نخستین قرارداد جدید نفتی با محوریت توسعه میدان مشترک یاران صبح دیروز با حضور وزیر نفت امضا شد. در حال حاضر عقبماندگی ما از سه کشور همسایه عربستان، عراق و قطر رقمی بالغ بر سالانه ١٧ میلیارد دلار برآورد میشود. با وجود آنکه ما برنامهریزیهای متنوعی داشتیم، اما بهدلیل مسائل و مشکلات مختلفی از جمله تحریمها نتوانستیم دستورالعملهای تعیین شده خود را به سرانجام برسانیم. در برنامههای چهارم و پنجم به موضوع توسعه و استفاده از میادین مشترک نفتی و گازی اشاره شده، اما در عمل پیاده نشده است. ابزارهای توسعه میادین مشترک نفتی و گازی سرمایه و فناوری است. وقتی کشور در تحریم باشد از داشتن این دو مورد محروم میشویم. بنابراین به طور کلی سرمنشأ تمام مشکلات تحریمها و اقداماتی است که منجر به وضعیت موجود صنعت نفت و گاز ما شده است. به طور کلی سیاستهایی اتخاذ شده که ما را از دنیا دور نگه داشته است. البته مخالفتهایی هم در رابطه با قراردادهای جدید نفتی و بیشتر مدل آنها ارائه میشود که برخی از آنها بر مبنای بحثهای اقتصادی و تکنیکی بوده و بقیه مخالفتها به مواضع سیاسی افراد مربوط میشود. ما نمیتوانیم راجع به مخالفتهایی که رنگ و بوی سیاسی دارند اظهار نظر کنیم. گذشته از برخی مخالفتهای سیاسی، بسیاری مخالفتهایی که با IPC میشود بر مبنای تحقیقات کارشناسی است؛ به عنوان مثال، انتقادهایی که درباره انتقال فناوری، ساخت داخل، رابطه شرکتهای خارجی با شرکتهای ایرانی، کنترل ذخایر نفتی و گازی کشورمان است. به طور کلی برای توجیه مخالفتها باید گفت ما نیازمند جذب سرمایه خارجی و ورود سرمایهگذاران خارجی در حوزه صنعت نفت و گاز هستیم. وقتی این نیاز را داریم و از قبل هم داشتیم به دنبال الگو و مدل جدیدی خواهیم بود. به این دلیل که سرمایهگذاران خارجی حاضر نبودند بر مبنای الگوی قدیمی قراردادها با ایران کار کنند. هم اکنون ما الگوی جدیدی برای قراردادهای نفتی در نظر گرفته ایم که ممکن است ایراداتی هم داشته باشد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که هیچ مدلی در هیچ صنعتی نیست که ایراد نداشته باشد. بهترین الگوها و مدلهای قراردادی ایراد دارند و این موضوع کاملا طبیعی است. باید هدفمان را مشخص کنیم. آیا ما میخواهیم به سرعت عقب ماندگی در میادین مشترکمان را جبران کنیم و به اهدافمان در چشمانداز ۱۴۰۴ برسیم یا به دنبال الگویی هستیم که هیچ نقصی نداشته باشد؟ فرض میگیریم الگویی در نظر گرفتیم که از همه نظر قابل قبول باشد. در این صورت شاید شرکت خارجی قبول نکند با آن الگو با ما همکاری کند. بنابراین در شرایط فعلی باید بر اساس الگویی که ارائه شده پیش برویم و حین اینکه مدل جدید قراردادها را اجرا میکنیم عیوب آن را برطرف کنیم. نمیتوانیم منتظر باشیم یک الگوی نفتی و گازی که هیچ عیب و نقصی نداشته باشد از آسمان برای ما نازل شود. طبیعی است که قراردادی وجود ندارد که از همه نظر به نفع ما باشد. قراردادها باید به صورت برد برد باشد و هر دو طرف قرارداد تمایل به همکاری و مشارکت بایکدیگر داشته باشند.