رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران گفت: توسعه صادرات و حضور مؤثر در بازارهای جهانی، به اتکای داشتن خطوط تولید قدرتمند محقق می‌شود و پایداری در عرصه صنعت و تولید نیز با ارتقای زیرساخت‌های تکنولوژیک و توجه ویژه به نوسازی ماشین‌آلات صنعتی میسر خواهد بود؛ ازاین‌رو عمده اهتمام در بخش اقتصاد باید بر این موضوعات تمرکز یابد.
غلامحسین شافعی در جمع فعالان اقتصادی و مسئولان بسیج تجار اتاق‌های بازرگانی در اتاق مشهد، از تولید و صادرات به‌عنوان مهم‌ترین مؤلفه‌های اثرگذار بر اقتصاد یاد کرد و افزود: مقام معظم رهبری در سالیان اخیر، مستمر و مکرر جایگاه خطیر بخش تولید را یادآوری نموده اما باوجود تأکیدات معظم‌له، همچنان در هر دو عرصه شاهد بروز مشکلات و چالش‌های متعدد هستیم. صادرات موفق در پناه تولیدی قدرتمند شکل می‌گیرد؛ اما این بخش با مسائل متعددی دست‌به‌گریبان است.
وی اضافه کرد: فرسودگی و عقب‌ماندگی ماشین‌آلات تولید و عدم ارتقای تکنولوژی در این بخش، ما را از رقبا عقب نشانده است.
رئیس اتاق ایران با اشاره به مباحث و راهبردهایی که به بهانه حمایت از تولید مطرح می‌شوند، متذکر شد: متأسفانه بخشی از این حمایت‌ها به‌رغم رویکرد مثبتی که دنبال می‌کنند، در غایت خود به حمایت از تولید منجر نمی‌شوند. هر نگاه حمایتگری، باید در یک بازه مشخص تعریف شود و در مدار کاهنده حرکت کند و توانمندی و خوداتکایی بنگاه‌های اقتصادی را دنبال کند. آنچه امروز شاهدیم، خلاف این اصل است و بخشی از جریان تولید ما، منهای حمایت‌های معمول و معهود، قادر به ادامه فعالیت نیست و این ما را نگران می‌کند.
شافعی از نام‌گذاری سال به‌عنوان «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال آفرین» توسط مقام معظم رهبری یاد کرد و گفت: حمایت از صنایع و بنگاه‌های اقتصادی دانش‌بنیان، یک اقدام ارزشمند و ضروری است اما نظارت بر نحوه تخصیص این حمایت‌ها امری خطیر به شمار می‌آید. تأکید نباید صرفاً بر رشد آماری این شرکت‌ها باشد بلکه هدایت کارآمد حمایت‌ها به بنگاه‌هایی که به‌صورت واقعی در این حوزه فعال هستند و رشد بهره‌وری مدنظر است و می‌تواند از اسراف سرمایه‌های کشور جلوگیری نماید. نگرانیم که اعتبارات و حمایت‌هایی که امروز به نام «دانش‌بنیان» ها تخصیص می‌یابد؛ مسیر انحراف را طی کند.
بنیان و ریشه بسیاری از مسائل فرهنگی و اجتماعی، در مباحث اقتصادی است
شافعی با بیان اینکه به نظر می‌رسد عمده مسائلی که امروز در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی اتفاق می‌افتد، دارای ریشه اقتصادی هستند، تصریح کرد: نقش‌آفرین اصلی عرصه اقتصاد، بخش خصوصی است و اگر قرار باشد مسائل فرهنگی و اجتماعی اثرپذیری لازم را ایجاد کند، بایستی اقتصادی تأثیرگذار داشته باشیم.
وی خاطرنشان کرد: رشد اقتصادی ایران در یک دهه گذشته تقریباً صفر بوده و در سنواتی هم به درجات منفی میل کرده است. آمارهای واقعی، سیمای اقتصاد ما را با توجه به اقتضائات و شرایط موجود آن تصویر می‌کنند و اگر نگاه ما بر ارتقای ظرفیتهای موجود استوار است، باید این مباحث را بپذیریم و در پی اصلاح شرایط موجود و تأمین الزامات برای عبور از مشکلات، برآییم. تأکید داریم که اتاق‌های بازرگانی در بهبود این وضعیت اثرگذار هستند و به‌رغم هر نوع محدودیتی، باید به وظیفه خود در این حوزه عمل کنیم.
وی از موضوع امنیت و حفظ حقوق مالکیت به‌عنوان دو مسئله در عرصه سرمایه‌گذاری نام برد و اذعان کرد: پیش‌بینی پذیر بودن رویه‌های اقتصادی، یکی از مصداق‌های مهم امنیت تولید و سرمایه‌گذاری است؛ اما متأسفانه چنین امری در کشور ما به ضعف دچار است و سرمایه‌گذار تصویر روشنی از فردا و آینده کاری خود ندارد.
ضعف در زیرساخت‌ها، مانع استفاده از فرصت‌های طلایی در عرصه بازرگانی خارجی می‌شود
رئیس اتاق ایران با اشاره به تلاش‌های اخیر دولت در اجلاس شانگهای و اوراسیا و تأثیر آن بر عرصه صادرات کشورمان به‌عنوان یکی از حوزه‌های نجات‌دهنده اقتصاد، یادآور شد: امروز شاهد آن هستیم که فرصت‌هایی طلایی در عرصه بین‌الملل ایجاد شده است؛ عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اوراسیا موقعیت‌های ارزشمندی را برای ایران به وجود آورده؛ اما باعث تأسف است که تاکنون نتوانسته‌ایم، آن‌چنان‌که شایسته است از این فرصت‌ها بهره بگیریم؛ چراکه مشکلاتی کهنه در بخش زیرساختی، گریبان گیر ماست. بخشی از آن‌ها نیز در حوزه امکانات بنادر، بخش حمل‌ونقل و مرزها وجود دارد. همه این مسائل را نمی‌توان به تحریم‌ها پیوند داد و گره‌های این‌چنین را باید در داخل گشود.
رئیس اتاق ایران خطاب به حاضران در این نشست تأکید کرد: بررسی‌های اقتصادی حاکی از آن است که با توجه به توسعه تعاملات میان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، در دهه‌های آینده، قاره آسیا به یک نقطه مهم برای تمرکز قدرت اقتصادی تبدیل می‌شود. در این میان، ایران نیز به لحاظ موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی شرایطی بی‌نظیری دارد و درصورتی‌که از هم‌اکنون برنامه‌ریزی لازم انجام بگیرد، می‌توانیم در عرصه اقتصاد، تحولات بزرگی را رقم بزنیم و عقب‌ماندگی‌های گذشته را جبران نماییم.
شافعی در ادامه این جلسه، به مسئله حیاتی آب و بحران در منابع این بخش پرداخت و تصریح کرد: امروز بحران آبی، بیش از دیگر مسائل، آینده کشور را تهدید می‌کند. بررسی‌های سه سازمان معتبر بین‌المللی حاکی از آن است که در صورت ادامه وضعیت موجود، در ۲۵ سال آینده وضعیت حیاتی کشور به‌شدت دچار مخاطره خواهد شد و فرصتی کوتاه شاید به‌اندازه یک دهه برای اتخاذ تدابیر کارآمد، اقدام و در نتیجه عبور از این بحران داریم.
وی ابراز امیدواری کرد: با همگرایی دولت، نهادهای متولی و همچنین بخش خصوصی، اقتصاد کشور از پیچ تند مشکلات به‌سلامت عبور کند. در بازه کنونی، منابع موجود کشور چه در بخش آب و چه در حوزه‌های دیگر، سرمایه‌های ارزشمندی هستند که باید مغتنم شمرده شوند. به‌طورقطع اقتصاد ما می‌تواند شکوفایی را تجربه کند؛ اما تا مسائل و مشکلات موجود چاره‌جویی نشود، وضعیت معیشتی مردم اصلاح نخواهد شد و مشکلات اجتماعی نیز روزافزون خواهد بود.
شافعی در بخش پایانی سخنانش به سهم بخش‌های مختلف اقتصادی از تسهیلات بانکی اشاره و خاطرنشان کرد: تجارب ما در سنوات گذشته نشان داده که بعضاً تخصیص بدون برنامه تسهیلات حمایتی و وام‌های موسوم به خوداشتغالی، بدون نظارت و راهبری لازم می‌تواند هدر رفت این منابع را منجر شود و ثمراتی که از آن‌ها انتظار می‌رفته (همچون اشتغال پایدار) را محقق نسازد. به همین استناد، درخواست بخش خصوصی، نگاه جامع به روند تخصیص این کمک‌ها و حمایت‌ها است.
تلاش برای تعامل و همفکری در پشتیبانی از اقتصاد کشور
در ادامه این جلسه غلامرضا حسن‌پور، رئیس سازمان بسیج اصناف، بازاریان و فعالان اقتصادی کشور، گفت: تمرکز و محور فعالیتهای بسیج، خدمت‌گذاری به جامعه و آحاد مردم است و از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون، این جریان همواره در کنار مردم و در خدمت به جامعه، گام برداشته است. تلاش ما در بسیج تخصصی اصناف، بازاریان و فعالان اقتصادی نیز تحقق همین هدف متعالی با نگاه به این جایگاه تخصصی است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از مشکلات در عرصه اقتصاد کشور به دلیلی قوانین و مقررات دست و پا گیر و بعضاً مخل بروز می‌کنند، متذکر شد: بسیج اتاق بازرگانی در همین رابطه بسته‌ای را با تمرکز بر همین موارد گردآوری و به مجلس شورای اسلامی ارائه خواهد کرد تا در مسیر قانون‌گذاری به ضعف‌ها و توأمان ظرفیتهای قانونی موجود، توجه شود.
حسن‌پور با اذعان به تشدید مستمر بحران آب در کشور، بیان کرد: در همین راستا، کارگروه تخصصی آب در بسیج اتاق بازرگانی تشکیل و از نهادهای ذی‌ربط برای حضور در آن دعوت به عمل آمده است. تلاش داریم تا با مشارکت نهادهای متولی و دغدغه‌مندان این حوزه، راهکارهای لازم را جهت عبور از این بحران، تبیین نماییم. در موضوع ریزگردها نیز به همین روال، پیگیری‌هایی انجام و جلساتی برگزار شد که ماحصل آن‌ها دستیابی به پیشنهاد‌ها و راهکارهای ارزنده در این حوزه بود.
حسن‌پور تأکید کرد: امنیت جامعه دغدغه بخش خصوصی است و تا به امروز همراهی زیادی در تحقق و تأمین آن داشته است. اصناف و فعالان اقتصادی با همدلی و هم‌افزایی تلاش دارند تا بر جنگ اقتصادی فائق آیند و در این مسیر همراه دولت و نهادهای متولی حاکمیتی است.
وی خاطرنشان کرد: در تعامل با بخش خصوصی و دولتی تلاش داریم تا بتوانیم به یک تعامل و همفکری مناسب در پشتیبانی از عرصه اقتصاد کشور دست پیدا کنیم.
تاکید بر اتخاذ راهبردهای کارآمد در مدیریت منابع کشور
در ادامه این جلسه، اعضای حاضر به طرح دغدغه‌های خود در موضوعات مختلف اقتصادی کشور پرداختند. محمد عیدیان، مشاور رئیس اتاق تهران با اشاره به تلاش‌ها و تحقیقات متعددی که در این سال‌ها پیرامون موضوع آب انجام شده و به بایگانی نهادهای تصمیم‌ساز سپرده شده است، گفت: متاسفانه رویه معمول آن است که تحقیقات و پیگیری‌های این چنین غالبا به بایگانی سپرده می‌شوند تا کارد به استخوان برسد و بحران جدی شود و بعد برای آن به دنبال چاره خواهند بود.
وی توان داخلی برای تولید نیازهای مختلف کشور را بالا توصیف کرد و با استناد به تجارب دوران دفاع مقدس و سال‌های بعد از آن، افزود: اتاق بازرگانی نباید صرفا بر نقد برنامه‌ها و اقدامات تمرکز داشته باشد و جایگاه آن باید در عرصه برنامه‌ریزی و اقدام تقویت شود.
سعید یوسف زادگان، دبیر بسیج اتاق بازرگانی قزوین نیز در این جلسه گفت: بحران آب در استان‌ها مشکل‌ساز شده و با وجود چنین شرایطی، حرف از ایجاد «بازار آب» به میان می‌آید.
وی تاکید کرد: هر نوع تصمیم‌گیری باید متمرکز بر اقتضائات موجود در بخش منابع ما باشد.
یوسف زادگان همچنین بر پیگیری مصوبات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی و تحقق آن‌ها تاکید کرد و گفت: بسیج اصناف، بازاریان و فعالان اقتصادی می تواند در این بحث نقش‌آفرین شود و تحقق مصوبات این شورای مهم را از مراجع مربوطه پیگیری و مطالبه نماید.
علی درویش، مسئول بسیج اتاق ایران نیز به جایگاه شورای تخصصی بسیج تجار و فعالان اقتصادی اشاره کرد و تاکید نمود: این شورا و ظرفیت تخصصی آن باید مغتنم شمرده شود. تا زمانی که جایگاه شورای مذکور تقویت نشود، بسیج اتاق بازرگانی توفیق لازم را در پیگیری اقدامات خود، کسب نخواهد کرد.
تلاش برای گره گشایی از مشکلات بنگاه های بخش تولید
در ادامه این جلسه سلیمان‌پور، دبیر بسیج اتاق مشهد گفت: از جمله فعالیتهای بسیج اتاق مشهد می‌توان به خدمات دهی به زائران پیاده در دهه آخر صفر و در جاده میقات الرضا اشاره کرد؛ به طوریکه هرشب چهار هزارنفر زائر پیاده اسکان داده شد.
وی در تشریح فعالیتهای بسیج اصناف استان اظهار داشت: از ۱۹ شهریور تا ۵ مهر سال جاری، ۶ هزار و ۴۲ ساعت نظارت و بازرسی توسط نیروهای بسیج اصناف انجام گرفت. در این بازه زمانی ۵۲۰ پرونده تخلفات تشکیل شد که بیش‌ترین تخلفات متعلق به هتل آپارتمان‌ها، نانوایی‌ها و سوپرمارکت‌ها بود.
سلیمان‌پور با اشاره به دستور وزارت جهاد کشاورزی در خصوص استقرار نیروهای بازرسی بسیج اصناف در کارخانجات، گفت: از بسیج اصناف درخواست شد تا به نیروهای بازرسی در کارخانه ها کمک کنند. بسیج اتاق اصناف خراسان رضوی دارای کمیته‌هایی تخصصی است که مشکلات واحدهای تولیدی در آن عنوان و حل می‌شود؛ به طوریکه سال گذشته بسیج اتاق اصناف استان مشکل تعداد زیادی از واحدهای تولیدی را رفع کرد.
در ادامه مهدیه ضیائیان، دبیر بسیج اتاق بیرجند در تشریح اقدامات صورت گرفته توسط این نهاد گفت: در یک‌سال گذشته، بسیج اتاق بیرجند اقدام به جذب خیّر برای انتقال آب به روستاهای محروم، اشتغال زنان سرپرست خانوار و… کرده است.
قاره آفریقا، بهترین فرصت برای حضور در بازارهای جهانی
مسعود برهمن، رئیس اتاق مشترک ایران و شرق آفریقا نیز در بخشی از این نشست به ظرفیتهای تجارت با قاره آفریقا و لزوم تمرکز بسیج اتاقها در این حوزه اشاره و ابراز کرد: اتاق‌های استانی می‌توانند بعد از بررسی بازارهای کشورهای این قاره، ظرفیتهای خود در را ارائه کنند. سرمایه‌گذاری در این قاره بسیار مهم و عملی است.
برهمن افزود: اتاق مشترک ایران و شرق آفریقا توانایی برگزاری یک جلسه کاربردی برای مذاکره با تجار کشورهای آفریقایی را دارد و در این زمینه حاضر به همکاری با اتاق های استانی است.
ضرورت تدوین اساسنامه بسیج تجار
در ادامه این نشست، امیرحسین ساداتی، دبیر بسیج اتاق گرگان عنوان کرد: بسیج تجار نیازمند یک اساسنامه جامع و کامل است تا اهداف و دستورالعمل‌های این نهاد مشخص شود و براساس آن عمل گردد.
وی همچنین، به وضعیت تکنولوژی و نیروی کار در صنایع اشاره کرد و گفت: باید این واقعیت را بپذیریم که اوضاع اقتصاد ایران خوب نیست و به بحث تکنولوژی در صنعت توجه نشده است. از طرفی، در چندسال آینده، نسل دهه ۵۰ و ۶۰ بازنشسته خواهند شد و در حوزه تامین نیروی متخصص دچار مشکل خواهیم شد. لذا بایستی در این زمینه راهکاری اندیشیده شود.
سپس جواد اسلامی، دبیرکل شورای بسیج تجار و فعالان اقتصادی کشور با اشاره به اینکه محتوای جلسات پیشین نمایندگان بسیج اتاق‌های سراسر کشور در وبسایت اتاق بازرگانی بارگذاری شده است، گفت: در بسیج اتاق بازرگانی اردبیل کارگروه اقدام و عمل ایجاد شده که معضلات را بررسی و راه‌حل ارائه می‌دهد و سایر اتاقها نیز می بایست گزارش عملکرد حوزه بسیج خود را به صورت مکتوب به ما ارسال کنند. بایستی مشخص شود که پتانسیل‌های هر استان چیست.
وی در بخش دیگری از سخنانش به معضلات آبی کشور و سیاستهایی که در حوزه آب اتخاذ می‌شود، اشاره و اظهار کرد: وزارت نیرو مصمم به راه اندازی بازار آب است؛ اما در این طرح تنها به مسئله اقتصادی توجه شده و پیوست‌های سیاسی، امنیتی، اجتماعی و… نادیده گرفته شده است. در وضعیتی که با کمبود شدید آب مواجهیم، در هر طرحی بایستی به این محدودیتها توجه شود.
نمونه‌ای از نقش‌آفرینی بسیج اتاق‌های بازرگانی
در ادامه این نشست احمد زارعی، رئیس بسیج تجار اتاق آبادان خاطرنشان کرد: نوعی آفت در آبادان دیده شده که بر زمین‌های زراعی، نخلستان، درختان و… آسیب وارد کرده و با شوری آب تشدید می‌شود. اتاق آبادان نشست‌های تخصصی با دانشگاه برگزار کرده و کارشناسان طرحی برای مقابله با این آفت ارائه کرده‌اند. این طرح نیازمند ۱۰۰ میلیارد اعتبار است و ما در بسیج اتاق آبادان، درحال رایزنی و پیگیری برای جذب اعتبار و مقابله با این آفت هستیم.
در بخش دیگری از این نشست، محمد مسعودی، رئیس بسیج اتاق شهرکرد با انتقاد از نحوه مدیریت نمایشگاه های بین المللی گفت: یک تاجر به منظور بازاریابی و مراوده با همتایان خارجی خود باید در نمایشگاه های بین المللی شرکت کند؛ اما عملکرد مدیریتی نمایشگاه‌های بین‌المللی در ایران آنطور که باید، نیست.
وی ادامه داد: اغلب نمایشگاه‌های بین‌المللی استان‌ها به همت بخش خصوصی راه‌اندازی شده و درحال ورشکستگی هستند. سازمان صنعت معدن و تجارت به عنوان متولی اصلی در این زمینه باید نظارت لازم را انجام دهد. صدور بخشنامه‌های مختلف، نمایشگاه‌های استان‌ها را دچار مشکل کرده است و امیدواریم اتاق برای مدیریت نمایشگاه‌های بین‌المللی استان‌ها راه‌حلی پیدا کند.
کیانوش معصوم‌پرست، رئیس بسیج اتاق رشت نیز در این نشست گفت: اتاق‌های بازرگانی هم‌مرز باید با یکدیگر ارتباط و همکاری داشته باشند. پیشنهاد می‌کنم که در زمان برگزاری جلسات با کشورهای همجوار و هم‌مرز، استان‌های همجوار نیز از طرق ویدئو کنفرانس از این جلسات بهره‌مند شوند.
ضرورت نمود یافتن دغدغه اقتصادی در بسیج اتاق بازرگانی
سپس شهلا عموری، رئیس اتاق اهواز بر لزوم برگزاری جلسات تخصصی بسیج اتاق ها به صورت متمرکز و با محوریت موضوعی واحد تاکید کرد و گفت: باید دغدغه‌مندی بسیج تجار بر مسائل اقتصادی نمود یابد. در بیانات مقام معظم رهبری دغدغه شیوه عالمانه در مدیریت کشوری پررنگ است. این موضوع لزوم استفاده از مدیران درست در جایگاهی صحیح را نشان می دهد. مدیران در سطوح بالای مدیریتی باید دارای سوابق و فهم درستی از وظایف خود باشند.
وی با انتقاد از عملکرد برخی از سفارتخانه‌های ایران در حوزه اقتصاد گفت: سفارت‌خانه‌ها باید در افزایش صادرات به کشورهای هدف، به مسئولان و اتاق بازرگانی کمک کنند. وزارت صمت نیز در دعوت از هیئت های تجاری دیگر کشورها به ایران باید همت کند. حضور هیئت های تجاری به ایران سبب جذب سرمایه و رونق اقتصادی می‌گردد؛ اما برخی مسئولان این موضوع را نادیده می گیرند. موانع تولید و صادرات باید شناسایی و رفع گردد و بسیج اتاق بازرگانی برای رفع مشکلات تخصصی اقتصادی تشکیل شده است.
در پایان این نشست، حسن‌پور، رئیس بسیج اصناف کشور تصریح کرد: بررسی مشکلات نیازمند زمان و برگزاری جلسات متعدد تخصصی است. بازارهای روسیه فرصتی مناسب برای صادرات است که اتاق‌های بازرگانی استان‌ها بایستی به آن توجه کنند. مشکلات نمایشگاه‌های بین‌المللی استان‌ها بررسی خواهد شد.
وی افزود: اساسنامه بسیج تجار تنظیم و تدوین شده و از طریق شورای مرکزی ابلاغ خواهد شد و دستور جلسات از طریق دبیرخانه مرکزی بسیج تجار کشور به دفاتر ارسال خواهد شد.