بررسی آمار تجارت ۷ ماهه ایران نشان می‌دهد که در این مدت حجم مبادلات تجاری کشور ۸۱ میلیون و ۳۰ هزار تن کالا به ارزش ۶۰ میلیارد و ۱۳۳ میلیون دلار بوده است که از این میزان ۶۱ میلیون و ۲۸۳ هزار تن کالا به ارزش ۲۸ میلیارد و ۴۰۶ میلیون دلار صادر و ۱۹ میلیون و ۷۴۷ هزار تن کالا به ارزش ۳۱ میلیارد و ۷۲۷ میلیون دلار وارد کشور شده است.
به این ترتیب شاهد هستیم که در ۷ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال، در بخش صادرات از نظر وزنی ۱۸.۲ درصد کاهش و از نظر ارزشی ۵.۶ درصد افزایش را داشته‌ایم. همچنین بخش واردات نیز از نظر وزنی و ارزشی به ترتیب ۱۵.۷ درصد کاهش و ۱۴.۴ درصد افزایش داشته است.
با توجه به اینکه در بخش صادرات وزن کالاها کاهش و در مقابل ارزش کالاهای افزایش یافته است به نظر می‌رسد که کالاهای با ارزش افزوده بالاتری صادر شده‌اند.
صادرات کالاهای باارزش افزایش یافته اما سرعت قابل قبولی ندارد
در این رابطه جمشید نفر، عضو کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران اظهار کرد: آمارها نشان می‌دهد که در ۷ ماهه امسال ارزش کالاهای صادراتی نسبت به وزن کالاها افزایش یافته است که بیانگر صادرات کالاهای با ارزش افزوده بالاتر است منتهی سرعت تغییر فرایند صادرات از کالاهای ساده به کالاهای پیچیده، سرعت مناسبی نیست. این اتفاق باید با سرعت بیشتری بیفتد و باید به سطحی برسیم که قیمت کالاهای صادراتی قابل قبول باشد.
وی افزود: از سویی دیگر با وجود اینکه بخش بزرگی از واردات مختص کالاهای اساسی و ساده است و تکنولوژی را شامل نمی‌شود اما میانگین قیمت کالاهای وارداتی چند برابر کالاهای صادراتی است که اصلاً وضعیت مناسبی نیست.
نفر تصریح کرد: در واقع در مقابل یک کیلوگرم واردات باید ۴ کیلوگرم صادرات داشته باشیم تا بتوانیم واردات و صادرات را بالانس کنیم که اصلاً قابل قبول نیست.
صادرکننده را به جای تشویق، تنبیه کردند
این فعال اقتصادی به لزوم حمایت دولت از صادرات کالاهای با ارزش افزوده گفت: در همه کشورهای دنیا به خصوص کشورهای توسعه یافته، صادرات مهم‌ترین رکن اقتصاد است اما ما بعد از ۴ دهه هنوز به قدرت صادرات پی نبرده‌ایم و کشور را تبدیل به یک کشور صادراتی نکرده‌ایم.
وی ادامه داد: اگر صادرات برای مسئولان کشور مهم بود و اعتقاد داشتند که می‌توان اقتصاد را با صادرات حرکت داد، قطعاً به جای تنبیه، صادرکنندگان را تشویق می‌کردند اما طی سه سال گذشته با سیاست‌های نامتوازنی همچون بازگشت ارز صادراتی که هر بار هم تغییرش دادند اما باز هم به وضعیت مطلوب تبدیل نشد و فقط میزان تنبیه کمتر شد.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران اضافه کرد: چند نرخی بودن ارز صادرکننده را به معنای واقعی با مشکل مواجه می‌کند چراکه صادرکننده ارز را بر می‌گرداند اما باید با قیمتی پایین‌تر از قیمت بازار در سامانه نیما عرضه کند.
باید از «صادرات» حمایت شود
عضو کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران تاکید کرد: اگر دولت می‌خواهد واقعاً صادرات را به سمت صادرات کالاهای با ارزش افزوده سوق دهد در گام نخست باید از خود «صادرات» حمایت کند؛ یعنی اینکه برای صادرات ارزش قائل باشد و موانع را بردارد و بعد صادرات کالاهای با ارزش افزوده بالا را حمایت کند.
نفر افزود: البته اگر با مسئولان صحبت کنید می‌گویند که در حال حاضر این اقدامات حمایتی را انجام می‌دهند اما معتقدم که سیاست‌ها و اقدامات فعلی کفایت نمی‌کند و باید سیاست‌ها به سمتی برود که صادرکننده تمایل به صادرات کالاهای پیچیده و با ارزش افزوده بالاتر پیدا کند.
وی تاکید کرد: با توجه به منابع سرشار انرژی و کارگر ارزان در کشور در صورت اعمال قوانین پشتیبانی کننده، تولید می‌تواند به میزانی رشد پیدا کند که جایگاه نخست صادرات برخی کالاها در جهان را به دست آوریم.
چگونگی حذف نفت از تراز تجاری
این فعال اقتصادی همچنین در مورد اظهارات وزیر صمت که اعلام کرده «فقط ۳.۵ میلیارد دلار تا حذف نفت از تراز تجاری کشور فاصله داریم» گفت: در حال حاضر چالش‌های فوق‌العاده زیادی در حوزه صادرات داریم به گونه‌ای که درآمدهای صادراتی در این چاله‌های اقتصادی از بین می‌رود؛ به عنوان نمونه میزان قاچاق وارده به کشور بین ۱۲ تا ۲۰ میلیارد دلار است که قطعاً این حجم از قاچاق نمی‌تواند بدون کار سازماندهی باشد، بنابراین برای پر کردن چاله‌های ایجاد شده ناشی از جولان کالاهای قاچاق باید به جای در نظر گرفتن رقم ۳.۵ میلیارد دلار بین ۷ تا ۱۷ میلیارد دلار صادرات را افزایش دهیم تا از این طریق تجارت به صورت تقریبی بتواند در یک مسیر درست و شفافی حرکت کند.