بر اساس اطلاعات ارائه‌شده در گزارش «چالش مهم زیست‌محیطی طوفانهای گردوغبار در غرب آسیا و ایران در دهه اخیر » در ایران حدود 100 میلیون هکتار از اراضی در معرض پدیده بیابان‌زایی قرار دارد که از این مساحت 75 میلیون هکتار در معرض فرسایش آبی، در حدود 20 میلیون هکتار در معرض فرسایش بادی و 5 میلیون هکتار در معرض سایر اشکال شیمیایی و فیزیکی تخریب سرزمین همچون کاهش حاصلخیزی، شوری زایی و غیره است.
درمجموع از نظر تناسب سطح مناطق خشک ایران با جهان، این کشور روی کمربند خشک قرار گرفته و 61 درصد از مساحت آن دارای اقلیم خشک و فراخشک است.
در ایران به دلیل تعدد، گستردگی و پیچیدگی عوامل محیطی و انسانی بیابانزا، این پدیده مانند ابعاد بین‌المللی واجد پیامدهای وسیع اکولوژیکی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. در واقع هجوم ماسه های روان و خسارت ناشی از آن به کانونهای جمعیتی، زیربنایی، صنعتی و اراضی کشاورزی، افزایش حساسیت اراضی به فرسایش، افزایش سیل‌خیزی، تشدید شوریزایی، کاهش کمی و کیفی آبهای زیرزمینی و کاهش تنوع زیستی بخشی از مهم‌ترین آثار سو این پدیده در ایران محسوب می‌شود.
در این نوشتار علل تشدید طوفانهای گردوغبار به‌خصوص مدیریت منابع آب در دهه اخیر مورد بررسی قرارگرفته و ضمن ارائه خلاصه‌ای از مطالعات صورت گرفته در این زمینه، کانونهای داخلی و خارجی گردوغبار و عوامل تشدیدکننده آن مطرح‌شده است.
به اعتقاد گردآورندگان این گزارش، خشکسالی درازمدت، مدیریت ناپایدار منابع آبی، افزایش فشار بر منابع طبیعی و مدیریت نامتناسب کشاورزی از عوامل تشدیدکننده این پدیده ناگوار به شمار می‌آیند.
در ادامه راهکارهای مدیریتی و اجرائی و هر آنچه تاکنون برای مقابله با این طوفانها انجام شده است، موردتوجه قرار گرفته و برنامه‌ریزی‌هایی که برای بهبود بیشتر شرایط باید انجام شود، پیشنهاد می‌شود.
در بعد داخلی خوشبختانه تشکیل ستاد مقابله با گردوغبار موجب شده تا شناخت کلی از پدیده در سطح منطقه و در سطح ملی به دست آید. همزمان با کمک دستگاه‌های مربوط و به یمن هماهنگی صورت گرفته، برنامه عملی برای در برخی از استانها مانند ایلام، خوزستان و سیستان و بلوچستان تهیه شده است. شاید در حال حاضر بتوان عدم امکان تخصیص بودجه لازم برای آغاز به کار در استانهای بحرانی را چالش اصلی عنوان کرد.
در بعد خارجی چالش اصلی عدم استقبال کشورهای منطقه از ابتکار عمل ایران در تشکیل کمیته همکاری‌های منطقه‌ای و تشکیل صندوق منطقه‌ای است که طی 11 نشست منطقه‌ای پیشنهاد شده است؛ به همین دلیل گرایش فعالیت‌های منطقه‌ای در این زمینه به سمت‌وسوی زیرساختهای سازمان ملل هدایت شد.
برای مطالعه متن کامل گزارش اینجا را کلیک کنید.