علی حسینی، رئیس کمیسیون حملونقل و لجستیک اتاق ایران گفته است: «تحریمها باعث شدند که قطر به شناورهای ایران اجازه تردد در بنادر خود را ندهد و تجارت بندری سنتی با قطر هم به مشکل خورد. سال گذشته شناورهای باری ایران از 4 بندرگاه قطر تنها اجازه تردد در یک بندرگاه، آن هم با شرایط سختگیرانه داشتند.»
مدتها بود که فعالان اقتصادی از فرصت اقتصادی جامجهانی در قطر میگفتند تا استانی جنوبی ایران مانند بوشهر و هرمزگان اقتصاد دریایی خود را تقویت کنند. اما حالا رئیس کمیسیون حملونقل و لجستیک اتاق ایران به خبرگزاری «ایلنا» گفته است: «اساساً ما در کشور برنامهای برای گردشگری دریایی نداریم؛ نه در دریای خزر، نه در خلیج فارس و نه عمان علیرغم پتانسلهای بینظیر این مناطق، گردشگری تعریف نشده از این رو زیرساختهای گردشگری و پذیرش مسافران را هم در اختیار نداریم.»
هشتم اسفندماه بود که ابراهیم رئیسی، برای شرکت در ششمین اجلاس سران اوپک گازی راهی دوحه شد و پیراهن شماره 22 را از شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر هدیه گرفت؛ هدیهای نمادین که به خاطر آورد آخرین باری که ایران توانسته میزبان یک تورنمنت مهم باشد مربوط به بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ بوده است. در این سفر 14 سند همکاری بین دو کشور امضا شد و یکی از آنها تقویت گردشگری بین دو کشور بود.
مدتی بعد مسعود پل مه، دبیرکل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران با اشاره به برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر به «اتاق ایران آنلاین» گفته در راستای برگزاری جام جهانی، ارتباطات خوبی بعد از سفر رئیسجمهور به قطر شکل گرفت. از جمله اینکه شناورهای فلزی ایرانی در ظرفیتهای زیر ۵ هزار تن که در منطقه فعالیت چندانی نداشتند بعد از این سفر و توافقات انجام شده بین دو کشور فعال شدند. به گونهای که برنامه کاری این قبیل شناورها تا شش ماه آینده مشخص و قراردادهای لازم برای فعالیت آنها منعقد شده است. به این ترتیب حمل کالا در قالب سنتی و دریایی کانتینری در حال حاضر به طور کامل مورد استفاده قرار خواهد گرفت و امکانات موجود بخش خصوصی در حوزه حمل کالا به قطر در انواع ظرفیت و کلاسهای شناور و انواع کالاهایی که جابجا میشود کافی است. کمااینکه ما تجربه موفق در حمایت کامل دریایی از قطر در دوره تحریم این کشور از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس را هم داریم. اما در حوزه حمل مسافر ظرفیت و امکانات کمتری داریم. تعداد شناورهای موجود که بتوانند با توجه به بعد مسافت تا قطر مورد استفاده قرار گرفته و تحت پرچم جمهوری اسلامی و یا در مالکیت شرکتهای ایرانی باشند، کمتر از ۵ شناور است.
حالا علی حسینی از فرصتهای از دست رفته میگوید و در پاسخ به کسانی که از مدتها قبل میگفتند کشتیهای کروز بین ایران و قطر در ایام جامجهانی براهاندازی خواهد شد، تاکید میکند: کشتیهای کروز در اسکلههای مخصوص با آبخور بالا میتوانند پهلو بگیرند و این کشتیهای کروز عمدتاً در دریای مدیترانه فعال هستند و در واقع یک شهربندری محسوب میشود و امکان پذیرش حدود 4 هزار مسافر دارند از این رو این شهر روی آب در هر بندری پهلو بگیرد، اقتصاد آن شهر بندری تغییر میکند. ولی ما در خلیج فارس فرصت طلایی تجارت گردشگری دریایی در بازه زمانی جامجهانی با قطر را از دست دادیم.
او معتقد است: در همان دورانی هم که قطر در تنش ایجاد شده با کشورهای عربی، فقط به ایران دسترسی داشت و از مسیر ایران میتوانست استفاده کند، نتوانستیم از این فرصت بهره ببریم چراکه در بنادر جنوبی زیرساختهایی مناسب وجود ندارد که بتواند ترانزیت عمده یک کشور همسایه را انجام دهد و نتوانستیم مرکز تأمین مایحتاج قطر باشیم.
بهگفته حسینی، رئیس کمیسیون حملونقل و لجستیک اتاق ایران برنامه ایران این بود که در ایام جامجهانی با سرریز تماشاگران از امکانات هتلی در کیش و قشم استفاده کنند اما در نهایت به اینجا رسیدیم که ایران درخواست داد این مناطق به پارکینیگ هواپیماها تبدیل شوند. باید توجه داشته باشیم که قاعدتاً برنامهریزیها برای چنین رویدادهای بین المللی در سطح جام جهانی یک الی دو ماه قبل از اجرا و شروع رویداد انجام نمیشود و قطر حداقل از دو سال گذشته زیرساختهای ایران را مورد ارزیابی قرار داد.
او معتقد است: قطر یک ماه قبل از آغاز این رویداد منتظر زیرساختهای ایران نمیماند؛ فرودگاههای دبی به مراکز تزانزیت مسافر تبدیل شده و حرف اول را در منطقه میزند و قطر با توجه به پیمان همکاری با کشورهای خلیج فارس از امکانات کشورهای مجهز به این امکانات استفاده میکند اما ایران از آنجایی که کمترین مسافت را با کشور قطر را دارد میتوانست بهرهبرداریهای اقتصادی قابل توجهی از ایام جامجهانی داشته باشد که این فرصت را از دست دادیم.