دریایی در رابطه با آفریقا بیان کرد: اگر می‌خواهیم در آفریقا فعالیت کنیم دولت باید یارانه بپردازد. این اقدامی است که سایر رقبای ما هم انجام می‌دهند.
او افزود: این یارانه می‌تواند پول نقد یا اختصاص سوخت و امثال این‌ها باشد. به‌هرحال صاحبان کشتی می‌گویند حمل بار تا آفریقا و بعد بازگشت خالی از آنجا برای ما زیان ده خواهد بود. برای جبران این زیان دولت باید یارانه بدهد.
او با اعلام این خبر که به زودی پرواز هفتگی تهران-لاگوس برقرار خواهد شد گفت: یک مشکل اصلی در تعامل با آفریقا عدم اطلاع یا اطلاعات غلط طرفین از یکدیگر است که باید اصلاح شود.
همچنین محمدصادق قنادزاده سرپرست اداره کل آفریقا سازمان توسعه تجارت با تأکید بر اینکه همه بخش‌ها از ظرفیت آفریقا غفلت کرده‌اند گفت: اتاق ایران و بخش خصوصی نیز از این ظرفیت غافل بوده است. اگرچه وظیفه دولت تنظیم‌گری و حمایت است اما پایه تصمیمات درست اطلاعات صحیح است که این بخش وظیفه بخش خصوصی است اما از آن غفلت شده است.
او با بیان اینکه سازمان توسعه تجارت با سازمان کشتیرانی مذاکراتی برای تخصیص یارانه انجام داده ادامه داد: این یارانه باید بر اساس برآورد و پیش بینی حجم بار ارسالی به آفریقا تعریف شود که این پیش‌بینی هنوز انجام نشده است.
قنادزاده خواستار نقش‌آفرینی بیشتر بخش خصوصی و تأکید کرد: هم اتاق ایران و هم اتاق مشترک باید پویاتر از وضعیت فعلی در حوزه آفریقا نقش‌آفرینی کنند.