حامد مظاهریان در مراسم افتتاحیه شانزدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن در ایران با تأکید بر اهمیت تداوم این همایش‌ها گفت: عدد شانزدهم نشان می‌دهد که در این دو دهه گذشته با برگزاری چنین همایش‌هایی چگونه توانستیم دانش‌هایی را که در رابطه با برنامه‌ریزی مسکن مورد اهمیت است در کنار یکدیگر قرار داده و از آن‌ها بهره‌مند شویم.
وی افزود: اگر ما در تعریفی برای تفکیک تمدن و فرهنگ، مجموعه دستاوردهای مادی بشر را تمدن بنامیم و مجموعه دستاوردهای معنوی را فرهنگ، در آن زمان شهر را در نقطه کانونی و مشترک این دو دستاورد مهم بشری شاهد هستیم. در این زمان شهر نه‌تنها به‌عنوان مسئله کالبدی برای زندگی اجتماعی بشر مورد قضاوت قرار می‌گیرد بلکه می‌تواند منبع الهام بخشی برای انسان‌ها و در حقیقت محلی برای برآورده شدن مهم‌ترین آرزوهای بشری قرار بگیرد.
وی بابیان اینکه در این زمان عجیب که شهر آرمانی خود آخرین آرمان بشری را نمایندگی می‌کند گفت: در حال حاضر نزدیک به ۴ میلیارد جمعیت کره زمین (۵۴درصد) در شهرها زندگی می‌کنند. در ایران نیز این آمار به حدود ۷۳ درصد می‌رسد. در حقیقت شهرنشینی در کشور ما نسبت به میانگین جهانی ۲۰ درصد رشد داشته است که پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک نیز هرچند با آهنگی متفاوت ادامه داشته باشد.
معاون وزیر راه و شهرسازی بابیان این مطلب که کیفیت زندگی در شهر با محدود شدن رشد شهرنشینی مورد توجه قرار می‌گیرد گفت: در این زمان است که کیفیت زندگی در شهر به مسئله‌ای اصلی تبدیل می‌شود به همین دلیل است که سازمان ملل نیز اولین دوشنبه اکتبر را روز اسکان بشر نامیده است. این روز روزی است که امکان نقض وضعیت شهری را فراهم کرده و توجه همگان به حقوق اساسی در رابطه با شهر را که یکی از مهم‌ترین آن‌ها حق مسکن برای مردم است جلب می‌کنند.
مظاهریان با اشاره این موضوع که تفکر خانواده و معنی و مفهوم خانه از دیرباز در کشور ما موردتوجه بوده است،تصریح کرد:آمار نشان می‌دهد ما در ۴ دهه گذشته به ازای هر ۱۰۰ خانه ۱۲۷ خانوار داشته‌ایم. این در حالی است که این آمار اکنون کاهش پیداکرده و به ازای هر ۱۰۰ خانه ۱۰۴ خانواده را نشان می‌دهد. امیدواریم بتوانیم درراه باقی‌مانده به نقطه سربه سری رسیده و مطمئن شویم که مسکن از یک کالای سرمایه‌ای به کالای مصرفی تبدیل‌شده است.
چالش تامین مالی
مظاهریان با اشاره به چالش‌های متعدد در حوزه مسکن اشاره کرد و گفت: تأمین مالی مسکن یکی از چالش‌های پیشروی ما در این بخش است. طبق گزارش‌های جهانی این چالش نیز در سراسر جهان‌دیده شده و کامیابی‌ها و ناکامی‌های زیادی به همراه داشته است.
وی ادامه داد: سیستم ما برای نظام تأمین مالی مسکن در کشور سیستمی بانک محور بوده که در حال حاضر نیز با حجم محدود منابع در کشور روبرو است. در حقیقت به دلیل شاخص‌های کلان اقتصادی بانک‌ها از اعطای تسهیلات بلندمدت راضی نبوده و در این جهت گامی برنمی‌دارند.
به گفته وی بانک‌ها برای تأمین تسهیلات اقشار ضعیف که تضمین‌های کافی نیز ندارند دچار تردید هستند. بدین منظور توصیه جهانی این است که بخش مسکن باید از نهاد توسعه‌ای برخوردار باشد. نهادی که اجرای سیاست‌ها و نه سوددهی را در ارجعیت فعالیت‌های خود قرار دهد.
معاون وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: مهم‌ترین اقدامی که وزارت راه و شهرسازی با هدایت آقای آخوندی در طی این سال‌ها انجام داده است ایجاد این نهاد به شمار می‌رود. خوشبختانه در حال حاضر این توافق عمومی در کشور دیده شده و این تفکر به رسمیت شناخته می‌شود. در این راستا مجلس نیز اقدامات خوبی انجام داده است. همان‌طور که می‌دانید اخیراً در اصلاحیه قانون بودجه شاهد افزایش ۴ برابری بودجه بانک مسکن بودیم که می‌تواند اولین گام برای تبدیل بانک مسکن به یک بانک توسعه‌ای محسوب شود.
ضرورت ایجاد نهاد تضمیمی
این مقام مسئول عدم وجود یک‌نهاد تضمینی در کشور را چالش دیگری در این بخش اعلام کرد و گفت: در حقیقت این نهاد در زمان افت‌وخیز قیمت مسکن به خریدار،سازنده و فروشنده کمک می‌کند تا در معامله خود از یک امنیت نسبی برخوردار باشند. این نهاد معاملات را شفاف می‌کند و این شفافیت به همه اطمینان می‌دهد که سرمایشان در ریسک وسیعی قرار نگیرد.
مظاهریان در حالی که سنتی و غیررسمی بودن نظام پیش‌فروش را چالش دیگری در این بخش اعلام کرد گفت: خریداران که هدف اصلی این نظام به شمار می‌روند می‌توانند با سروسامان گرفتن این بخش با اطمینان خاطر به معامله مسکن دست بزنند و از طرفی دیگر سرمایه‌گذاران نیز مطمئن باشند که تقاضای کافی برای آن‌ها وجود دارد.
وی در خصوص نهاد مسکن اجتماعی نیز بیان کرد: تعجب‌برانگیز است که بحث نهاد مسکن اجتماعی پس از مطرح‌شدن در دولت یازدهم از دیدگاه بیرون بحثی غریب به شمار می‌رود. درصورتی‌که بسیاری از سیاست‌های ما در گذشته در همین سمت‌وسو حرکت کرده بود. در حقیقت ما به هر مقیاسی که در این بخش نگاه کنیم می‌بینیم که باز دارای تجربه‌های کوتاه‌مدتی هستیم.
توریع فساد برانگیز مسکن
معاون وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از سخنان خود نظام واگذاری زمین را در ایران نظامی سنتی خواند و گفت: این نظام به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند یک نظام مبتنی بر ۷۳ درصد شهرنشین را نمایندگی کند. سیستم توزیع زمین با رانت‌هایی که ایجاد می‌کند بسیار فساد برانگیز بوده و باید به‌صورت کاملاً جدی مورد بازبینی قرار گیرد.
وی اضافه کرد: ما متأثر از گسترش‌هایی که صورت گرفته می‌توانیم با اطمینان بگوییم که اکنون ساختمان‌هایی باکیفیت بیشتر نسبت به دهه‌های گذاشته داریم ولی باز تا ایده‌ال همچنان فاصله‌داریم. ما فاقد یک نظام جامع کنترل ساختمان هستیم و باید در این جهت حرکت‌های منسجمی انجام دهیم. از سویی دیگر مصرف انرژی در نظام ساخت‌وساز مسئله‌ای غیر قابل‌توجه است. ما از این طریق می‌توانیم هم به اقتصاد کلان کشور و همچنین به اقتصاد خانوار کمک کنیم که شروع‌کننده این کار نیز منحصراً با بخش مهندسی خواهد بود.
مظاهریان با تأکید بر اهمیت بالای نظام شهرسازی در این حوزه بیان کرد: عدم هماهنگی بین برنامه‌های شهری در این نظام به چشم می‌خورد.
او اضافه کرد: ما باید بتوانیم با ادامه این راه توجه را به سمت بافت‌های هدف و ناکارآمد معطوف کنیم. واقعیت این است که اکنون خواسته عمومی مبنی بر توجه به کیفیت محیط مسکونی و نیازهای سکونتی از مدیریت شهری شکل‌گرفته است. دیگر دوره اینکه مدیریت شهری به‌عنوان یک‌نهاد خدمات رسان باشد تمام‌شده و این بخش باید به کیفیت فضای شهری و سکونتی و هدف قرار دادن مسکن در کانون این مسائل حرکت کند.