نشست روسای اتاق‌های بازرگانی و صنعت عضو اکو (رویکرد جدید اتاق اکو 2022-2025) به صورت مجازی برگزار شد و روسا و نایب‌رئیسان اتاق‌های بازرگانی کشورهای پاکستان، آذربایجان، افغانستان، قرقیزستان، قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان به همراه دبیرکل سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) به بحث و تبادل نظر پیرامون موضوع توسعه و گسترش همکاری بخشهای خصوصی کشورهای عضو از طریق اتاق‌های بازرگانی و همچنین راه‌ها و موانع گسترش تجارت و سرمایه‌گذاری مشترک پرداختند.
غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران و اتاق اکو در این نشست با بیان اینکه سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو)، در چهار راه کریدورهای شرق-غرب و شمال- جنوب از جمله کریدورهای اسلام آباد- تهران- استامبول (ITI) که شبه‌قاره هند را به شرق اروپا متصل می‌کند، قرار دارد گفت: بی‌شک عملیاتی شدن طرح کریدورهای حمل‌ونقل در شمال-جنوب و شرق-غرب از جمله ITI به کاهش هزینه و زمان حمل‌ونقل کمک کرده و ایجاد درآمد، افزایش تجارت و رونق همکاری‌های اقتصادی بین کشورهای عضو اکو را در پی خواهد داشت.
او با اظهار تأسف از پایین بودن حجم مبادلات تجاری در سطح کشورهای اکو ادامه داد: آمار موجود حکایت از آن دارد که حجم مبادلات تجاری اخیر این سازمان با جهان در سال 2021 (بر اساس آمار مرکز بین‌المللی تجارت ITC) حدود 927 میلیارد دلار بوده که از این میزان تنها 8.1 درصد سهم تجارت درون منطقه‌ای بوده است. همچنین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای عضو نیز بر اساس آخرین آمار موجود (مرکز بین‌المللی تجارت ITC)، تنها 1.7 درصد کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهان است که رقمی بسیار پایین‌تر از انتظارات و پتانسیل‌های اقتصادی موجود در منطقه است.
شافعی با اشاره به خطرات جدی رویدادهایی مانند شیوع کرونا برای تجارت و سرمایه‌گذاری کشورهای عضو اکو بیان کرد: اتاق‌های بازرگانی عضو باید تلاش کنند تا مدل‌های تجاری خود را متناسب با ریسک‌های موجود تطبیق داده و در موضعی قرار گیرند که خود را نماینده صنایع کوچک و متوسط (SME) بدانند و با ارائه خدمات متعدد به این صنایع، توسعه راهکارهای تجارت الکترونیک و تسریع در اجرائی شدن موافقت‌نامه‌های منطقه‌ای از جمله موافقت‌نامه تجاری اکو، موافقت‌نامه تسهیلات ویزایی و موافقت‌نامه گسترش و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی بر مشکلات موجود فائق آیند.
او ادامه داد: اجرائی شدن موافقت‌نامه تجاری اکو (اکوتا) از زمان امضا در سال 2003 و تبدیل آن به موافقت‌نامه تجارت آزاد همچنین تسهیل گردش مالی بین اعضا از طریق بهره‌گیری از مزایا و پتانسیل‌های اتحادیه پایاپای اکو (ECU) می‌تواند در این راستا راهگشا باشد.
رئیس اتاق ایران گفت: تسهیل صدور روادید و ایجاد برچسب ویزای اکو برای تجار و بازرگانان و سرمایه‌گذاران اکو، برقراری پروازهای منظم و مستقیم بین کشورهای منطقه، اتصال شبکه‌های برق و ایجاد بازار برق اکو به همراه سوآپ نفت و گاز نیز از جمله راهکارهایی است که می‌تواند برای توسعه همکاری‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در منطقه مورد توجه قرار گیرد.
شافعی افزود: برای نیل به همگرایی در منطقه لازم است برخی موارد نظیر گردشگری و به ویژه گردشگری سلامت، همکاری مسنجم تر در بخش انرژی، تولید مشترک و ایجاد برند مشترک خودروی اکو، همکاری در زمینه تسهیلات گمرکی الکترونیکی و ایجاد پنجره واحد گمرک الکترونیکی مورد توجه بیشتر قرار گیرند.
شافعی با تأکید بر ضرورت برقراری ارتباط مؤثر میان اتاق‌های عضو به صورت روزمره و آنی در دور جدید فعالیت‌های اتاق اکو گفت: با استفاده از پلتفرم‌های موجود می‌توان این ارتباط را برقرار کرد تا به خصوص اتاق‌های بازرگانی آسیای میانه به‌صورت فعالانه در جلسات حضوری و مجازی که به‌صورت دوره‌ای و در فواصل زمانی توسط اتاق اکو سازمان‌دهی خواهد شد مشارکت کنند.
همچنین رئیس اتاق اکو از نمایندگان اتاق‌های عضو درخواست کرد تا مشکلات موجود در حوزه‌های تجارت، سرمایه‌گذاری، روادید، ترانزیت و حمل‌ونقل، بانکداری و نقل‌وانتقال وجوه و یا هر مورد دیگری که از منظر بخش خصوصی مانع تعاملات اقتصادی مشترک است را به اتاق اکو منعکس کنند تا در دبیرخانه اکو در تهران مورد بررسی و چاره‌جویی قرار گیرد.
برگزاری جلسات مجازی در فواصل کوتاه زمانی و با حضور نماینده دبیرخانه سازمان اکو برای بررسی دقیق‌تر تحولات اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری مشترک اتاق‌های بازرگانی کشورهای عضو اکو پیشنهاد دیگری بود که رئیس اتاق اکو با هدف عملکرد موفق‌تر و منسجم‌تر مطرح کرد.
انتقاد از عدم اجرایی شدن موافقت‌نامه‌های تجاری در اکو
در این نشست همچنین علیرضا یاوری معاون بین‌الملل اتاق ایران، با تأکید بر لزوم اجرائی شدن موافقت‌نامه‌های امضا شده در چارچوب این سازمان از جمله موافقت‌نامه تسهیلات صدور روادید برای تجار و بازرگانان اکو، موافقت‌نامه تأسیس بانک توسعه و تجارت اکو (ETDB)، موافقت‌نامه چارچوب حمل‌ونقل و ترانزیت اکو ((TTFA، موافقت‌نامه چارچوب همکاری‌های تجاری اکو، موافقت‌نامه تجاری اکو (اکوتا) و موافقت‌نامه گسترش و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی اکو (APPI) گفت: متأسفانه تاکنون با وجود تلاش‌های فراوان به جز بانک توسعه تجارت اکو که آن هم در راستای ارائه خدمات و تسهیلات به پروژه‌های دولتی فعالیت کرده سایر موافقت‌نامه‌ها از جمله اکوتا هنوز اجرائی نشده‌اند که امیدواریم با همکاری اتاق‌های عضو بتوانیم در این راستا فعالیت کنیم.
او گفت: علاوه بر تلاش برای اجرائی شدن توافقنامه‌های قبلی، تلاش برای تقویت تجارت و سرمایه‌گذاری مشترک در سایر زمینه‌ها از جمله گردشگری، انرژی، ترانزیت در منطقه اکو باید در دستور کار کشورهای عضو قرار گیرد.
هزینه‌های بالای تجارت درون منطقه‌ای اکو مانع توسعه تجارت
خسرو ناظری، دبیرکل سازمان اکو نیز در این نشست با بیان اینکه تجارت درون منطقه‌ای اکو تنها حدود 8.2 درصد تجارت منطقه با جهان است گفت: دلایل متعددی برای این سهم کم وجود دارد، از جمله عدم مکمل بودن میان اقتصادهای منطقه، هزینه‌های بالای راه‌اندازی و انجام تجارت و هزینه‌های بالای تجارت درون منطقه‌ای به دلیل موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای که می‌توان از آن‌ها نام برد.
دبیرکل اکو ادامه داد: بخش خصوصی به عنوان موتور رشد در هر اقتصادی عمل می‌کند و دبیرخانه اکو همواره برای مشارکت بخش خصوصی در تمامی طرح‌ها برای یکپارچگی اقتصادی و رشد پایدار منطقه ارزش زیادی قائل بوده است.
او تأکید کرد: یکی از موانع عمده‌ای که جامعه تجاری اکو در تسهیل تجارت با آن مواجه است، صدور به موقع ویزا است. جامعه تجاری در سراسر جهان دارای موقعیت استراتژیک هستند و برای حل مسائل مختلف آن‌ها، از جمله تسهیل ویزا، پیش‌نویس پروژه مطالعاتی برای دریافت نظرات کشورهای عضو تدوین شده که مقرر است نتایج این نظر سنجی در اجلاس نمایندگان دائم و شورای وزرا جهت تصمیم‌گیری مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
ناظری گفت: توافقنامه ترویج و حمایت از سرمایه‌گذاری ((APPI توسط چهار کشور عضو اکو تصویب شده است و به زودی برای تقویت اعتماد سرمایه‌گذاران در منطقه اکو عملیاتی خواهد شد. همچنین انتظار می‌رود عملیاتی شدن شرکت بیمه اتکایی اکو ((ERC به زودی چشم‌انداز تجارت امن را در منطقه ایجاد کند.
در ادامه نیز مصطفی بایبورتلو مدیر بخش بین‌الملل و اتحادیه اروپای اتاق ترکیه، عرفان اقبال شیخ، رئیس اتاق پاکستان، نظام تاتلیف نایب‌رئیس اتاق آذربایجان، شفیق ا.. عطایی رئیس اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان، رومان کاسیموف - نایب‌رئیس اتاق بازرگانی جمهوری قرقیزستان، نماینده اتاق قزاقستان، میرا مشاور رئیس اتاق ترکمنستان و نماینده اتاق به بیان نقطه نظرات خود پرداخته و اظهار امیدواری کردند برگزاری رویدادهای از این دست بتواند راهگشای توسعه مبادلات اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری به ویژه سرمایه‌گذاری‌های مشترک میان بخشهای خصوصی منطقه شود.
همچنین در این جلسه گزارش نشست مجازی به تصویب شرکت‌کنندگان رسید و مقرر شد تاریخ و محل برگزاری جلسه از سوی اتاق اکو به کشورهای عضو منعکس شود.