کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق ایران با توجه به اهمیت و نقش کلیدی آب در بخش کشاورزی نشستی را با حضور اعضای مرکز ملی مطالعه راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران ترتیب داد و طی آن مباحثی حول محور راهکار و لازمههای مدیریت آب مطرح شد.
احمد صادقیان، رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق ایران، معضل آب را بسیار جدی توصیف کرد و گفت: کشورهای پیشرفته نیز با مسائل ناشی از کمبود آب مواجه هستند و برای همین سیاست های مشخصی بهمنظور پیشگیری از تبدیل شدن آن به فاجعه در دستورکار قرار دادهاند. برنامههای مصرفی این کشورها متناسب با شرایط آبی تغییر کرده و استانداردهای لازم تدوین شده است.
وی همچنین از عملکرد به نسبت مناسب دستگاههای متولی در امر مدیریت آب سخن گفت و تصریح کرد: آموزش و تغییر الگوی مصرف از لازمههای مقابله با چالش آبی کشور است.
عباس کشاورز، معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعه راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران و معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی، آب و بیکاری را دو چالش جدی این روزهای کشور عنوان و تشریح کرد: از این دو مورد بهعنوان چالش یاد میکنم چراکه معتقدم قابل مدیریت هستند هرچند به شروط پیچیده و سختی وابسته هستند. متاسفانه وزارت نیرو تا 10 ماه قبل هیچ اعتقادی به چالش بخش آب نداشت، بدین ترتیب باید اذعان داشت که اولین مانع در حل چالش آب باور همگانی است.
وی در ادامه از عدم پیوستگی بین بارندگیها و روانآبها سخن گفت و تاکید کرد: این موضوع عامل اصلی کاهش منابع آبی کشور است که به بهرهبرداری بیش از توان و ظرفیت منابع آبی مربوط میشود.
کشاورز یادآور شد: با هر سناریویی که وضعیت آبی کشور را بررسی میکنیم، حجم در دسترس منابع آبی ایران به 100 میلیارد متر مکعب میرسد که عدد قابل قبولی نیست. حتی اگر بارندگیهای زیادی هم در کشور رخ بدهد به طور حتم مشکل بیآبی برطرف نمیشود؛ سرانه آبی به شدت در حال سقوط است چراکه متاسفانه بیش از 70 درصد منابع آبی خود را مصرف میکنیم.
معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعه راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران چالش بهره وری آب را نیز مورد توجه قرار داد و افزود: در سال 2004 میلادی طبق گزارش باک جهانی، درآمد ایران از هر متر مکعب آب، 20 سنت بود. این عدد در سال 2016 به 40 سنت رسید که پیشرفت چشمگیری نیست. با این رتبه تنها از عراق و پاکستان وضعیت بهتری داریم.
وی در ادامه از محاسبه میزان بهره وری محصولات در استانهای مختلف و مقایسه آن با متوسط جهانی در مرکز ملی خبر داد و توجه به این عدد را مهم دانست و گفت: در این بین آب مجازی و اجرایی شدن آن در کشور اثرگذار است. البته هنوز تعامل در رابطه با آب مجازی در دنیا هم شکل نگرفته و مورد مذاکره است. در ایران این مفهوم برای نخستین بار از سوی مرکز ملی و اتاق ایران مطرح شد و درصدد هستیم همایش بینالمللی را با همین عنوان برگزار کنیم چراکه معتقدیم آب مجازی میتواند صرفهجویی خوبی در پی داشته باشد.
این مقام مسئول پیشنهاداتی را نیز مطرح کرد، از آن جمله اختصاص 50 درصد از آبهای سطحی به نیازهای زیست محیطی و 25 درصد از آبهای زیرزمینی برای تعادل بخشی محیط زیست. از طرف دیگر با توجه به برنامه دولت برای توسعه صنعت لازم است سهم آب صنعت افزایش پیدا کند در کنار آن مدیریت بخش آبهای شرب لازم و ضروریست؛ در حال حاضر میزان مصرف آب شرب در ایران بیش از میانگینهای جهانی است از طرف دیگر هدر رفت آب در این بخش نیز بالاست.
کشاورز همچنین از لزوم کاهش سطح زیر کشت گندم و جو در کشور سخن گفت و افزود: میزان سطح زیر کشت گندم و جو در کشور غیرمنطقی است؛ طی سال های گذشته 60 درصد زمین ها به این دو محصول اختصاص پیدا کرده بود که تا حدودی کاهش یافته ولی کافی نیست.
معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعه راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران تمرکز بر افزایش عملکردها و بهره وری آب، استفاده از فناوریهای نو در بخش کشاورزی و توجه به مواد آلی خاک را ضروری عنوان کرد.
محمدحسین شریعتمدار، رئیس مرکز ملی مطالعه راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران یادآور شد: هرچه به مسئله آب توجه کنیم در مقابل غفلتی که در این سال ها نسبت به آن داشتهایم ناچیز است. در این وادی باید از هرگونه کلیگویی بپرهیزیم و فقط راهحل ارائه دهیم. چندی پیش بعد از مطالعات بسیار طرحی را در مورد واگذاری مدیریت بخش آب به بخش خصوصی در اختیار وزیر نیرو قرار دادیم که خوشبختانه بعد از جلسات متعدد مورد اقبال وزارتخانه قرار گرفت و دبیرخانه آن هم در اتاق ایران تشکیل شد. بنابراین اگر راهکار علمی داشته باشیم، گوش شنوا هم پیدا میشود.